url
stringlengths 6
8
| content
stringlengths 2
3.72k
| source
stringclasses 3
values |
|---|---|---|
page_110
|
110
95. Ginnaaw ba ñu soppi yu bon ya, toxal ca yu baax, bu ñu biroo it ñu naan : “Aw naqar ak
mbégte daloon na sunuy maam.”. Nu songe woon leen ci mbetteel te fooguñu ko woon.
96. Bu fekkoon ne waa dëkk yooyu gëmoon nañu te ragal Yàlla, kon fàwwu Dananu leen
ubbil ay wërsëg yu bawoo asamaan ak ci suuf si. Waaye dañoo weddi, Nu sadd leen ngir la ñu
daan fàggu ci lu bon.
97. Moo ndax dafa am ci waa dëkk yooyu ñu naagu ne Sunu mbugal duleen dikke ci guddi
fekk ñuy nelaw ?
98. Walla dëkk yooyu naagu ne Sunu mbugal duleen dikkal bëccëg fekk ñuy fo ?
99. Moo ndax dañoo naagu ci pexey Yàlla ? Te kenn du naagu ci pexey Yàlla ku dul nit ñu
yàqule.
100. Walla ndax dafa leeral ci ñi donn suuf si, ginnaaw ña fi nekkoon, ci ne su Nu neexoon
Nu sadd leen ngir seeni bàkkaar ak fatt seeni xol ba dootuñu am dégg-dégg ?
101. Dëkk yooyu, Noo ngi lay nettali dara ci seeni xibaar. Te fekk Sunuy Yonent dikkoon fa
ak ay lay yu leer, waaye ñoom mënatuñu woon a gëm la ñu daan weddi ca njalbéen. Noonu la
Yàlla di fattee xoli yéefar ya.
102. Fekkunu woon li ëpp ci ñoom ñu ame kóllare fenn ; lu dul ne li ëpp ci ñoom ay saay-saay
lañu.
103. Ba noppi Nu yónni ci seen ginnaaw Muusaa, mu ànd ak Sunu kéemaan ca Firawna ak
mbooloom ña weddi. Seetlul naka la mujjug yàqkat ya mel nag.
104. Muusaa ne : “Yaw Firawna, man ab Yonent laa [boo xam ne], Yàlla miy Boroom àddina
si Moo ma yónni,
105. wér na ci man ma bañ a wax ci Yàlla lu dul dëgg. Ne indil naa leen aw lay wu tukkee ci
seen Boroom. Boyalal waa Bani-Israayil ñu ànd ak man.”
106. Mu toontu ne : “Ndegam danga indi ag kéemaan, wone ko ndegal ku dëggu nga.”
|
coran-wolof.pdf
|
page_111
|
111
107. Sànni na yetam wa mu daldi nekk jaan ju rëy.
108. Mu génne loxoom mu daldi weex tàll ca ña koy gis.
109. Kilifa ya bokk ca nitu Firawna ne ko : “Jabar bu am xam-xam la”.
110. [Firawna] ne : “Dafa leen bëgg a génne ci seen suuf.” - “Lan mooy seen ndigal ? ”
111. Ñu ne ko : “Xaarloo ko mook mbokkam, te yónnee ci dëkk yi ay ndaw ñu mën a dajale
nit ñi,
112. ñu indil la bépp jabar bu am xam-xam.
113. Jabar ya ñëw ca Firawna ne ko : “Ndax dananu am pey bu fekkee ne not nanu ? ”[joŋ]
114. Mu ne leen : “Waawaaw, kon dangeen bokk ci ñi may jegeñ”.
115. Ñu ne : “Muusaa, benn yaw nga sànni, walla nun nu sànni”.
116. Mu ne : “Sànnileen”. Ba ñu sànnee, dañoo jabar bëti nit ña, ragal-loo leen ci jabar gu rëy.
117. Nu xelal Muusaa ne ko : “Sànnil sa yet wi”. Mu daldi wann la ñu doon wëlbati.
118. Dëgg daldi tàbbi, la ñu doon def yàqu.
119. Ñu not leen foofa, ñu daldi ànd ak toroxte.
120. Ñu rot ñoom jabar ya, sujjóot.
121. Ñu ne : “Gëm nañu Boroom àddina si,
|
coran-wolof.pdf
|
page_112
|
112
122. Boroom Muusaa ak Aaruuna.”
123. Firawna ne leen : “Ndax dangeen Koy gëm te joxuma leen ci ndigal ? Lii, pexe la mu
ngeen fàggu ci dëkk bi, ngir génne ñi fi dëkk.Waaye dangeen xam...
124. Danaa dagg seeni yoxo ak seeni tànk cig jàllawle, ba noppi ma daaj leen, sandamtal leen
yéen ñépp.”
125. Ñu toontu ne : “Nun ci sunu Boroom lanuy dellu.
126. Feyoowoo ci nun lu dul nu gëm ay kéemaani sunu Boroom, ba ñu agsee ci nun. Sunu
Boroom ! Sottil ci nun muñ te nga rey nu fekk nu dee jullit.”
127. Kilifa ya bokk ci nitu Firawna ne ko : “Moo ndax dangaa bàyyi Muusaa ak u nitam ñuy
yàq ci suuf si, te moom mu bàyyi la, bàyyi sa yàlla ? ”. Mu toontu ne : “Danaa rey seeni doom
yu góor, ba yu jigéen yi. Ndax nun noo leen tiim, noo leen not.”
128. Muusaa wax ay nitam : “Sàkkuleen ndimbal ci Yàlla te ngeen muñ, suuf si Yàllaa ko
moom. Dana ko donnale ku ko neex ciy jaamam. Te muj ga, way-ragal Yàlla yee ko moom”.
129. [Ñoom yahuud ya] ne : “Loreef nanu lu jiitu sa dikk ci nun ak ginnaaw la nga nu indil.”.
Mu ne : “Xéy-na seen Boroom dana rey seeni noon, Mu wuutal leen ci suuf si ba noppi di
saytu na ngeen di def”.
130. Teg Nanu nitu Firawna bekkoor ay at ak wàññikug meññent ndax xéy-na ñu fàttaliku
[seen Boroom].
131. Bu leen lu baax dikkalee, ñu ne : “Lii noo ko moom” ; bu leen lu bon dalee, ñu gaafal
Muusaa ak ña ànd ak moom. Déedéet seen gaaf nekkul ci kenn ku dul Yàlla. Waaye ña ëpp ca
ñoom xamuñu.
132. Ñu ne : “ Loo nu mën a indil ciy kéemaan ngir jabar nu ci, dunu la gëm”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_113
|
113
133. Yabal Nanu ca seen kaw am mbënn, ak i njéeréer, ak teeñ ya ak mbott ya, ak deret ja, ñu
di ay kéemaan yu fés, waaye ña rëy-rëylu nag ay nit ñu saay-saay lañu.
134. Ba mbugal ma agsee ca ñoom, ñu ne : “Yaw Muusaa, ñaanal nu sa Boroom ci kóllare gi
dox seen diggante. Boo nu tàggaleek mbugal mii, dananu la gëm te dananu bàyyi Banii-
israayil ñu dem ànd ak yaw”.
135. Ba Nu teggee ca ñoom mbugal ma [ca àpp ba mu waroon a yem], firi nañu la ñu dige
woon.
136. Tax na Nu feyyu ci ñoom ; labal leen ci géej gi, ndax ñoom dañoo weddi sunuy tegtal,
sàggane leen.
137. Nu donnale suuf si nit ña ñu nekkoon daan leen suufeel, penku ba sowu te barkeel ko.
Noonu, sa dogalu Boroom bu rafet bi, daldi mat ci Banii-israayil ngir la ñu nekkoon di muñ.
Nu rajaxe la Firawna ak u nitam nekkoon di liggéey ak ya ñu tabaxoon.
138. Jàllale Nanu Bani-Israayil géej ga. Ñu fekk fa aw nit ñoo xam ne ña nga doon jaamu
seeni xërëm, ñu ne : "Muusaa, defal nu yàlla ju mel ni seen yàlla.”. Mu ne leen : “Yéen daal
ñu réer ngeen.
139. Nii la ñu nekkee di ñu alku; te seeni jëf lu yàqu la.”
140. Mu wax ne : “Moo ndax dama leen di wutal jeneen yàlla ju dul Yàlla, te Moom mu defal
leen ngëneel, teg leen ci kaw waa àddina si yépp [ca booba] ? ”
141. (Fàttalikuleen) ba Nu leen musalee ci nitu Firawna ya leen doon teg mbugal mu gën a
ñaaw. Daan rey seeni doom yu góor, di bàyyi yu jigéen ya. Te loolu nekkoon na nattu bu
màgg bu tukkee ca seen Boroom.
142. Àppal Nanu Muusaa fanweeri guddi, Nu mottali ko ak fukk, diir ba Boroomam dogal
mat ñeneenti fukki guddi. Muusaa wax na mbokkam ma Aaruuna : “Wuutu ma ci samaw nit,
te nangay jubbanti te bul topp yoonu yàqkat ya”.
143. Ba Muusaa agsee ca Sunu ndaje te Boroomam wax ak moom, mu ne : "Sama Boroom,
won ma ma gis La ! ”. Mu ne ko : “Doo ma gis Muusaa ; waaye xoolal tundu doj wii : bu
|
coran-wolof.pdf
|
page_114
|
114
saxee ci barab bi mu nekk, kon danga Ma mën a gis.”. Ba Boroomam feeñoo doj wa, dafa
mokk rumbax, Muusaa daanu xëm. Ba mu ximmee, mu daldi ne : “Tudd naa sag sell, kañ naa
La ! Dellu naa ci Yaw ; te man sax faf maa di ki jëkk a gëm”.
144. Mu ne ko : “Yaw Muusaa, Man tànn naa la ci biir nit ñi, ngay Sama Yonent ak Sama
kàddu. Jëlal li Ma la jox te nga bokk ca way-gëm ña”.
145. Nu bindal ko ci àlluwaya lu nekk ngir waare ak faramfàcce lu nekk ba mu waar ko cig
farlu. “Nu digal ko mu wax ay nitam ñu jàppe ko ca na mu gën a rafete. Danaa leen won
dëkku saay-saay sa.
146. Danaa soreel Samay tegtal ña rëy-rëylu ci suuf si ci lu dul dëgg. Ba bu ñu gisee bépp
kéemaan duñu ko gëm. Bu ñu gisee yoon wu njub, duñu ko topp, muy seenu yoon. Li waral
loolu mooy dañoo weddi Sunuy kàddu, sàggan ba dëddu leen.
147. Ña weddi Sunuy kàddu ak ndaje mu mujj ma, seeni jëf yàqu na. Ndax deesuleen fey lu
dul la ñu daan def ”
148. Nitu Muusaa jàpp nañu ci ginnaawam aw yëkk wu ñu takk seeni takkaayi yaram, weddi
Sunuy kàddu. Ndax dañoo gisul ne moom mënuta wax ak ñoom te duleen jubale ciw yoon ?
Jàpp nañu ko [di ko jaamu], nekk i way-tooñ.
149. Waaye ba mu daanoo ca seeni yoxo, te ñu gis ne ñoom dañoo nekkoon cig réer, ñu ne
sunu Boroom : “Soo nu yërëmul, baal nu, dananu bokk ca way-yàqule ña”.
150. Ba Muusaa ñibbee ca aw nitam, mer lool, dafa wax ne : “Nii ngeen ma ginnaawoo ñaaw
na ! Xanaa dangeen a yàkkamti seen àtteb Boroom gaaw a ñëw? ”. Mu daldi sànni àlluwa ya,
jàpp ca boppub mbokkam ma, xëcc ko. Aaruuna toontu ko ne : “Yaw sama doomu-ndey , nit
ñi dañu maa doyadal te xaw nañu maa rey sax. Kon bul bégloo noon ya te bul ma boole ca nit
ña di way-tooñ”.
151. Mu ne : “Yaw sama Boroom, jéggal ma ak sama mbokk mii te nga tàbbal nu ci sa
yërmaande, ndax Yaw yaa ëpp yërmaande képp kuy yërëme”.
152. Ña nga xam ne doon nanu jaamu yëkk wa, mbugal dana leen dal tukke fa seen Boroom,
ak toroxte ci dundu àdduna. Te noonu Lanuy feyee ñay duural Yàlla.
|
coran-wolof.pdf
|
page_115
|
115
153. Ñay def lu ñaaw ba noppi ginnaaw ga ñu tuub, tey ñu gëm... sa Boroom nag, ginnaaw
loolu, Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
154. Ba merum Muusaa giifee, dafa jël àlluwa ya. Te mbind ma làmboo na njub ak
yërmaande ngir ña nga xam ne ñoom ragal nañu seen Boroom.
155. Muusaa tànn juróom-ñaar fukki góor ciy nitam, ngir sunu waxtu ndaje. Ba leen yëngug
xeer wa jàppee, mu ne : “Yaw sama Boroom, bu la neexoon nga rey leen ak man lu jiitu tey.
Moo ndax Danga nuy rey ngir li ña réer ci nun def ? Loolu du leneen lu dul sa nattu, ci ngay
réerale ku La soob, di ci jubal ku La soob. Yaway sunu Cëslaay. Nanga nu baal, yërëm nu,
Yaa di ki gën a mën a jéggale.
156. Dogalal ci nun yiw ci àddina ak ca àllaaxira. Nun gindiku nanu jëm ci Yaw.”. Mu ne :
“Sama mbugal, danaa ko sadd ku Ma neex. Waaye Sama yërmaande ëmb na lépp lenn. Te
danaa ko sadd ña ragal Yàlla tey génne asaka ak ñi gëm Samay kàddu.
157. Ña nga xam ne danañu topp Yonent ba, di ku ñu soloo te jàngul, te ñu fekk ñu bind ko ca
ya ñu yore ci Tawreet ak Injiil. Mu di leen digal lu baax, di leen tere lu bon, daganal leen yu
sell ya, araamal ca ñoom yu selladi ya, soppil leen ya leen diisoon ak gàkk ya nekkoon ca
ñoom. Kon ñi ko gëm [moom Muhammad] te weg ko, te ñu topp leer ga Nu wàcce ci moom;
ñoom ñooy way-texe ña.
158. Neeleen : "Yéen nit ñi ! Man Yonentub Yàlla laa ci yéen ñépp, Moom mi nga xam ne
Moo moom nguuru asamaan yi ak suuf si. Amul jeneen yàlla ju dul Moom. Mooy dundal,
Mooy rey. Kon gëmleen Yàlla ak Yonentam bi, di ku ñu soloo te jàngul, te moom gëm na
Yàlla ak ug kàddoom. Kon toppleen ko, xéy-na kon ngeen gindiku”.
159. Amoon na ci nitu Muusaa, mbooloo muy gindee ci dëgg ak di ca tegtaloo ci maandute.
160. Nu xaaj leen fukki giir ak ñaar ñuy ay xeet. Ba noppi, Nu soloo Muusaa, ba ñuy sàkku lu
ñu naan, ne ko : “Dóoral xeer wi ak sa yet wi.”. Noonu fukki bëti ndox ak ñaar balle ca. Ku
nekk ca ñoom xamee fa muy naane. Nu defal leen keppaar ak niir wa, Nu wàcceel leen lem gu
weex ak i njanaaw, ne leen : “Lekkleen ci yu sell yi Nu leen wërsëgale.”. Waaye tooñuñu Nu,
seen bopp rekk lañuy tooñ.
|
coran-wolof.pdf
|
page_116
|
116
161. [Fàttalikul] ba ñu leen waxee ne : “Dugguleen ci dëkk bii te nangeen di lekk ci ñamam yi
fu mu leen soobe, te nangeen di wax : Sippikug bàkkaar te nangeen tàbbi ci buntu bi sujjóot.
Kon Nu baal leen seeni ñaawteef ; te Dananu dolli way-rafetal ña”.
162. Ña tooñ ci ñoom, soppi la ñu leen wax ak yeneeni wax. Nu yebal fa ñoom mbugal mu
tukke asamaan ngir la ñu nekk di tooñ.
163. Te nga laaj leen lu jëm ci dëkk ba nekkoon ca tefesu géej ga ca gaawu ba ! Ba seen jën
ya tëmbu ci ñoom ca seenug gaawu, tey bañ a génn bis ya! Noonu la Nu leen doon nattoo ngir
la ñu daan fétterlu génn topp.
164. Te am mbooloo ca ñoom ne : “Lu tax ngeen di waar nit ñoo xam ne Yàlla dana leen rey
mbaa mu teg leen mbugal mu tar ? ”. Ñu toontu [ñoom ña doon waare] ne : “Ngir nu am lay
ca seen Boroom ak xéy-na ñoom ñu ragal Yàlla ! ”
165. Ba ñu fàttee la ñu leen doon waare, musal Nanu ña doon tere lu bon, Nu sadd ña doon
tooñ, mbugal mu tar ngir la ñu féttérlu woon génn topp.
166. Bu ñu rëyloo ca la ñu leen tere, Nu wax leen ne : “Nekkleen di ay golo yu torox”.
167. [Fàttalikul] ba seen Boroom xamlee ne Dana leen yónnee ku leen di teg gëm jaa boni
mbugal ba kerook Bis-pénc di agsi. Sa Boroom nag Ku gaaw la ci mbugal te Moom
Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
168. Te séddale Nanu leen ay giir ci suuf si. Am ci ñoom ñu yiw, am ñu yiwadi. Nu nattu leen
ciy xéewal ak ciy naqar ndax ñu dellusi [ci seen Boroom].
169. Kuutaay gu bon toftaloo ca ñoom, [teewul] ñu jàppe ci alali ku yées ki [di àddina], ñu
naan : “Dees nanu baal.”. Te bu leen alal ju ne mel dikkalee, ñu jàpp ca. Waaw ndax kóllareb
Téere ba tënku leen ci di waxal Yàlla dëgg rekk ? Moone jàng nañu la nekk ca biir de. Te
kërug àllaaxira moo gën ca ña ragal Yàlla, - Moo ndax dangeen dul xel-lu ? -
170. Te ñay jafandu ca Téere ba te di taxawal julli, [nañu xam ne] Nun nag Dunu sànk peyu
way-sellal ña.
|
coran-wolof.pdf
|
page_117
|
117
171. [Fàttalikul] ba Nu yékkatee doj wa mu tiim leen, mel ni niir la. Ñu am njort ci mu daanu
ci seen kaw. Ñu ne leen : “Jàppleen lii ñu leen jox ànd ca ak farlu te ngeen jëfe li nekk ci biir.
Ndax xéy-na yéen ngeen ragal Yàlla”.
172. [Fàttalikul] ba sa Boroom génnee ci ndigul doomu-aadama yi seeni sëf, te Mu seedeloo
leen ci seen bopp, ne leen : “Du Maay seen Boroom ? ”. Ñu ne : “Axakay, seede nanu ko...” -
ngir ngeen bañ a wax ca Bis-pénc ba ne : “Danoo réere woon lii [mu nekk seenu lay]”,
173. mbaa ngeen bañ a wax : “Du dara lu dul sunuy maam dañoo bokkaale woon lu jiitu nu
sëtoo ca ñoom ginnaaw ga. Ndax dees na nu mbugal [ci loo xam ne ña jubutoon ca nun ñoo
ko def] ? ”
174. Noonu la Nuy leeralee tegtal yi. Ndax xéy-na ñu dellusi [ci seen Boroom] !
175. Nettalileen ka Nu joxoon Sunuy mbóot mu rocceeku ca. Séytaane topp ko, tax na mu
bokk ca way-beew ña.
176. Su nu sooboon Nu yékkatikook mbóot yooyu, waaye dafa jengoon jëm ci àddina, topp
bànneexam. Dafay mel ni xaj, boo ko songee muy yalkat, boo ko bàyyee muy yalkat. Loolu
mooy niróowaaleeb nit ña weddi Sunuy kàddu. Nettalil xew-xew ba. Xéy-na ñoom ñu
fàttaliku !
177. Nekkinu nit ña weddi Sunuy kàddu, aka bon, waaye seen bopp lañuy tooñ nag.
178. Ku Yàlla gindi nag, mu nekk cig njub. Ña Mu bàyyi cig réer, ñooy ñu yàqule ña.
179. Nun bind nanu ba noppi ngir Safara jinne yu bari ak nit. Ñeel na leen xol yu dul am
dégg-dégg. Ay bët yu ñu dul gis ak ay nopp yu ñu dul dégge. Ñooña, dañoo mel ni mala ya,
ñoo leen gën a réer sax. Ñooy ñu sàggan ña.
180. Yàllaa moom tur yu rafet yi. Nangeen ko ciy jaamu te ngeen dëddu ña di jeng ci turam yi
: dees na leen feye la ñu daan def.
181. Nekk na ci ñi Nu bind, xeet woo xam ne danañu gindiku ci dëgg te danañu maandu.
|
coran-wolof.pdf
|
page_118
|
118
182. Waaye ña weddi Sunuy tegtal, Dananu leen jay, jaarele leen fu ñu xamul.
183. Muñal-leen, Sama pexe naka lu dëgër la !
184. Moo ndax dañu dul xél-lu xam ne seen àndandoo bi jinne jàppu ko? Nekkul lu dul
waarekat bu ràññeeku !
185. Moo ndax dañu dul xool nguuru asamaan yi ak suuf si, ak li Yàlla bind lépp, te it xéy-na
Mu jegeñal seen àpp ? Kon jan wax gannaaw josam, lañu mën a gëm ?
186. Ku Yàlla bàyyi cig réeram, kenn du la mën a gindi. Dana leen jàppe ca seen beew ga ñuy
tëñax-tëñaxi.
187. Ñi ngi lay laaj ci taxawaayu Bis-pénc ba : “Kañ lay doon ? ”. Neel : “Kenn amu ca xam-
xam ku dul sama Boroom. Kenn du ko feeñal ca waxtoom ku dul Moom. Lu diis la ci
asamaan ya ak ci suuf si, duleen digal lu dul cig mbetteel.”. Ña nga la koy laaj mel ni danga
ca xam dara. Neel : “Xam-xam nekkul fenn fu dul fa Yàlla.”. Waaye lu ëpp ci nit ñi xamuñu.
188. Neel : “Mënaluma sama bopp njariñ walla lor lu dul la soob Yàlla. Su ma xamoon
kumpa, kon ma bari lool alal ak i xéewal, te kon lu metti duma dal. Nekkuma man lu dul
waarekat, béglekatu nit ñi gëm Yàlla”.
189. Moom mooy Ki leen bind ci benn bakkan, mu génne ca soxnaam ngir muy am ug dal ci
moom; ba mu ko muuree, mu ëmb ëmb bu woyof, muy dem ak ëmbam. Ba mu diisee, ñoom
ñaar ñu ñaanYàlla seen Boroom ne ko : “Soo nu mayee [doom] ju baax, kon faf dananu bokk
ci gërëmaakoon ña”.
190. Ba Mu leen mayee [doom], ñu bokkaale Yàlla ca la Mu leen may. Te Yàlla jomb na la
ñu Ko bokkaale.
191. Moo ndax dañuy bokkaaleek [Yàlla] ñoo xam ne mënuñoo bind dara te dañu leen a bind,
192. te mënuñuleen a dimbali, mënuñoo dimbali seen bopp sax ?
|
coran-wolof.pdf
|
page_119
|
119
193. Boo leen woowee ci njub, duñuleen topp. Ngeen woo leen walla ngeen noppi [bañ leen a
woo] yem kepp.
194. Ña nga xam ne dangeen leen jaamu bàyyi Yàlla, ay jaam lañu ni yéen. Wooleen ba xam
danañu leen nangul ndeem ñu dëggu ngeen.
195. Moo ndax dañoo am tànk yu ñu doxe ? Moo ndax dañoo am loxo yu ñu téye ? Moo ndax
dañoo am bët yu ñuy gise ? Moo ndax dañoo am nopp yu ñuy dégge ? Neeleen : “Wooleen
seen bokkaale yooyu, te nangeen ma fexeel, bañ maa yeexe.
196. Ki may dimbali mooy Yàlla Mi wàcce Téere ba te mu méngook ñu sell ña.
197. Ña ngeen di jaamu te bàyyi Ko, mënuñuleen a dimbali te mënuñoo dimbali seen bopp
sax.”
198. Boo leen woowee cig njub duñu dégg sax. Dangeen gis ñu di la xool te ñoom duñu gis.
199. Jéggaleel te nangay digle yiw, te nanga dëddu ñu réer ña.
200. Saa su la ag soppeeku dalee, gu tukke ci Séytaane, nanga sàkku mucc ci Yàlla. Moom
Yàlla nag Kuy dégg la, Kuy xam la.
201. Ña ragal Yàlla, bu leen lu metti dalee, tukke ci Séytaane, ñu fàttaliku [seen Boroom]
daldi nekk ñu am ràññee.
202. Mu am seen kuute ñoo xam ne danañu leen tàbbal ci ag réer, te di leen ca xamb rekk.
203. Te bu ndigal ñëwul, ñu naan : “Lu tee nga fental ko sa bopp ? ” Neel : “Duma def lu dul
topp li ñu ma soloo mu tukke ci sama Boroom. Loolu ay lay la yu tukkee ci seen Boroom, di
njub ak yërmaande ci nit ñu gëm.
204. Kon bu ñuy jàng Alxuraan, nangeen ko déglu te nangeen ko xarawlu ndax xéy-na
yërëmees leen.
|
coran-wolof.pdf
|
page_120
|
120
205. Nangay tudd sa Boroom ci sa bopp ànd ak toroxlu ak ug ragal, ci lu ànd ak yelu ci sa
kàddu, ci kaw subaak ngoon, te bul bokk ca ñu sàggan ña.
206. Ña nga xam ne ñanga ca sa Boroom, duñu di rëylu ci jaamu Ko. Te danañu Ko di
sàbbaal, di Ko sujjóotal.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 8 : MÀNG YA
75 laaya–Ginnaaw Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Ña nga lay laaj lu jëm ci màng yi. Neeleen : “Màng yi, Yàlla ak Yonentam ñoo leen
moom.” Kon ragal-leen Yàlla te nangeen defar seeni diggante, te ngeen topp Yàlla ak
Yonentam ndeem way-gëm ngeen.
2. Jullit ya ñooy ña nga xam ne bu ñu tuddee Yàlla seeni xol yëngu. Te bu ñu jàngaa ci ñoom
ay laayaam mu yokk seen ngëm. Te ci seen Boroom lañu wékku.
3. Ñooy ña nga xam ne danañu taxawal julli te ca la Nu leen wërsëgal, danañu ca joxe.
4. Ñooña ñooy jullit dëgg : ñeel na leen yékkatiku ca seen Boroom, ci ag jéggal ak wërsëg wu
tedd.
5. Naka noonu, sa Boroom génne na la sa kër ci dëgg, te fekk neexul ñennat ca way-gëm ña.
6. Ñangay weranteek yaw ca dëgg ga ginnaaw ba mu feeñee, leer nàññ ; mel ni dañu leen a
bëmax jëme ci dee, ñu ne ca jàkk.
|
coran-wolof.pdf
|
page_121
|
121
7. (Fàttalikul), ba leen Yàlla digee ndam ca kaw benn ca ñaari kurél ya ngeen moom ko. Te
ngeen ne siiw moom ga yorul ngànnaay, te Yàlla nammoon a dëgëral dëgg ga ci kàddoom te
dog ginnaaw yéefar ya.
8. ngir dëgg sax te caaxaan jóge fi doonte la naqari na saay-saay sa.
9. (Fàttalikul) ba ngeen sàkkoo xettaliku ci seen Boroom te Mu nangul leen, ne : “Man danaa
leen dooleel ak junni Malaaka yuy toftalante.
10. Yàlla deful loolu lu dul ngir mbégtem [jullit ñi] ak ngir seen xel dal. Ndimbal amul feneen
fu dul fa Yàlla. Naka Yàlla Aji-not la, Aji-xereñ la.
11. (Fàttalikuleen) ba Mu leen muuree ag ngëmmentu muy jàmm ju jóge ci Moom, te Mu
wàcce ci yéen ndox mu jóge asamaan ngir Mu laabal leen ak loolu, ak ngir Mu dàqal leen
sobees Séytaane, ak ngir Mu dëgëral seeni xol, dëgëral seeni ndëggu.
12. [Fàttalikul] ba sa Boroom xamalee Malaaka ya ne leen : “Maak yéen a ànd : nangeen
dooleel ñi gëm. Danaa sànni njàqare ci xoli ñi weddi. Kon dóorleen ci kaw doq yi te ngeen
dóor leen ci cati baaraam yi.
13. Loolu, ngir dañoo juuyook Yàlla ak Yonentam.”. Te ku juuyook Yàlla ak Yonentam, ...
[na xam ne] Yàlla ku tar mbugal la !
14. Noonu lay dalee ci yéen [yéefar yi] ; kon mosleen ko ! Te ñeel na way-weddi ña mbugalu
Safara.
15. Éy yéen ñi gëm ñi, bu ngeen dajeek yéefar yi ñuy ràngu jëm ci yéen, buleen daw won leen
ginnaaw.
16. Ku daw won leen ginnaaw, ca bis boobu - lu dul kuy jéem a njuuy ba jekku na mu war a
xeexe, walla kuy jéem a tafu ci mboolom jullit, - tàbbi ci merum Yàlla te dëkkuwaayam
Safara la. Aka bon booba dëkkuwaay !
17. Te reyuleen leen [yéen jullit ñi] : Yàlla moo leen rey. Te sànniwoo [yaw Yonent bi], bi
nga sànnee suuf si : waaye Yàlla moo sànni, ngir Mu may jullit ñi xéewal gu rafet gu tukke ca
Moom Yàlla ! Te Yàlla Kuy dégg la, Kuy xam la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_122
|
122
18. Loolu la dëggal ci yéen te [xamleen ne] Kuy doyadal pexey yéefar yi la [Moom Yàlla].
19. Ndegam dangeen di sàkku lu ngeen di àttewoo [yéen yéefar yi], ab àtte dikkal na leen ba
noppi. Bu ngeen bàyyee [la ngeen nekkoon cig kéefar], mooy gën ci yéen. Bu ngeen delloo
[ca la ngeen nekke woon], Nu dellu [ci di jox Yonent bi ndimbal], te kon seeni mbooloo
duleen jariñ dara, doonte dafa bari lool. Yàlla nag Mook jullit yee ànd.
20. Éy yéen ñi gëm ñi ! Nangeen topp Yàlla ak ub Yonentam, buleen ko dëddu te fekk dégg
ngeen li muy wax.
21. Buleen mel ni ñiy wax : “Dégg nanu ”, te fekk dégguñu woon dara.
22. Li gën a yées ci bindeef yi ca Yàlla, mooy ñi tëx, luu te bañ a xel-lu.
23. Ku leen woo woon ñu dëddu, nekk ñu beddiku.
24. Éy yéen ñi gëm ! Nangeen wuyu Yàlla ak Yonentam ba, bu ñu leen woowee ci lu leen di
musal, te nangeen xam ne Yàlla nag Dana dox nit ak xelam, te Danañu leen bëmëx jëme ca
Moom.
25. Te nangeen ragal mbugal moo xam ne ku dul ña weddi ci yéen. Te nangeen xam ne Yàlla
Ku tar mbugal la.
26. Fàttalikuleen ba ngeen nekkee ñu néew, di ñu ñu doyadal ci suuf si, ngeen di ragal nit ñi
fëkk leen. Mu daroo leen, dimbali leen ci ndimbalam, Mu wërsëgal leen ci xéewal yu sell
ndax xéy-na yéen ngeen gëram [seen Boroom].
27. Éy yéen ñi gëm ! Buleen wuruj Yàlla ak Yonent bi. Te buleen wuruj ci seen kóllare te
xam ko xéll.
28. Xamleen ne seeni alal ak seeni doom, fitna lañu ci yéen te pey gu màgg a nga fa Yàlla.
|
coran-wolof.pdf
|
page_123
|
123
29. Éy yéen ñi gëm ! Bu ngeen ragalee Yàlla, Mu sagal leen, far seeni ñaawtéef, jéggal leen.
Te Yàlla Kuy Boroom ngëneel yu màgg la.
30. (Fàttalikul) ba la yéefar ya fexelee ngir ñu tëj la ci barab mbaa ñu rey la mbaa ñu génne la.
Ñu def seeni pexe, Yàlla def ay pexeem, te Yàlla di Ku gën a màgg ay pexe.
31. Te saa yu ñu jàngee ci seen kanam Sunuy laaya, ñu ne : “Dégg nanu, ba noppi te sunu
neexoon nu wax lu mel ni lii, ndaxte lii nekkul lu dul léebi nit ñu jëkk ña”.
32. (Fàttalikul) ba ñu waxee ne : “Yaw sunu Boroom, ndegam lii lu dëggu la lu jóge ci Yaw,
Nanga sotti ci sunu kaw taw bu nekk ay xéewal wàcc jóge asamaan, mbaa nga indil nu
mbugal mu metti”.
33. Te Yàlla du Ku leen di mbugal fekk nga nekk [yaw Yonent bi] ci seen biir. Te it du Ku
leen di mbugal fekk ñangay sàkku njéggal.
34. Yellul ci ñoom Yàlla bañ leen a mbugal, te ñuy wax nit ñi bañ a jëm ci jàkka ju ñu
wormaal ja, nekkuñu ñoom soppey jàkka jooju, ay soppeem ñooy way-ragal Yàlla ña. Waaye
li ëpp ci ñoom xamuñu.
35. Seen julli ca néegub, nekkul lu dul ay waliis ak ay tàccu, kon : “Mosleen mbugal mi [ca
xare Badar] ngir la ngeen doon weddi ! ”
36. Ña nga xam ne dañoo weddi, Dananu sànk seeni alal ngir dëdduloo [nit ñi] yoonu Yàlla.
Waaye Danañu ko sànk ba noppi di ko réccu. Ñu not leen, te ña weddi dees na leen bëmax
jëme Safara,
37. ngir Yàlla téqale yéefar yi ak ña gëm Yàlla, Dana boole yéefar yi, dajale leen ñoom ñépp
ca biir Safara. Ñooñu ñooy way-ñàkk ña.
38. Waxal yéefar yi, ne leen : “Bu ngeen bàyyee [xareek Yonent bi], nu baal leen la weesu.
Waaye bu ngeen delluwaatee [ca la ngeen nekke woon], dees na leen mbugal kem ni mu daan
ame bu njëkk.
39. Xeexleen ak ñoom ba fitna jóge fi, ba diine nekk lu ñu jagleel Yàlla léppam. Waaye bu ñu
bàyyee nag, Yàlla mi ngi ne jàkk ci li ñuy def.
|
coran-wolof.pdf
|
page_124
|
124
40. Bu ñu dëddoo, xamleen ne, Yàlla mooy ka leen di jàppale. Ndaw soppe bu baax, ndaw
Aji-dimbalee ju baax !
41. Te nangeen xam ne lu ngeen màng ci lu mu mën a doon, juróomeelu xaaj ba ñeel na Yàlla
ak Yonent ba ak i jegeñaaleem, ak jirim ya, ak way-ñàkk ya, ak ña nekk ci yoon di tukki,
ndegam gëm ngeen Yàlla ak la Nu wàcce ci Sunu jaam ba bisu téqale ba [ca Badar] : bisu
ndaje ñaari mbooloo ya, te Yàlla mën na lu ne.
42. Fekk na booba ngeen nekk ca xur wa gën a jegeñ, ñoom ñu nekk ca xur wa gën a sori,
njëgg ma gën a suufe. Bu ngeen sàkku woon a dajeek ñoom, du sotti. Waaye lu Yàlla dogal
day nekk, dana am ñu dee ci lu bir ak ñu dundu ci lu bir. Yàlla Kuy dégg la, Kuy xam la.
43. Ba la Yàlla wonee ci sa gént, ñoom ñu nekk mbooloo mu néew ! [Li ko waral mooy], su
Ma la wonoon ñu nekk ñu bari, kon dangeen di yoqat, te dangeen xëccoo ca mbir ma. Waaye
Yàlla defal leen dal. Moom nag xam na li nekk ci xol yi.
44. Fàttalikul ba Ma leen wonee, ba ngeen dajee, ñu néew ci seeni bët, te ngeen nekk ca ñu
néew ca seeni bët ngir la Yàlla dige lu am la. Te ca Yàlla la mbir yépp di dellu.
45. Éy yéen ñi gëm ñi ! Bu ngeen dajeek mbooloo, nangeen sax ci pastéef te ngeen tudd Yàlla
lu bari ndax ngeen am ndam.
46. Te nangeen topp Yàlla ak Yonentam ; te buleen xëccoo, kon ngeen yoqat, seen doole
néew. Kon muñleen, Yàlla muñkat yi la àndal.
47. Buleen mel ni ña génnoon seeni kër, rëylu ak di ngistal ci nit ñi, te di gàllankoor [nit ñi ñu
bañ jëm ci] yoonu Yàlla. Te Yàlla xam na la ñuy def de.
48. Fàttalikul ba Séytaane rafetalee yéefar ya seeni jëf, ne leen : “Tey kenn duleen not, te man
maa leen di dimbali.”. Waaye ba ñaari kurél ya jàkkaarloo, dafa dellu ginnaaw te wafeet daw,
daldi wax, moom Séytaane, ne : “Man kat deñ naa ci yéen. Ndax gis naa lu ngeen gisul ; ragal
naa Yàlla, te Yàlla Ku tar mbugal la”.
49. (Fàttalikul), ba naafeq ya ak ña jàngoro nekk ca seeni xol waxee ne : “Ñii seen diine wor
na leen.” Waaye ku wéeru ci Yàlla ... [na xam ne] Yàlla Kuy not lépp la, Ku xereñ la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_125
|
125
50. Boo gisee na Malaaka ya di reyee yéefar ya ! Dañuy dóor seeni kanam ak seeni ginnaaw,
(naa leen): “Mosleen mbugalu Safara.
51. Loolu mooy la ngeen jëfoon ci seeni yoxo.” Te it Yàlla du koy tooñ jaam ñi.
52. Niki aaday njabootu Firawna ak ña leen jiitu, weddi woon nañu kàdduy Yàlla. Yàlla sadd
leen ngir seeni bàkkaar. Naka Yàlla, Boroom kàttan la, di Ku tar mbugal.
53. Li ko waral mooy Yàlla du soppi yiw wu Mu xéewale aw nit feek soppiwuñu li nekkoon
ci ñoom. Yàlla Kuy dégg la, Ku xam la.
54. Niki aada njabootu Firawna ak ña leen jiitu, weddi nañu kàdduy Boroom bi. Nu alag leen
ngir seeni bàkkaar. Te Nu labal [ca géej] waa kër Firawna. Te ñoom ñépp nekkoon nañu di ay
tooñkat.
55. Ña yées fa Yàlla ñooy ña weddi woon te duñu gëm ba mukk,
56. mooy ña nga fasanteek kóllare ñu lay wor, te ñoom duñu ragal Yàlla mukk.
57. Kon su ngeen dajee cib xare, nanga leen tasaare ak ña leen topp ndax xéy-na danañu
fàttaliku.
58. Boo ragalee ciw nit ñu wor la, tërëlal déggoo gu leer, Yàlla soppul workat ya.
59. Ña weddi, buñu njortu ne raw nañu. Ñoom duñu mën a raw Yàlla.
60. Feguleen, ngir ñoom, lu ngeen mën ci doole ak fas yu ngeen mën a tiitale nooni Yàlla ya,
di seeni noon, ak ñeneen ñu dul ñoom, xamooleen, Yàlla Moo leen xam. Li ngeen di joxe ci
alal ci yoonu Yàlla, dees na leen ko delloo ba mu mat sëkk te deesuleen ci wàññil dara.
61. Bu ñu jengee jëm ci jàmm, jengal yaw it jëm ca te nga wéeru ci Yàlla, naka Moom Kuy
dégg la, Ku xam la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_126
|
126
62. Bu ñu la naree wor, na la Yàlla doy. Moom moo lay dëgëral ci ndimbalam ak ñu gëm ña.
63. Te Moo dajale seeni xol (ñu soppante). Te yaw boo joxe woon lépp li nekk ci àddina, du
tax nga mën a boole seeni xol ; Moom nag [Yàlla] Ku not la, Ku xereñ la.
64. Éy yaw Yonent bi, Yàlla doy na la ak ku la topp ci ñi gëm.
65. Éy yaw Yonent bi, nanga ñaax ñi gëm ci xare. Bu amee ñaar-fukk ñu muñ, danañu not
ñaari téeméeri yéefar ; bu nekkee ci yéen téeméer, danañu not junni ciy yéefar, ndax ñoom nit
lañu ñu amul dégg-dégg.
66. Léegi, Yàlla woyofal na leen ngir xam na doyadi gi nekk ci yéen. Kon bu nekkee ci yéen
téeméer yu muñ, danañu not ñaari téeméer ; bu nekkee ci yéen junni, danañu not ñaari junni,
bu neexee Yàlla. Te Yàlla muñkat yi la àndal.
67. Warul cib Yonent mu am ay jaar-jaar [ca ña ñu jàppe cib xare not leen] fekk ñu nasaxal
yéefar yi, faagaagal leen ba ñu mokk ci suuf si. Dangeen a bëgg [yéen jullit ñi] alali àddina, te
Yàlla bëggal leen [xéewalu] àllaaxira. Te Yàlla Ku not la, Ku xereñ la.
68. Bu bul koon dogal bu tukkee ca Yàlla bu jiitu, kon mbugal mu rëy dana leen dal ngir la
ngeen màng.
69. Kon lekkleen ca la ngeen màng, muy lu dagan lu teey. Te ngeen ragal Yàlla, Jéggalaakoon
la, Jaglewaakoon la.
70. Éy yaw Yonent bi, waxal jaam yi nekk ci seeni yoxo, ne : “Bu Yàlla gisee dara lu baax ci
seeni xol, Dana leen jox la gën ci yéen te Dana leen jéggal. Yàlla Jéggalaakoon la,
Jaglewaakoon la.
71. Bu ñu la bëggee wuruj..., lu jiitu loolu, woroon nañu Yàlla ; ba tax na Mu digle ngeen
jàppe leen [ci xare Badar]. Yàlla Ku xam la, Ku xereñ la.
72. Ña nga xam ne gëm nañu, te gàddaay te ñuy xare ak seeni alal ak seeni bakkan ngir Yàlla
ak ña leen dalaloon di leen dimbali, ñooña ñooy ñu jàppante ña. Walla ña nga xam ne gëm
nañu te gàddaayuñu, loolu du dox seen diggante feek gàddaayuñu. Waaye bu ñu sàkkoo
|
coran-wolof.pdf
|
page_127
|
127
ndimbal ci yéen ci wàllu diine, dimbal loolu war na leen ginnaaw songug nit ñoo xam ne
kóllare dox na seen diggante. Yàlla Mi ngi ne jàkk ca la ngeen di def.
73. Ña weddi, dañuy jàppoo. Bu ngeen ko deful, fitna ak yàqute gu rëy dana am ci kaw suuf
si.
74. Ña nga xam ne gëm nañu te gàddaay tey xare ci yoonu Yàlla ak ña leen dalaloon, di leen
dimbali [Waa Ansaar], ñooña ñooy ñu gëm, ñu dëggu ña : am nañu njéggal ak xéewal gu
tedd.
75. Ak ña gëm ginnaaw ga te ñu gàddaay tey xare ànd ak yéen, ñooña ci yéen lañu
bokk.Waaye ña nekk ay mbokk ñoo gën a yey [ci donnante] ci Téereb Yàlla bi. Yàlla xam na
lu ne.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 9 : TUUB
129 laaya - Ginnaaw Gàddaay gi
-----------------------------------------------------------------------------
1. Lii deñtalu la gu tukkee ci Yàlla ak ub Yonentam ci yéen ak ñoom bokkaalekat ya ngeen
bokkal koote :
2. “Kon doxleen ci suuf si ñeneenti weer ; te nangeen xam ne nag yéen dungeen mën a raw
Yàlla te nag Yàlla Kuy gàcceel yéefar yi la.”
3. Te it xamle la gu tukke ci Yàlla ak Yonentam jëm ci nit ñi, ca bisub gën gaa Màggi Aj
mooy ne : Yàlla nag Ku deñ la mook Yonentam ci yéefar yi. Bu ngeen rëccoo, tuub, kon
mooy gën ci yéen. Bu ngeen dëddoo [nangeen xam ne] dungeen mën a rëcc Yàlla te nanga
yëgal ña weddi, mbugal mu metti.
|
coran-wolof.pdf
|
page_128
|
128
4. Ba mu des ña nga xam ne, ca bokkaalekat ya, fasante woon nañu kóllare ak yéen, te defuñu
dara lu leen wàññi, te dimbaliwuñu kenn kuy dal ci seen kaw : ñooñu, ngeen matal seen
kóllare ak ñoom ba ca àpp ba. Yàlla dafa sopp ñu ragal ña [seen Boroom].
5. Bu weer ya ñu wormaal weesoo, reyleen bokkaalekat ya fu ngeen leen fekk. Jàppleen leen,
nangeen leen gaw, nangeen toog ci fépp ñuy jaar di leen rey. Waaye bu ñu tuubee, di taxawal
julli, di joxe asaka, bàyyileen leen, Yàlla nag Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
6. Bu kenn ci bokkaalekat ya làqoo ci yaw, làq ko ba bamuy dégg waxi Yàlla tuub, nga yóbbu
ko fu mu wóolu ngir ñoom dañu di ay nit ñu xamul.
7. Naka la ay bokkaalekat di amee kóllare ak Yàlla ak Yonentam ginnaaw ña ngeen
kóllaranteek woon ak ñoom ca wetu jàkka ja ñu wormaal. Feek ña ngay def njub ak yéen,
defleen yéen it njub ak ñoom. Yàlla nag Dafa sopp ñay ragal seen Boroom.
8. Moo ndax ñoom bu ñu leen notoon, danañu sàmmonteek la dox seeni diggante ci wàllu
mbokk. xxxxx; Ay saay-saay lañu.
9. Dañuy weccee ndigali Yàlla ak njëg yu néew, di sakk yoonam wa. Ñoom nag la ñuy def
aka bon !
10. Duñu sàmmonteek ña gëmoon, ci wàllu mbokk du ci wàllu kóllare. Te ñoom ñoo di ñu
jéggi dayo ña.
11. Waaye bu ñu tuubee, te taxawal julli, di joxe asaka, kon seeni mbokk lañu ci diine ji. Te
Danuy leeral tegtal yi ngir nit ñuy xam.
12. Bu ñu firee seen kóllare ginnaaw ba ñu ko fasee, te di ayibal seen diine, xareleen ak njiiti
yéefar yi - ndax ñoom faalewuñu kóllare - ndax xéy-na ñu yem, bàyyi yooyu.
13. Li leen tere xeex ak nit ñay firi seeni kóllare, te ñuy yittewoo génne Yonent bi te ñoom
ñoo leen jëkk a songu ? Moo ndax dangeen leen a ragal ? Te Yàllaa gën a yey ci ngeen ragal
Ko ndegam ñu gëm ngeen !
14. Xareleen ak ñoom. Yàlla Dana leen mbugal ñoom, jaare ko ci seeni yoxo yéen, te Dana
leen toroxal, Dana leen dimbali ci not leen te Dana seral xoli ñi gëm ña.
|
coran-wolof.pdf
|
page_129
|
129
15. Te Dana dindi mer mi nekk ci seeni xol. Te Dana baal ku Ko neex. Yàlla Ku xam la, Ku
xereñ la.
16. Am dangeen a njortu ne Danu leen di bàyyi te Yàlla duleen nattu ba xam ñiy xareel diine
te duñu jàpp xarit, bàyyi Yàlla ak Yonentam ak ña gëm ? Yàlla Ku xam li ngeen di def la.
17. Yellul bokkaalekat ya di toppatoo jàkkay Yàlla ji, te ñoom ay seede lañu ci seen weddi ga.
Ñoom seeni jëf yàqu na ; te danañu leen dugal Safara fàwwu.
18. Ki yayoo dundal jàkkay Yàlla ja kay, mooy ku gëm Yàlla ak Bis-pénc ba, tey julli, di joxe
asaka te du ragal kenn ku dul Yàlla. Kon ñooña, amaana ñu bokk ca ñu gindiku ña.
19. Moo ndax dangeen di yemale [jëfi] kay dàndale ñay aji tey toppatoo jàkka ju ñu wormaal
ak jëfi ka gëm Yàlla ak Bis-pénc ba te xareel yoonu Yàlla ? yemuñu ca Yàlla te Yàlla du gindi
nit ñuy tooñ.
20. Ña nga xam ne dañoo gëm, gàddaay te ñuy xareel yoonu Yàlla ci joxe seeni alal walla
seeni bakkan, ñooy ña gën a màgg dayo ya ca Yàlla... ñoom ñooy ñu texe ña.
21. Seen Boroom a leen di bégale yërmaandeem ak ngërëmam, ak i Àjjana yu ñuy ame
xéewal gu sax
22. dañu fay dëkk fàwwu. Pey gu màgg moo nekk fa Yàlla.
23. Éy yéen ñi gëm ! Buleen def seeni baay ak seen mbokk yi ay xarit ndegam tànn nañu
weddi, bàyyi ña gëm. Ku leen def xarit ca yéen... bokk na ca tooñkat ya.
24. Neel [Yaw Yonent bi] : “Su fekkee ne seeni baay ak seeni doom, ak seeni mbokk, ak seeni
jabar, ak seeni jegeñaale, ak alal ju ngeen fàggu, ak njaay mu ngeen ragal mu lamb, ak kër yu
leen neex ngeen gën a bëgg ci Yàlla ak Yonentam ak xareel yoonu Yàlla, kon nangeen xaar
ba Yàlla dikk ak dogalam. Yàlla du gindi nit ñu dëng”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_130
|
130
25. Yàlla dimbali na leen ci barab yu bari. Ak ca bisu (xareb) Hunayni ba ngeen yéemoo ca
nangeen baree woon te jariñuleen dara. Ba li suuf si di yaatu, lépp xat na keroog ci yéen ;
ngeen wëlbatiku daw.
26. Ginnaaw ga, Yàlla wàcce dalam ga ca Yonentam ba ak ca ñu gëm ña. Mu wàcce xarekat
yu ngeen gisul ak mbugalu ña weddi. Loolu mooy peyu yéefar ya.
27. Mujj Yàlla jéggal ku Ko neex ginnaaw ga, ndax Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
28. Éy yéen ñi gëm ! Bokkaalekat ya nekkuñu lu dul sobe : buñu jege Jàkka ju ñu wormaal ja,
ginnaaw seen at mii. Bu ngeen ragalee nag Yàlla, Dana leen may kon ci ngënéelam bu ko
soobee. Yàlla Ku xam la, Ku xereñ la.
29. Xareleen ak ñi gëmul Yàlla ak Bis-pénc ba, te duñu araamal la Yàlla ak Yonentam ba
araamal ak ña dul diinewoo diine ju dëggu ja, ca ña jotoon Téere, [xareleen ak ñoom] ba ba
ñuy joxe seen bopp cig mokk, di ñu toroxlu.
30. Yahuuf ya wax nañu ne : “Uzayru doomu Yàllaa”, Nasraan yi wax nañu ne : “Iisaa doomu
Yàllaa”. Loolu seeni wax la jóge ci seeni gémmiñ. Dañoo jaare ci waxi ña weddi woon la leen
jiitu. Yal na leen Yàlla alag ! Naka lañuy dummóoyoo ?
31. Dañoo jàppee seen fóore ya ak seen làbbe ya, ak Iisaa doomi Maryaama, ay yàlla, bàyyi
Yàlla te digaleefuleen lu dul ñu jaamu Yàlla ja di kenn. Amul jeneen Yàlla ju dul Moom !
Sellam ga jomb na li ñu Koy bokkaale.
32. Dañoo bëgg a feye leerug Yàlla ak seen gémmiñ, te Yàlla di bañ ngir namm a mottali
leeram, doonte la ñu weddi ña sib nañu loolu.
33. Moom moo yónni ab Yonentam cig njub jox ko diine ju dëggu ngir mu kaweel ko ca kaw
diine yépp, doonte la bokkaalekat ya soppuñu ko.
34. Éy yéen ñi gëm ! Ñu bari ci fóore yi ak làbbe yi dañuy lekk alali nit ñi ciy caaxaan tey dox
diggante nit ñi ak yoonu Yàlla. Te ña nga xam ne dañuy rënk wurus ak xaalis te duñu ko joxe
ngir yoonu Yàlla, nanga leen yégal mbugal mu metti,
|
coran-wolof.pdf
|
page_131
|
131
35. Bis bu ñu leen tàngalee ci biir tàngooru Safara, danañu leen ko ñaas ca seeni jë ak ca seeni
wet, ca seeni ginnaaw, ne leen : “Lii mooy la ngeen daan rënk ngir seen bopp. Kon mosleen la
ngeen daan rënk.”
36. Limu weer ya ca Yàlla fukk lañu ak ñaar, ni Mu ko defee ci Téereem bis ba Mu bindee
asamaan yeek suuf si. Mu am ci weer yooyu ñeneent yu ñu wormaal : loolu di diine ju jub ji.
Buleen tooñ seen bopp ci biir weer yooyu. Nangeen xareek way-bokkaale ya ci weer yépp, ni
ñuy xareek yéen ci weer yépp. Te ngeen xam ne nag Yàlla mook way-ragal Yàlla yépp a ànd.
37. Yeex a wormaal weer yooyu nekkul lu dul luy yokk weddig yéefar yi. Danañu ca jële ag
réer : danañu ko daganal cim at, araamal ko cim at, ngir sàkkoo dëppook diir bi Yàlla
araamal. Tax na danañu daganal lu Yàlla araamal. Rafetal nañu leen seeni ñaawteefi jëf. Te
Yàlla du gindi nit ñu di ay yéefar.
38. Éy yéen ñi gëm ! Lu tax ngeen di diis-diislu bu ñu ne leen : “Génnleen jëm ci liggéeyal
yoonu Yàlla” ; Moo ndax dangeen tànn dundu àddina ? - Te xéewali àddina, ku ko dendaleek
bu àllaaxira, lu tuuti lay doon !
39. Bu ngeen génnul, Dana leen teg mbugal mu metti, te wuutale leen nit ñu leen gën. Te
dungeen Ko mënal dara [moom Yonent bi]. Ndax Yàlla mën na lu ne.
40. Bu ngeen ko dimbaliwul... Yàlla dimbali woon na ko, ba ko ña weddi génnee, muy
ñaareelu ñaar. Ba ñu nekkee ñoom ñaar ca xunti mate muy wax ka mu àndaloon : “Bul jàq,
Yàllaa ngi ànd ak nun.” Yàlla wàcce dal ci moom, te Moom mu dimbali ko ak lél bu ngeen
gisul, mu def kàddug ña weddi mu suufe, kàddug Yàlla di lu kawe. Ndax Yàlla Ku not la, Ku
xereñ la.
41. Nangeen di xeex ci woyofaay ak ci dIisaay [sawar ak tàyyeel], nangeen di xeex ci yoonu
Yàlla ak seeni alal ak seeni bakkan. Loolu moo gën ci yéen, cëy bu ngeen xamoon.
42. Bu doonoon alal juy xoy-xoyi walla muy tukki bu gàtt, kon ñu toppoon la ; waaye ba mu
doonee ab xare, ñangay giñ naan : “Bu nu ko mënoon, kon dananu génn ànd ak yaw dem jaay
seen bakkan.”. Te Yàlla xam na ne dañuy fen.
43. Yàlla baal na la li nga leen may dingalul ñu toog te nattuwooleen ba xam ña ca wax dëgg
ak ña ca di ay fenkat.
|
coran-wolof.pdf
|
page_132
|
132
44. Ña gëm Yàlla, gëm Bis bu mujj ba, duñu la ñaan mukk ndigalul bañ a dem xare ; ñoom
kay dañuy xeex ci yoonu Yàlla ak seeni alal ak seeni bakkan. Yàlla xàmmee na ña ragal Yàlla
de.
45. Ñay laaj ndigal kay ñooy ña gëmul Yàlla ak Bis bu mujj ba, te seeni xol di fer-feri, ñuy
jiixi-jaaxa.
46. Waay-waay bu ñu bëggoon a génn xare ji, kon danañu waaj ba jekk. Waaye Yàlla daleen
a sib; tàyyeel-loo leen. Ba tax na ñu ne leen : “Fafleen toog rekk”.
47. Te sax ñoom bu ñu génnoon, ànd ak yéen, dem xare ji, garaawaali rekk lañu leen fay dolli
ak fàbbi nit ñi. Te Yàlla xam na tooñkat yi.
48. Fitna rekk lañu daan sàkku, ñu nekk ñu daan la ko wëlbatile mbir yi, ba dëgg ñëw, seen
mbir wuññiku feeñ, te sañuñu koo bañ.
49. Am na ci ñoom ñuy ñaan ndigalul toog ba noppi naan : “Bul ma fitnaal nag.”. Ñoom tàbbi
ñañu ci biir fitna ba noppi ; te Safaraa nga gaw yéefar ya ci wet gu nekk.
50. Boo amee mbégte, ñu mer. Bu la naqar dalee, ñu bég ca, te naan : “Ndokk ba demunu
woon.” Et ils se détournent tout en exultant.
51. Waxal ne : “Dara mënunoo dal lu dul lu Yàlla bind ci nun rekk. Te Mooy sunu Kilifa. Te
it ñi gëm, nañuy wéeru ci Yàlla”.
52. Waxal ne : “Yéen a ngi nuy tuŋlu, te nun lu mën a xew, dananu am benn ci ñaari ndam yi
[dee Chahiid walla nu dàq leen, not leen], benn Yàlla mbugal leen ci sunuy loxo, walla Mu
xaroo leen ko ba ëllëg. Kon book nanu ànd di tuŋlu”.
53. Waxal ne : “Génneleen seeni alal, mu neex walla mu naqari leen : ak lu mën a xew, Yàlla
du ko nangu, te sax yéen ay saay-saay ngeen”.
54. Li waral seen alal jooju Yàlla du ko nangu, moo di ne dañoo weddi Yàlla ak ub
Yonentam, tàyyeel lool ci julli, nay lool ci li ñuy joxe.
|
coran-wolof.pdf
|
page_133
|
133
55. Bula seeni alal yéem, naka noonu bula seeni doom yéem ! Yàlla nammul lu dul mbugal
leen ci loolu ci dundug àddina si, ak ca roccig seeni ruu fekk ñu nekk di ay yéefar.
56. Ñuy waat ci Yàlla, naan ñoom ci yéen lañu bokk ; te bokkuñu ci yéen. Waaye ñoom
dañoo ragal rekk ngeen dal (ci seen kaw).
57. Bu ñu amoon làquwaay walla xunti walla fu ñu dugg (ba raw), kon ñu dëddu jëm fa te
gaaw ca.
58. Am na ci ñoom ñu la ayibal ci sarax yi : ku leen ca joxoon ñu bég ca ; ku leen joxul ñu
xundu.
59. Lu tee ñu bég ca la leen Yàlla ak Yonentam jox ? Tey wax : “Yàlla doy nanu. Yàlla Dana
nu jox ci mbaaxam ak Yonentam it !... Nun way-xemmem lanu jëm ci Yàlla ”.
60. Asaka, ñi ko yeyoo ñooy ñi néew am-am, yalwaankat yi, ñi koy toppatoo, ñi ñu bëgg
nooyal seen xol (ci Lislaam) ak ci goreel jaam, ña bor sonnal, ak ca lu jëm ci diiney Yàlla, ak
doxandeem bu nekk ci tukki. Looloo di li Yàlla santaane ! Te Yàlla Ku xam la, Ku xereñ la.
61. Am na ci ñoom ñuy lor Yonent bi, naan : “Benn nopp la”. - Neel : “Nopp bu yiw la ci
yéen. Gëm na Yàlla te wóolu na way-gëm ña, te yërmaande la ci ñi gëm ci yéen. Te ñiy lor
Yonentub Yàlla bi, mbugal mu metti ñeel na leen.
62. Ña nga lay waatal ci Yàlla ngir am seen ngërëm. Te Yàlla ak Yonentam ñoo gën a yey ci
ñoom sàkku seen ngërëm ndeem ñu gëm lañu.
63. Moo ndax dañoo xamul ne (li wóor mooy) ne ku juuyook Yàlla ak Yonentam, dana ko
ñeel ci loolu tàngooru Safara, fu muy sax ba fàwwu ? Muy gàcce gu mag.
64. Naaféq ya danañu ragal aw saar wàcc feeñal li nekk ci seeni xol. Neeleen : “Ñaawleleen !
Yàlla Dana génne li ngeen di ragal (mu génn)”.
65. Te boo leen laajoon, Giñ naa ne danañu wax naan : “Nun dey danu doon caaxaan.”.
Neeleen : “Kon daal yéen Yàlla ngeen di fowe ? ”
|
coran-wolof.pdf
|
page_134
|
134
66. Buleen lay : weddi ngeen ba noppi ginnaaw seen ngëm. Ndeem Dananu jéggal ab kurél ci
yéen, Dananu mbugal it ab kurél ngir dañoo nekkoon di ay saay-saay.
67. Naaféq yu góor ya ak naaféq yu jigéen ya dañuy digalante lu bon, dàq lu baax, di téyee
seeni yoxo (bañ a joxe). Dañuy fàtte Yàlla ba tax Mu fàtte leen. Naaféq ya ñoom ñooy saay-
saay sa.
68. Yàlla dig na naaféq yu góor ya ak naaféq yu jigéen ya ak yéefar ya aw tàngoor ca Safara.
Dañu fay béel. Moom doy na leen (mbugal). Te Yàlla rëbb na leen. Am nañu mbugal mu sax.
69. Noonu niki ña leen fi jiitu woon : ñoo leen ëppoon doole, ëpp leen alal ak i doom.
Bànneexu nañu ci seen cër, yéen it bànneexuleen ci seen cër niki ña leen fi jiitu woon
bànneexoo woon ci seeni cër. Te xuus ngeen (ciy caaxaan) na ñu ca xuusee woon. Ñooy ña
nga xam ne seen jëf yàqu na ci àddina ak àllaaxira te ñoom yàqule nañu.
70. Moo ndax daleen a dikkalul xew-xewi ña leen jiitu woon : nitu Nooh ak nitu Haad ak
Samuuda, ak nitu Ibraahiima, ak waa Madyaana, ak ña ñu wëlbati seeni dëkk ? Seeni Yonent
dikkoon nañu ca ñoom, ànd ak ay lay yu leer. Te Yàlla tooñuleen woon, waaye ñoom ñoo
tooñ seen bopp.
71. Te way-gëm yu góor yi ak way-gëm yu jigéen ya, ay xarit lañu. Dañuy digalante lu baax,
di tere lu bon, tey taxawal julli, di joxe asaka, tey topp Yàlla ak ub Yonentam. Ñooña, Yàlla
Dana leen yëram, naka Yàlla, Ku not la, Ku xereñ la.
72. Yàlla digal na way-gëm yu góor yi ak way-gëm yu jigéen yi Àjjana joo xam ne ay dex
ñooy daw ci suufam, dañu fay béel, ak dëkkuwaay yu sell ca Àjjana ju sax ja. Te ngërëmul
Yàlla moo gën a màgg, te loolu nag moo di texe gu màgg ga.
73. Éy yaw Yonent bi, nanga xeex ak yéefar yi ak naaféq yi, te nanga leen tiisal ; seen
dëkkuwaay Safara la, te moo yées ci delluwaay !
74. Ñangay waat ci Yàlla ne waxuñu dara, te wér na ne wax nañu baati weddi te tàbbi nañu ci
kéefar ginnaaw ba ñu duggee ci Lislaam. Te ñangay ittewoo lu ñu mënul a am. Te amuñu la
ñuy sàkku lu dul Yàlla - ak Yonentam - dafa leen jox ci mbaaxam koom-koom. Bu ñu
tuuboon, mooy gën ci ñoom. Su ñu lànkee, féttéerlu, Yàlla Dana leen mbugal mbugal mu
metti ci àddina ak àllaaxira ; te duñu am ci kaw suuf ku ñuy wéeru mu méngoo seeni mbir
walla ku leen dimbali.
|
coran-wolof.pdf
|
page_135
|
135
75. Ci ñoom, am na ñu warlul Yàlla, ne : “Bu nu Yàlla mayoon ci mbaaxam (alal), kon dey
dananu natt asaka, te it dananu bokk ca ñu baax ña”.
76. Ba leen Yàlla mayee ci mbaaxam (alal), ñu nay ci joxe, ginnaaw ba ñu fuuyu.
77. Tax na Yàlla wuutale ci seen xol naaféq ba kera ñuy dajeek Moom ngir la ñu wor Yàlla ca
la ñu ko digoon ak ca la ñu doon fen.
78. Moo ndax dañoo xamul ne Yàlla xam na seen mbóot ya nëbbu ak seenub déeyoo, te nag
Yàlla mooy xamaakoonub kumpa.
79. Ña nga xam ne dañuy ayibal (sikkal) way-coobarewu ña ci jullit yi ci natt asaka, ak ña nga
xam ne amuñu leneen lu dul seeni kàttan ba tax ñuy reetaan lenn ca ñoom. Yàlla Dana leen
yéjji te danañu am mbugal mu metti.
80. Nga balul leen walla nga bañ leen a balul (moo yem) - soo leen baluloon juróom-ñaar
fukki yoon - du tax Yàlla baal leen mukk. Ngir dañoo weddi Yàlla ak ub Yonentam te Yàlla
du gindi aw nit ñu di ay saay-saay.
81. Ña dem bañ a xeexal Lislaam, bég nañu ca seenub toogaay ngir juuyook Yonent Yàlla bi,
te soppuñu di xeex ak seeni alal ak seeni bakkan ngir Yàlla, ñuy wax naan : “Buleen génn
xare ji ci tàngaay bi ! ”. Neel : “Tàngaaru Safara moo gën a tar.” - Cëy bu ñu xamoon ! -
82. Nañuy ree lu néew (ci àddina), danañu jooy lu bari (ca àllaaxira) mu di seenug pey ca la
ñu doon fàggu.
83. Bu la Yàlla delloo ci ab kurél ñoom, te ñu ñaan la ndigalul génn (ànd ak yaw), neeleen :
“Dootuleen génn mukk di ànd ak man, te it dootuleen xare ak noon yi ànd ak man. Ndax yéen
tànnoon ngeen toog ca njalbéen ga ; kon nag toogleen, ànd ak way-des ña ginnaaw”.
84. Bul jullee kenn ku dee ci ñoom, te bul taxaw mukk ci bàmmeelam, ndax ñoom dañoo
weddi Yàlla ak ub Yonentam ba ñuy dee, fekk ñu di ay saay-saay.
|
coran-wolof.pdf
|
page_136
|
136
85. Bumu la yéem seeni alal ak seeni doom ! Yàlla Daleen a namm a mbugal ci yooyu ci
àddina, te bu seeni ruu di rot fekk ñu di ay yéefar.
86. Bu aw saar wàccee (di leen ñaax) ci gëm Yàlla ak ànd xare ak ub Yonentam, woroom alal
ya ca ñoom di laaj ndigal, naan : “Bàyyinu nu ànd ak ñay toog”.
87. Neex na leen ñu ànd ak way-des ginnaaw ña. Tax na tëjeef na seeni xol ba ñoom dootuñu
am dégg-dégg.
88. Waaye Yonent bi ak ña ànd ak moom ci ngëm, ñangay xare ak seeni alal ak seeni bakkan.
Ñoom am nañu ay ngëneel te ñoom texe nañu.
89. Yàlla xaroo na leen Àjjana joo xam ne ay dex ñooy daw ci suufam te dañu fay béel. Loolu
moo di texe gu màgg ga !
90. Ñiy sàkku ngànt (ci bañ a dem) xare ji ca sàmm sa, nekk nañu ngir ñu am ci ndigal. Ña
weddi Yàlla ak ub Yonentam, toog nañu. Ña weedi ca ñoom, mbugal mu metti dana leen dal.
91. Ña néew dolle ak ña wopp, ak ñi amul yóbbal, amuñu bàkkaar (ci toog bañ a xare ji)
ndeem ñu rafet yéene lañu ci Yàlla ak ub Yonentam. Naka noonu it, ca ñay rafetal seeni jëf.
Yàlla ab Jéggalaakoon la, ab Jaglewaakoon la.
92. Ña nga xam ne bu ñu dikkee ci yaw di sàkku waruwaay, nanga leen di wax ne amuloo lu
ñu mën a war, ñu dellu ànd ak naqar, di jooy ngir jàq ca la ñu amul waajtaay, ñoom it amuñu
bàkkaar. Kenn du am ci ñoom aw yoon.
93. Ñay am bàkkaar kay ñoo di ña woomal te di la laaj ndigal ci bañ a dem xare ji, bëgg a ànd
ak ñay fuuyu. Yàlla fatt na seeni xol te ñoom xamuñu. Ñoom kenn du mën a am ci ñoom aw
yoon.
94. Danañu ñëw ci yéen di lay bu ngeen dellusee. Neel : “Buleen lay : dunuleen gëm mukk.
Yàlla nettali nanu ba noppi seen mbir. Te Yàlla ak ub Yonentam Danañu gis seeni jëf. Nu
door leen a delloo fa Aji-xam ja kumpa ak la feeñ, Mu xamal leen li ngeen daan def.
|
coran-wolof.pdf
|
page_137
|
137
95. Danañu leen waatal ci Yàlla, ba ngeen dellusee ci ñoom, ngir ngeen bañ leen a sikk.
Waaye nangeen leen dëddu. Ñoom nag sobe lañu te seen delluwaay mooy Safara, muy peyug
la ñu nekkoon di ko fàggu.
96. Ñanga leen di waatal ngir ngeen nangu (seeni ngànt), rafet njort ci ñoom. Bu ngeen
nangoo seeni lay, Yàlla du nangul aw lay nit ñu di ay saay-saay.
97. Sàmm sa, ñoo gën a tar ag weddi ak ug naaféq, te gën a yey ci ñàkk a xam ndigal yi Yàlla
wàcce cib Yonentam. Yàlla nag Ku xam la, Ku xereñ la.
98. Am na ci sàmm si ñu jàpp ni, la ñu joxe (ngir Yàlla) lu yàqu la, tax na ñuy seentu xew-
xew (bu bon dal leeen). Yal na xew-xew bu bon (ba ñuy seentu) dal ci seen kaw ! Yàlla Kuy
dégg la, Kuy xam la.
99. Am na it ca sàmm sa, ñu gëm Yàlla ak Bis-pénc ba te jàpp nañu ne la ñuy joxe (ngir
Yàlla), ag jaamu Yàlla la ak ug julli ci Yonent bi. Moo ndax loolu dafa nekkul di ag jege
Yàlla ci ñoom? Yàlla Dana leen dugal ci yërmaandeem. Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon
la.
100. Ña jiitu woon bu jëkk ca ña gàddaayoon (Muhaajiruuna ya) ak ña leen dalaloon (Lansaar
ya) ak ña leen toppoon cig rafetal (seeni jëf), Yàlla bég na ci ñoom, te ñoom it bég nañu ci
Yàlla. Te it sédde na leen Àjjana joo xam ne ay dex ñooy daw ci suufam te dañu fay béel ba
fàwwu. Loolu moo di texe gu màgg ga !
101. Am na it ca sàmm sa nekk ca seen wet, ay naaféq, ak waa (Madina). Am na ñu téppeeral
cig naaféq. Xamuloo leen, (waaye) Nun xam Nanu leen. Dananu leen mbugal ñaari yoon ba
noppi Nu door leen a delloo ca mbugal mu màgg ma.
102. Ak ñeneen ña nangu seeni bàkkaar (tuub nañu), jaxase woon nañu jëf yu sell ak yeneen
yu ñaaw. Xéy-na Yàlla jéggal leen. Yàlla nag Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
103. Jëlal ci seen alal ab sarax (asaka) ngir laabal leen ca ak sellal leen ca, te nga ñaanal leen.
Ndax sa ñaan dalum xel la ci ñoom. Te Yàlla Kuy dégg la, Kuy xam la.
104. Moo ndax dañoo xamul ne Yàlla Moom Dana nangu tuub ciy jaamam, te Dana jël it
sarax ya, te Moom Yàlla Mooy Nanguwaakoon cig tuub, di Jaglewaakoon.
|
coran-wolof.pdf
|
page_138
|
138
105. Neel : “Jëfleen (lu leen soob), Yàlla ak ub Yonentam ak jullit ña, Danañu gis seeni jëf, te
dees na leen delloo ca Aji-xam ja kumpa ak la feeñ. Mu xamal leen la ngeen daan def”.
106. Ak ñeneen ñoo xam ne dees na leen yeexe ci ndigalul Yàlla, mën naa am Mu mbugal
leen, mën naa am it Mu jéggal leen. Yàlla Ku xam la, Ku xereñ la.
107. Ña nga xam ne dañoo defar jàkka ngir bëgg a lore ak weddi ak téqale way-gëm ña, ak di
fàggul (pexem ña fay julli) ku xeex ak Yàlla ak ub Yonentam ca njalbeen ga, ak ngir mën a
giñ ne bëgguñu lu dul lu baax. Yàlla seede ne li wóor mooy dañuy fen.
108. Bul ca taxaw mukk. Ca njalbeenu bis (ba nga wàccee Madina), moo gën a yey ci nga
taxaw fa. Aw góor a nga fa, ñoo xam ne, sopp nañu jéem a nekk ñu laab, te Yàlla sopp na ñu
laab ña.
109. Moo ndax ku samp ab tabaxam cig ragal Yàlla ak yaakaar ngërëmam moo gën ? Walla
ku sampu tabaxam ci pindub kàmbu gu joy jëm ci daanu ca biir Safara ? Te Yàlla du gindu aw
nit ñu di ay tooñkat.
110. Tabax ba ñu tabax du noppee nekk sikki-sàkka ca seeni xol ba ba seeni xol di daggatoo
(ba ba ñuy dee). Te Yàlla Ku xam la, Ku xereñ la.
111. Yàlla nag jënd na, ca ña gëm, seeni bakkan ak seeni alal, feye na leen Àjjana. Ndax
ñangay xeex ci yoonu Yàlla : di reye, ñu di leen rey. Muy dig bu réy ca Yàlla ci dëgg (na Mu
ko waxe) ci Tawreet ak Injiil ak ca Alxuraan. Ana kan moo gën a matal kóllareem ci Yàlla ?
Kon bégleen ci njaay mi ngeen jaayanteek Moom. Te loolu moo di texe gu mag ga.
112. (Ñooña) ñuy tuub lañu, di ñuy jaamu Yàlla, di Ko sant, di ñuy woor, di lunku di sujjóot
(julli), di digle lu baax, di tere lu bon, di wattu dëeli Yàlla yi (daytal)... bégalal ña gëm.
113. Yellul ci Yonent bi ak ñi gëm ñuy baalul bokkaalekat yi, doonte la sax mbokk lañu
ginnaaw ba mu leen biree ne ñoom ñuy dugg Safara lañu.
114. Te it jéggalu ga Ibraayiima doon jéggalul baayam, du utoon dara lu dul ab dig bu mu ko
digoon. (Waaye), ba mu ko leeree ne noonub Yàlla la (moom baayam), dafa deñ ba set wecc
ci loolu. Ibraahiima ab delluwaakoon la ci Boroomam, ku lewet la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_139
|
139
115. Yàlla du bàyyi ñoo xam ne gindi na leen ba noppi ñuy tàbbiwaat cig réer, te leeralal na
leen la ñu war a ragal. Yàlla xam na lépp.
116. Yàllaa moom nguurug asamaan yi ak suuf si. Mooy dundal, di rey. Te amuleen
wéeruwaay walla ku leen mën a dimbali ku dul Moom (Yàlla).
117. Yàlla jéggal na ba noppi Yonent ba ak way-gàddaay ña (Muhaajiruun ya) ak ña leen
dalaloon (Lansaar ya) ñoom ña nga xam ne toppoon nañu ko ca jamono ju jafe ja, ginnaaw ba
xoli lenn ca ñoom xawoon a jeng. Mu jéggal leen ndax Moom (Yàlla) Ku ñeewant la, di
Jaglewaakoon ci ñoom.
118. Ak ñett ñañu bàyyi woon ginnaaw ba tax li suuf si yaatu yépp, lépp xat ci ñoom ; te it
seeni jëf xat ci ñoom ba ñu jort ne amul wenn wéeruwaay (wuy musle) ci Yàlla ju dul Moom
Yàlla. Mu daldi leen jéggal ngir ñu tuub (rëccu). Naka Yàlla Nanguwaakoonu tuub la,
Jaglewaakoon la.
119. Éy yéen way-gëm ñi ! Nangeen ragal Yàlla te ànd ak ñu dëggu ña.
120. Yellul ci ñi dëkk Madina ak sàmm sa ko wër, ñuy des ginnaaw, di bàyyi Yonent bi (buy
dem jareji), te buleen seeni bakkan gënal bosam. Ndax ñoom, mar walla coono, walla xiif,
duleen dale ci yoonu Yàlla, te duñu dëkk senn suuf (soo xam ne, danañu ca taxaw lu dul ne)
dana metti yéefar ya, te it duñu am genn nooteel cib noon, te Dana leen ko bindal muy jëf yu
yiw ñeel leen. Yàlla du sànk mukk peyug ñiy rafetal.
121. Te duñu joxe alal ju tuuti, walla ju bari, te it duñu jàll aw xur lu dul ne dees na leen ko
bindal, Yàlla feye leen ko lu gën a rafetal.
122. Warul ci jullit ñépp dem (xareji). Lu tere mbooloo mu ne mu am ñu ca dem (xamluji)
xam-xamu diine, ba bu ñu delsee ca seeni mbokk, waar leen ngir ñu mën a wattandiku.
123. Éy yéen ñi gëm ! Xeexleen ak ñi leen jegeñ ci yéefar yi ; nañu fekk ci yéen dëgër gu mat
sëkk. Te ngeen xam ne Yàllaa ngi ànd ak ñi ragal Yàlla.
|
coran-wolof.pdf
|
page_140
|
140
124. Te bu aw saar mësaan a wàcc, dana am ci ñooña (naaféq) ya, ñuy wax naan : “Ana kan la
lii mën a dolli ngëmam ? ”. Waaye, ña nga xam ne ñoom gëm nañu, Dana leen yokk ngëm, te
it danañu ca bég.
125. Ña nga xam ne jàngaro nekk na ci seen xol ya, dafay nekk ci ñoom kéefar guy dolliku
cig kéefar, te ci kéefar googu lañuy deewaale.
126. Moo ndax dañoo gisul ne at mu nekk dees na leen not benn walla ñaari yoon ? Te ñooña,
duñu tuub, duñu waaru.
127. Te su ñu wàccee aw saar ñu daldi xoolante, daldi wax ne : “Moo ndax am na ku nu gis ?
”. Daldi wëlbëtiku. Yal na Yàlla wëlbëti seeni xol ndax ñoom, aw nit lañu ñu amul genn
dégg-dégg.
128. Ab Yonent dikkal na leen bu bokk ci yéen, seeni coono tiis ci moom, di ku xér ci ngeen
jub, di ku am ñeewant ak yërmaande ci jullit ñi.
129. Bu ñu dëddoo, neel : “Yàlla doy na ma. Amul jenn yàlla ju dul Moom. Te Moom laay
dëgërloo ; te Moom moo di Boroom gàngunaay gu màgg ga (Aras)”.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 10 : YUNUS
109 saar - Laata Gàddaay gi
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi
1. Alif, Laam, Raa. Lii ay laayay Téere bu ñu xereñe lañu.
|
coran-wolof.pdf
|
page_141
|
141
2. Moo ndax dafa dul yéem ci nit ñi, Nu soloo (xamal) góor gu bokk ci ñoom : “Ndigalul waar
nit ñi ci bégal way-gëm ñi te xamal leen ne, am nañu fa seen Boroom dawal bu di dëgg ? Ña
weddi ñoom nee nañu : “Lii dey ag njibar gu fés la”.
3. Yàlla seen Boroom nag Mooy ki bind asamaan yi ak suuf si ci juróom-benni fan, topp Mu
yemoo ca gàngunaay ga (Haras), di settantal mbir ya (ndigal ya). Amul kenn ku mën a ramm
te du ci ndigalam. Kookoo di seen Boroom. Jaamuleen Ko. Moo ndax dungeen fàttaliku ?
4. Seen delluwaay yéen ñépp ca Moom la jëm, mooy digub Yàlla bu dëggu ba ! Moom moo
sos mbindéef yi (booba dara amul), Moo leen di delloosi (ginnaaw bu ñu dee ba ràpp) ngir
Mu feye ña gëm pey gu duun. Waaye ña weddi woon ñoom, seenug naan, ndox mu tàng lay
doon ak mbugal mu metti, muy peyug seenug weddi !
5. Moom mooy ki jox jant bi tàkk-tàkk, jox weer wi leeraay te dogal ko ay wàccuwaay ndax
ngeen mën a xam limu at yi ak mën a waññi. Yàlla bindul loolu lu dul ci dëgg. Te Dana
biralal tegtal ya nit ñay xam.
6. Nekk na ci jéllasanteb guddi gi ak bëccëg gi, ak li Yàlla sàkk ci asamaan yi ak suuf si, ay
kéemaan ci nit ñu ragal (Yàlla).
7. Ña nga xam ne nag yaakaaruñoo dajeek Nun, te tànn dundug àddina gii, doyloo ko, ak ña
nga xam ne sàggane nañu Sunuy ndigal,
8. ñooña seen delluwaay moo di Safara ngir la ñu fàggu.
9. Ña nga xam ne gëm nañu tey jëf yu yiw, seen Boroom dana leen wommat ngir seen ngëm,
tàbbal leen Àjjanay xéewal. Ay dex di daw ci seen suuf.
10. Seenug jaamu foofa mooy di wax naan : “Cëy sellug sunu Boroom”, te seenug nuyyoo
foofa mooy : “Jàmm rekk”, te la ñuy mujjeel ca seenug jaamu, moo di ñu wax ne: “Mbooleem
xeeti cant yi ñeel na Yàlla Boroom àddina si”.
11. Bu Yàlla gaawe woon àtte nit ñi ci mettit kem ni ñu yàkkamtee am alal, àttekoon na
seenug yàkkamti. Waaye Dananu bàyyi ña nga xam ne yaakaaruñoo dajeek Nun ñuy laam-
laame ca seen biir ngëlamte.
|
coran-wolof.pdf
|
page_142
|
142
12. Nit, bu ko aw naqar dalee, mu daldi Nuy woo, (moo xam dakoo fekk mu) tëdd walla mu
toog walla taxaw. Te bu Nu ko tekkilee naqaram woowu, muy wéy (ci kéefaram), fakk mel ni
mësunoo woo ci naqar wu ko dal. Noonu la jekkee woon ca ñoom bokkaalekat ya la ñu daan
def.
13. Alag Nanu ay xeet yu bari yu leen jiitu ba ñu tooñee, te Yonent dikkal leen ak i lay yu leer
nàññ. Te nanguwuñuleen woon a gëm. Noonu la Nuy feyee nit ñu di ay saay-saay.
14. Ba noppi Nu def leen ngeen wuutu leen ci suuf si ci seen ginnaaw, ngir Nu seetlu naka
ngeen di def.
15. Te bu ñu jàngee ci seen kanam Sunuy kàddu yu leer yi, ña yaakarul a dajeek Nun wax ne :
“Indil weneen jàngin wu wuuteek wii” mbaa “Nga soppi ko”. Neel : “Yellul ci man ma soppi
ko ci sama coobare bopp. Duma topp lu dul la ñu ma soloo. Ragal naa, su ma moyee sama
Boroom, mbugalum bis bu rëy (dal ma)”.
16. Neel : “Bu sooboon Yàlla, duma leen ko jàngal te duma leen ko xamal. Ndax dundu naak
yéen ay at lu ko jiitu. Moo ndax dangeen dul xel-lu ? ”.
17. Ana kan moo gën a tooñ kuy duural Yàlla ay fen, walla di weddi ay tegtalam ? Ak lu mën
a xew, saay-saay sa duñu texe.
18. Dañuy jaamu, bàyyi Yàlla, loo xam ne duleen mën a lor, duleen mën a jariñ dara, ñuy wax
naan : “Ñii ñoo nuy rammu fa Yàlla”. Neel : “Ndax dangeen a mën a xamal Yàlla lu Mu
xamul ci asamaan yi ak suuf si ? ”. Kañ naa Ko, te kawe na lool la ñu Koy bokkaale !
19. Nit ñi nekkuñu woon lu dul wenn xeet. Ñu juuyoo. Te bu dul koon waxi Yàlla ja jiitu
woon, àttekoon na seeni diggante ca la ñu juuyoo.
20. Ñuy wax naan : “Lu tee woon ñu wàcce ci moom laaya ju tukkee ca Boroomam ? ”. Neel :
“Lu fàddu (di kumpa) Yàlla rekk a ko xam. Kon nanga muñandiku ; Man nag, maa ngi ànd ak
yéen bokk ca way-muñandiku ña.
21. Su Nu musalee nit ci yërmaande [niki taw] ginnaaw ba leen naqar dalee, ñuy def i pexe ci
Sunuy tegtal. Neel : “Yàllaa gën a gaaw ciy pexe”. Sunuy ndaw danañu bind li ngeen di fexe
de.
|
coran-wolof.pdf
|
page_143
|
143
22. Moom mooy ki leen doxloo, ci suuf si ak ci géej gi, ba ngeen nekkee ca gaal ga. Te gaal
googu daw ak ñoom ci ngelaw lu teey. Ñu bég ca ba ngelaw lu tar songu leen, duusi géej wër
leen ci wet gu nekk, ba ñu njortu ne ñoom alageef na leen, ñuy ñaan Yàlla, di sellal diineem,
di [giñ] ne: “Boo Nu musalee ci lii, fàwwu dananu bokk ci way-sant ña [Yàlla] ! ”
23. Ba Nu leen musalee, ñu daldi beew ci kaw suuf si ci lu dul dëgg. Éy yéen nit ñi ! Seen
beew googu tooñuleen ci kenn ku dul seen bopp. Muy yóbbalub àdduna. Ba noppi nag ngeen
dellu jëm ci Nun, Nu xamal leen la ngeen doon def.
24. Nirale dundug àddina nekkul lu dul lu mel ni ndox mu ñu wàcce mu jóge asamaan sa,
gàncax ga ràbboo ci suuf si [ngir màndi ci ndox moomu], muy li nit ñi ak mala yi di lekk. Bu
suuf si jot taaram ci rafet ba ña ca dëkk am yaakaar ne am nañu kàttan ci moom, Sunu dogal
dikkal ko guddi walla bëccëg, Nu def ko ni lu ñu góob, mu mel ni nekku fa woon démb.
Noonu Lanuy leerale laaya yi ci nit ñoo xam ne danañu xalaat.
25. Yàllaa ngi woote jëme [ci topp ndigal] ca këru jàmm ga, te Dana jubal ku ko soob jëme ko
ca yoon wu jub wa xocc.
26. Ñay rafetal, am nañu li gën a baax [Àjjana] ak ndollant [Gis Yàlla]. Te seeni kanam du
muuru ngir njàqare walla toroxte. Ñooña ñooy duggu Àjjana te dañu fay béel.
27. Ña nga xam ne dañoo fàggu lu ñaaw, am nañu lu ñaaw lu ko niru. Te la ñu yayoo mooy
toroxte, - te duñu am kenn ku leen musal ci Yàlla -, daanaka day mel ni seeni kanam dañoo
muuru ak daggitu guddi gu lëndëm. Ñooña ñoo dugg Safara te dañu fay béel.
28. Te bis ba ñu leen dajalee ñoom ñépp, te ñu wax ña daan bokkaale : “Beruleen fale ak seeni
xërëm ya.”. Dananu téqale seeni diggante, seen xërëm ya naan : “Du nun ñii lañu doon jaamu
de”.
29. Te Yàlla doy na seede ci sunu diggante ak yéen. Nekkewunu woon lu dul di ñàkk a faale
seenug jaamu”.
30. Noonu, bakkan bu nekk la mu jëfoon sadd ko. Ñu delloo leen ca seen Boroom muy dëgg ;
ya ñu daan sos réer leen.
|
coran-wolof.pdf
|
page_144
|
144
31. Neel : “Ana kan moo leen di jox xéewal yu jóge kaw asamaan ak ci suuf si ? Kan moo
moom dégg-dégg [nopp yi], ak gis-gis [bët yi], ana kan mooy génne luy dundu ci lu dee, di
génne lu dee ci lu dundu, ana kan mooy dogal mbir yi ? ”. Danañu toontu ne : “Yàlla”.
Neeleen kon : “Lu leen teree ragal Yàlla ? ”.
32. Kon noonu la, Yàlla di seen Boroom ba di dëgg ga. Kon lan moo nekk ci ginnaaw dëgg lu
dul ag réer ? Kon naka leen leen mën a wëlbatee ? ”.
33. Noonu la sa kàddug Boroom yayee te dal ca kaw ña di ay saay-saay ndax gëmuñu.
34. Neel : “Ndax am na ci ña ngeen di bokkaaleek [Yàlla] kuy sos mbindéef, mën koo dundal
[gannaaw ba mu deewee]? ”. Neel : “Yàlla rekk a mën a sos mbindéef te mën koo dundal.
Kon naka lees leen di wëlbatee ?”.
35. Neel : “Yàlla rekkay gindee jëme ci dëgg. Moo ndax du Kiy gindee jëme ci dëgg moo gën
a yey ci ñu topp ko, walla ka nga xam ne du gindee, lu dul ñu di ko gindi ? Kon lu leen jot te
naka ngeen di àttee ?”.
36. Li ëpp ci ñoom, toppuñu lu dul ay njort. Te njort du jariñ dara ci dëgg ! Yàlla naka Ku
xam xéll la li ngeen di def.
37. Alxuraan jii nekkul lu ñu duur bàyyi Yàlla, waaye dafa nekk di luy dëggal la ko jiitu tey
settantal Téere ba nga xam ne sikk nekkul ci ne ma nga tukkee ca Boroom àddina si.
38. Am dañoo wax ne : “Dafa koo duur ” ? Neel : “Indileen saar wu ni mel, te woo ku leen
neex ba mu des Yàlla [mu dimbali leen ci loolu] ndeem ñu dëggu ngeen”.
39. Déedéet : weddi nañu loo xam ne amuñu xam-xamam te ag leeralam agsiwul ci ñoom.
Noonu la ña leen jiitu weddee woon. Waaye xoolal rekk la mujjug tooñkat ya deme woon !
40. Te kat am na ci ñoom ñu ko gëm, am na it ñu ko gëmul. Te sa Boroom moo gën a xam
yàqkat ya.
41. Bu ñu la weddee, neel : “Sama jëf laa moom, ngeen moom seeni jëf. Yéen deñ ngeen ci li
may jëf, man it set naa wecc ci li ngeen di dëf”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_145
|
145
42. Te am na ci ñoom ñu lay déglu. Moo ndax yaw mën nga déggloo ab tëx, doonte la
nekkuñu ñu am i xel.
43. Te am na ci ñoom ñu lay xool. Moo ndax dangay gindi gumba, doonte dañu dul gis ?
44. Yàlla nag du tooñ nit ci dara, waaye nit ñi ñooy tooñ seen bopp.
45. Bis bu leen Yàlla dajalee, dana mel ni tooguñu [ca seeni bàmmeel] lu dul diirub benn
waxtu cig bëccëg, ñuy xamante. Te ña weddi woon ne dajeek Yàlla dana am, yàqule nañu
ndax nekkuñu woon ñu gindiku.
46. Te Nu won la dara ca la Nu leen tëkkoo, walla Nu rey la [Yaw Muhammad], lu mu ca
doon seenug delluwaay ci Nun la jëmsi. Ba noppi, Yàlla nekk di seede ca lañu daan def.
47. Xeet wu nekk am na ab Yonent. Bu seenub Yonent agsee rekk, dees na àtte seen diggante
ci maandute, te kenn duleen tooñ.
48. Ñu naan : “Boobu dig kañ lay doon, ndegam ñu dëggu ngeen” ?
49. Neel : “Mënaluma sama bopp lor walla njariñ, lu dul lu neex Yàlla. Xeet wu nekk am na
àpp. Bu seen àpp matee, deefuleen yeexe wenn waxtu, te duñu jiitu it àpp ba”.
50. Neel : “Waaw waxleen ma ! Bu leen mbugal bettoon guddi walla bëccëg, lan la
bàkkaarkat yi mën a gaawal ?
51. “Moo ndax bu agsee ngeen koy door a gëm ? [Kon deef na leen wax : “Léegi, yéen a ngi
ci biir ba noppi”.] Te yéen a ngi koy yàkkamti”.
52. Topp waxees tooñkat ya : “Ayca mosleen mbugal mu sax dàkk ! Moo ndax dees na leen
feye lu wuuteek la ngeen doon fàggu ? ”
53. Te danañu sàkku nga leeral : “Ndax loolu dëgg la ? ” - Neel : “Waawaaw ! Giñ naa ci
sama Boroom ne dëgg la !Te yéen dungeen mën a raw”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_146
|
146
54. Bépp bakkan bu tooñ, bu amoon li nekk ci àddina si, dana ko nangoo joxe ngir jotoo
ko.Te bu ñu gisee mbugal ma, dana jéem a nëbb seenug rëccu. Waaye deef na àtte seeni
diggante ci maandute, te kenn duleen tooñ [ci wàññil leen dara]..
55. Moo ndax dafa nekkul ne Yàlla moo moom li nekk ci asamaan yi ak suuf si. Digub Yàlla
mooy dëgg tigi. Waaye li ëpp ci ñoom xamuñu.
56. Moom mooy dundal, Mooy rey ; te ci Moom ngeen di dellu.
57. Éy yéen nit ñi ! Ag waaraate dikkal na leen, jóge ci seen Boroom, di saafara li nekk ci
seen xol yi, di gindee, di yërmaandey ñi gëm.
58. Neel : “Bégleen ci xéewal ak yërmaande ; te loolu lépp moo gën la ñu daan dajale [ci
alal]”.
59. Neel : “Moo ndax gis ngeen li leen Yàlla wàcceel ci xéewal, ngeen jàpp ne am na ci yu
araam ak yu dagan ? - Neel : “Ndax Yàllaa leen ko digal ? Walla dangeen di duural Yàlla” ?
60. Ana lan mooy njortul ñiy duural Yàlla ay fen Bis-pénc ba ? - Dafa dëggu ne Yàlla
xéewalaakoon la, waaye li ëpp ci ñoom duñu gërêm [Yàlla].
61. Doo nekk ci menn mbir, walla ngay jàng dara ci Alxuraan, walla ngeen def jenn jëf te
Nekkunu ca seede ba ngeen cay duggu. Te lu toll ni pepp su tuuti du rëcc sa Boroom, du ci
suuf si, du ci asamaan yi ; te amul lu ko gën a tuuti walla lu ko gën a rëy lu dul ne mi ngi ci ab
téere bu bir.
62. Ca dëgg-dëgg, ña féeteek Yàlla duñu gis lu ñu ragal, duñu gis njàqare,
63. Ña gëm te ragal Yàlla,
64. Am nañu mbégte ci dundug àddina ak ca àllaaxira. - Soppeeku du am ciy kàddu Yàlla -.
Loolu mooy texe gu mag ga !
|
coran-wolof.pdf
|
page_147
|
147
65. Li ñuy wax , bumu la naqari. Teraanga nag Yàllaa moom lépp. Te Moom Kuy dégg la,
Kuy xam la.
66. Ca dëgg-dëgg, li nekk ci asamaan yi ak suuf si, Yàllaa leen moom. Ñay jaamu leneen lu
dul Yàlla, ñoom daal toppuñu lu dul ay njort. Nekkewuñu lu dul di sos ay fen.
67. Moom [Yàlla], moo def guddi ngir ngeen di ca noppalu, ak bëccëg ngeen di ca gise.
Kéemaan nekk na ci loolu ngir aw nit ñuy dégg !
68. Wax nañu ne : “Yàlla am na doom”. Kañ naa sellam ga ! Moom ku doylu la ci boppam.
Ñeel na ko li ci asamaan yi ak suuf si ; - Amuleen aw layati ci wax jooju. Moo ndax dangeen
di wax ci Yàlla lu ngeen xamul ?
69. Neel : “Ñiy duural Yàlla ay fen duñu texe”.
70. Am nañu yóbbal bu néew ci àddina bi ; ñépp danañu dellusi ci Nun Nu mosal leen mbugal
mu tar ngir la ñu nekkoon di weddi.
71. Nettalileen xew-xewu [Nooh], ba mu waxee aw nitam ne leen : "Yéen samaw nit, ndeem
sama nekk fii diis na ci yéen, ak samag waare ci kàdduy Yàlla yi, man maa ngi wéeru ci
Yàlla. Bu ngeen yaboo ngeen dajale seeni kàttan yéen ak ñi ngeen di jaamu [bàyyi Yàlla]. Te
bu seeni pexe nekk aw tiis ci yéen. Te it [lu leen neex] jëme ci man, te buleen négasndiku dara
ci def ci man [seeni yéene].
72. Bu ngeen dëddoo, xamleen ne laajumaleen ag pey... Samag pey nekkul fenn fu dul fa
Yàlla. Te digaleef na ma ma bokk ca way-jébbalu ña”.
73. Ñu weddi ko. Nu musal ko mook ña ànd ak moom ca gaal ga, Nu def leen ñuy ñay wuutu
[nit ña ci kaw suuf si]. Nu labal ña weddi sunuy ndigal. Nanga xool nag ña ñu waaroon [ca ña
weddi], ni seen mujj deme !
74. Topp nu yónni ginnaawam ay Yonent ci seenu nit. Nu indil leen ay lay yu leer. Waaye
nekkuñu woon di way-gëm la ñu weddi woon ca bu jëkk. Ba noonu Lanu tëjee ràpp xoli ña
jéggi woon dayo, daan jalgati.
|
coran-wolof.pdf
|
page_148
|
148
75. Topp Nu yónni ci seen ginnaaw Muusaa ak Haaroona ca [Firawna] ak mbooloo ma [ñu
xamal leen] sunuy ndigal. Ñu rëy-rëylu, di aw nit ñu dëng [diy saay-saay].
76. Ba dëgg ga agsee ca ñoom tukkee ci Nun Yàlla, [ñu ne leen] : “Jibar tigi la ! ”.
77. Muusaa ne leen : “Moo ndax dangeen di wax ci dëgg gii ba mu agsee ci yéen, naan leen :
Ag jibar la ? Te jibarkat yi duñu texe...”.
78. Ñu ne ko : “Moo ndax danga fee dikk ngir dëddale nu ak la nu fekkoon sunuy baay nekk
ca ? Ba noppi yéen ñaar ngeen yilif àddina bi ? Waay-waay nun sax gëmunuleen ! ”
79. Firawna ne : “Indil-leen ma bépp jibarkat bu am xam-xam ! ”.
80. Ba jibarkat ya dikkee, Muusaa ne leen : “Sànnileen li ngeen di sànni”.
81. Ba ñu sànnee, Muusaa ne leen : “Li ngeen indi jibar rekk la ! Yàlla dana ko neenal. Ne :
“Yàlla du àntuloo jëfi yàqkat ya”.
82. Te Yàlla dana notal dëgg ci dogalam, doonte neexul it ñu dëng ña”.
83. Te kenn gëmul woon Muusaa lu dul ab kurél ci aw nitam, [la ko waral] mooy Firawna ak
mbooloo ma lañu ragal seen fitna. Te Firawna dafa rëy-rëylu woon ci kaw suuf si, kawe lool,
te moom bokk na ca saay-saay sa.
84. Muusaa ne : "Yéen samaw nit, ndegam gëm ngeen Yàlla, nangeen wéeru ci Moom ndeem
ñu wommatu tigi ngeen te di ay jullit”.
85. Ñu wax ne : “Ci Yàlla lanuy wéeru. Yaw sunu Boroom, Yàlla boonu teg nattu ya tooñkat
ya yayoo.
86. Te nga musal nu ci sa yërmaande, ca nit ña di ay yéefar”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_149
|
149
87. Nu jox Muusaa ak mbokkam ma ndigal, ne leen : “Sàkkleen néeg ca Misra ca seen biiru
nit, te ngeen def seen néeg jàkka te nangeen di taxawal julli. Te di bégloo ñi gëm [ca seenug
waare]”.
88. Muusaa ne : "Yaw sunu Boroom, may nga Firawna ak u nitam taar ak alal ci alali àddina.
Yaw sunu Boroom, ña réer moy saw yoon, faral seen alal ya te nga fatt seeni xol, duñu gëm
mukk ndare bu ñu gisee mbugal mu tar ma”.
89. Mu ne leen : “Nangoof na seeni ñaan. Taxawleen temm yéen ñaar ci bañ a topp yoonu ña
xamule”.
90. Nu jàlle waa Banii-Israayiila géej ga. Firawna topp leen ak lelam [ay xarekatam] ngir
mbewte ak ug noonu. Ba lab ga agsee ci moom, mu ne : “Gëm naa ne lay mbir moo di ne :
amul jeneen yàlla ju dul Ji waa Banii-Israayiila gëm. Te man bokk naa ci way-wommatu ña”.
91. [Yàlla ne ko] : Moo ndax léegi [ngay door a gëm] ? Te nga féttéerlu woon lu jiitu te nga
bokk ca yàqkat ya !
92. Tey jii Dananu la musal ci sàmm saw yaram [mu bañ a yàqu] ngir nga nekk ci ña lay
wuutu màndarga. Ndaxte ñu bari ci nit ñi dañoo sàggane Sunuy màndarga [yu leen di teete
jëme ci Man seen Boroom].
93. Te wàcceel Nanu waa Banii-Israayiila wàccuwaayu teraanga, Nu xéewale leen ñam yu
sell ya. Waaye réeruñu woon ba ba leen xam-xam dikkalee. Sa Boroom nag dana àtteji seen
diggante bu Bis-pénc baa ci lépp lañu doon juuyoo.
94. Boo amee sikki-sàkka ci li Nu wàcce ci yaw, laajal ña jàngoon Téere ba. Ba li wér dëgg
agsi na ci yaw jóge ca sa Boroom : bul bokk ci way-sikki-sàkka ña, werantekat ña.
95. Bul bokk mukk ci ñiy weddi kàdduy Yàlla. Nde kon nga bokk ca ña yàqule.
96. Ña nga xam ne seen kàddug Boroom far na dal ca seen kaw, duñu gëm,
97. doonte la tegtal yépp dikkal na leen it [duñu gëm], mbete ñu gisee mbugal mu metti ma.
|
coran-wolof.pdf
|
page_150
|
150
98. Te amul benn dëkk [bu gëmadi, bu alkaande dikkee] buy door a gëm, di jariñoo ngëmam,
lu dul nitu Yuunusa ! Ba ñu gëmee Lanu leen teggil mbugal muy toroxale ci dundug àddina
gii, teg ca jox leen ay xéewal ab diir.
99. Bu neexoon sa Boroorm, fàwwu ñi nekk ci kaw suuf si ñépp gëm. Moo ndax yaw dangay
ga [gétén] nit ñi ci ñu nekk ñu gëm ?
100. Yellul ci benn bakkan muy gëm lu dul ci coobarey Yàlla. Te Dana teg mbugal ña xel-
luwul [ba mën a ràññee dëgg].
101. Neel : “Xool-leen li nekk ci asamaan yi ak suuf si”. Te kaawtéef ya ak waaraate ya duñu
jariñ dara ci aw nit ñu gëmul.
102. Moo ndax ñooña dañuy xaar ba mu deme ni bis yu tiis, yu ña leen jiitu woon dajoon, agsi
ci ñoom ? Neleen : “Muñandikuleen ! Man it maa ngi bokk ci ñay muñandiku”.
103. Topp ginnaaw ba, Nu musal Sunuy Yonent ak ña gëm. Noonu la yaye ci Nun Nuy musal
ñi gëm.
104. Neel : "Éy yéen nit ñi ! Bu ngeen amee xel-ñaar ci sama diine jii, xamleen ne man duma
jaamu li ngeen di jaamu bàyyi Yàlla ; Waaye Yàlla laay jaamu, Moom mi leen di rey. Te
digaleef na ma ma bokk ca way-gëm ña”.
105. Te : “Nga taxaw temm jublu ci diine jii wéetal Yàlla ! Te bul bokk mukk ca way-
bokkaale ña ;
106. bul jaamu, bàyyi Yàlla, loo xam ne mënu laa lor, mënu laa jariñ. Soo ko defee rekk daldi
bokk ca tooñkat ya”.
107. Bu la Yàlla saddee aw naqar, kenn du la ko mën a teggil ku dul Moom. Bu la bégalee ci
aw yiw, dara du mën a fànq xéewalam. Dana ko jottale ku ko soob ci jaamam yi. Moo di
Xéewalaakoon ba, di Jaglewaakoon ba.
108. Neel : "Éy yéen nit ñi ! Dëgg gi ñëw na ci yéen tukke ci seen Boroom. Ku jub te gindiku,
boppam ; ku réer, sànku it boppam. Man dey warlulumaleen dara [ci seeni mbir].
|
coran-wolof.pdf
|
page_151
|
151
109. Te nanga topp [Yaw Yonent bi] la ñu la soloo, te nga sax ci Man ba ba Yàllay àtte te
Mooy gën jaa mën a àtte.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 11 : HUUD
123 aaya - Laata Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi
1. Alif, Laam, Raa. Lii ab Téere la bu ñu xereñe ay kàddoom, faramfàccees ko mu tukkee ca
Ku xereñ ka, di Ku deñ-kumpa [Yàlla].
2. [Digaleef na leen] ngeen bañ a jaamu kenn ku dul Yàlla. Man mii dey kuy xuppe laa, di
kuy waare ci yéen.
3. Te ñu sàkku njéggalu seen Boroom ; te dellu ca Moom, ànd ak tuub. Mu yóbbale leen
xéewal yu gën ba ca àpp ba Mu ko dogale, mu jox képp ku ko yayoo ngëneel, ay ngënéelam.
Waaye bu ngeen dummóoyoo, ragalal naa leen mbugal dal leen ci bis bu mag.
4. Ca Yàlla ngeen di dellu ; te Moom mën na lu ne.
5. Ndax ñoom dañuy lem seeni dënn ngir mën a nëbbu Yàlla ? Moo ndax bu ñu muurook
seeni yëre, Yàlla dadul xam li ñuy feeñal ak li ñuy nëbb ? Moom dey ku xam li nekk ci xol yi
la.
6. Amul lenn luy dukkat ci kaw suuf si te sag dundu Yàlla warluwu ko te xam na saxuwaayam
ak dëkkuwaayam ; lépp a ngi ci ab Téere bu wér péŋŋ [mu di Lawhul mahfuuz].
7. Moom mooy ki bind asamaan yi ak suuf si ci juróom-benni fan, - te fekk Gàngunaay ga ma
nga ca kaw am ndox, - ngir Mu nattu leen [ba xam] kan moo gën a rafet jëf ci yéen. Te wóor
|
coran-wolof.pdf
|
page_152
|
152
na ne, boo leen waxoon ne : “Yéen ñu ñuy dekkal ngeen ginnaaw dee”, fàwwu ña weddi
danañu wax ne : “Lii nekkul lu dul njibar gu bir”.
8. Te wóor na it ne su Nu yéexalee ci ñoom mbugal ma, jëme ko ca waxtu wu ñu dogal
àppam, fàwwu danañu ne : “Lan moo ko téye ? - Te bis ba muy agsi ci ñoom, ndax dana nekk
lu kenn dul mën a jiñ; te la ñu daan yéjj dana wàcc ci seen kaw.
9. Te wóor na it ne, su Nu mosaloon nit lenn ci Sunu yërmaande, ba noppi Nu nangu ko ci
moom, kon dey dana nekk di ku ñàkk yaakaar ak fakk (sunuy xéewal).
10. Te wóor na it ne, su Nu ko mosalee xéewal ginnaaw naqar wa ko daloon, dana wax ne :
“Tiis teggeeku na ma”, Moom [nit] kuy bég la, di puukarewaakon.
11. ba mu des ña nga xam ne dañoo muñ, di jëf jëf yu sell. Ñoom ñooña am nañu njéggal ak
pey gu mag.
12. Xéy-na danga bàyyi lenn ca la Nu la soloo, nga ànd ci ak xol bu xat ; ngir la ñuy wax naan
: “Lu tee woon ñu wàcceel ko ndàmbul alal ? ”. Walla : “Mu dikk ànd ak i Malaaka ? ” -
Waaye yaw nekkuloo lu dul waarekat. Yàlla nag mooy Kuy wattu lépp lu mu mën a doon.
13. Am dañuy wax ne : “Dakoo duur” - Neel : “Indileen fukki saar yu ni mel, yu ngeen fent.
Te ngeen woo ku leen neex ndeem ñu dëggu ngeen”.
14. Bu ñu leen wuyyuwul, nangeen xam ne la ñu wàcce, ci xam-xamub Yàlla la, te nag amul
jeneen yàlla ju dul Moom. Waaw, ndax dangeen dul wommatu nekk ay jullit ?
15. Koo xam ne dundug àddina la bëgg ak taaram, Dananu leen fey seeni jëf ci biir dundu
googu, te dara du wàññikuwu ci seen cëri àddina.
16. Ñooña ñoo dul am ca àllaaxira lu dul Safara. Te la ñu liggéeyoon yàqu na, te it la ñu doon
def ag neen la.
17. Moo ndax ku tënku ci [Téere] ba tukkee ca Boroomam te mu am seede su tukkee ca
Moom di ko jàng ci ndigalam, [dana niroo ak ñooña] ? te la ko jiitu, téereb Muusaa jaaroon na
fa di gindee, di yërmaande itam. Am na ñu ko gëmoon. ku ko weddi ca sàmm sa, Safara mooy
|
coran-wolof.pdf
|
page_153
|
153
nekk li muy dajeel. Bul am benn sikki-sàkka. Te moom mooy dëgg gu tukkee ca sa Boroom ;
waaye li ëpp ci nit ñi duñu gëm.
18. Ana kan moo gën a tooñ ku sosal Yàlla ay fen ? Ñooña danañu leen teewal, gaaral leen fa
seen Boroom, seede ya daldi wax ne : “Ñii ñooy ña doon fen ci seen Boroom”. Moo ndax
rëbbum Yàlla du wàcc ci kaw tooñkat yi waay !
19. Ñoo di ñay wëlbati [nit ña] ngir ñu bañ a jëm ci yoonu Yàlla, di sàkkal diine ay sikk,
boole ca ñoom gëmuñu àllaaxira.
20. Ñooña duñu mën a raw [rëcc] Yàlla ci kaw suuf si ! Te duñu mën a am ku leen wallu, deef
na leen fulal mbugal ma. Ngir ñoom mënuñu woon a am dégg-dégg ak gis-gis.
21. Ñoo di ña yàqal seen bopp. Te xërëm ya ñu sosoom danañu leen réer.
22. Ca dëgg-dëgg, ñoom ñoo di ña gën a yàqule ca àllaaxira.
23. Ña nga xam ne way-gëm lañu, te ñu jëf jëf yu yiw te dellu ci seen Boroom, ñooña ñooy
dugg Àjjana te dañu fay béel.
24. Niraleeb ñaari kurél yii mel na ne gumba ga ak tëx ba, ak kuy gis ak kuy dégg. Moo ndax
ñaar ñooñu yem nañu te méngoo ? Moo ndax dañu dul xel-lu ?
25. Yónni woon Nanu Nooh ca aw nitam, mu ne leen : “Man waarekat laa bu leen di xamal lu
leer
26. te ngeen bañ a jaamu ku dul Yàlla. Te ragalal naa leen mbugalum bis bu metti dal leen”.
27. Ña di ay kilifa ci aw nitam, te weddi, ne ko : “Xoolewunu la lu dul ngay kenn rekk ci nun
; te it gisunu ñi la topp ñu dul ñi gën a suufe ci nun te lu yomb a gis ; te ëppalewuleen nu dara.
Te sax am nanu njort ci ne ay fenkat ngeen”.
28. Mu ne leen : "Samaw nit ! Naka ngeen di gisee mbir mi ? Su fekkee maa ngi ci lu wér lu
jóge ci sama Boroom, te Mu jox ma yërmaande ju jóge ci Moom ci lu nëbbu ci yéen, ndax
dama cee ga te fekk yéen ngeen sib ko ?
|
coran-wolof.pdf
|
page_154
|
154
29. Te yéen samaw nit, laajumaleen ci alal. Samag pey nekkul ci kenn ku dul Yàlla. Te
nekkuma ñiy dàq way-gëm, ñoom danañu dajeek seen Boroom. Waaye ni ma leen gise, aw nit
ñu réer ngeen.
30. te yéen samaw nit, ku may dimbali ci [mbugalu Yàlla] su ma leen dàqee ? Moo ndax
dangeen dul xel-lu ?
31. Te waxumaleen maa yore ndàmbi Yàlla, te xamuma it lu fàddu, neewumaleen Malaaka
laa ; te waxuma it ne seeni bët a xeebu, Yàlla duleen jox yiw ; Yàlla moo gën a xam li nekk ci
ñoom [su ma leen waxoon yooyu], kon ma bokk ci tooñkat yi.
32. Ñu ne ko : "Yaw Nooh, dàggasante nga ak nun ba ëppal ci dàggasante bi. Indil li nga nuy
tëkkoo, su fekkee ne li ngay wax dëgg la”.
33. Mu ne : “Yàlla rekk a leen ko mën a indil - bu Ko soobee - te dungeen mën a raw.
34. Te lu ma leen bëgg bëgg a laabire, te [seen Boorom] namm ci yéen bew, kon laabire
googu duleen jariñ dara. Ndax Yàlla moo di seen Boroom te ca Moom ngeen di dellu”.
35. Am dañuy wax ne : dañu koo duur ? Neeleen : “Su fekkee ne dama koo duur, sama
bàkkaar ci sama kaw lay dal ! Te li ngeen di bàkkaar it ku ca set wecc laa”.
36. Te soloo woon Nanu Nooh [xamal ko], ne ko : “Kenn dootul gëm ci saw nit lu dul ña xas
a gëm ba noppi. Kon bul jàq ca la ñuy def.
37. Defaral gaal ci Sunug càmm ak ci Sunu ndigal. Te bul wàqanteeti ak Man ci mbirum ñiy
tooñ, ñoom dañu leen di labal”.
38. Muy defar gaal ga. Saa yu ko kenn ci kilifay aw nitam rombee, reetaan ko. Mu ne : “Su
ngeen nu reetaanee [tey jii], nun itam [dananu leen reetaan] nu ngeen nu reetaanee woon.
39. Xalset ngeen a xam ana kan la mbugalam di dal, toroxal ko, ba noppi mbugalam wàcc ci
kawam, di lu sax dàkk ! ”
|
coran-wolof.pdf
|
page_155
|
155
40. Ba Sunu ndigal agsee, ndox ma di ballee fu ne, Nu ne : “Defal ci gaal gi, ci xeet wu nekk
ñaar [góor ak jigéen] ak sa njaboot - ba mu des ña dogal ba xas dal [ña weddi] - ak ña gëm”.
Te lim bu néew rekk a gëmoon.
41. Mu ne leen : “Yéegleen ci biir tey tudd Yàlla, mooy aw xélam, te it ag teeram. Sama
Boroom nag Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la”.
42. Gaal gay daw ak ñoom ciy ganax yu kawe ni ay tundu. Nooh daldi woo doomam, fekk mu
beru woon, ne ko : "Sama doom, yéegal ànd ak nun te bul ànd ak yéefar yi”.
43. Mu ne ko : “Maa ngi tëdd ci tundu doj wi, dana ma musal ci ndox mi”. Mu ne ko : “Kenn
du mucc tey ci mbirum Yàlla ku dul ku Yàlla yërëm”. Noonu, am ganax [duus] wu dox seen
diggante, mu daldi lab.
44. Waxeef na suuf si : “Wannal sa ndox mi ! Te yaw asamaan, téyal ! ”. Ndox ma daldi ŋiis,
àtte ba dog, gaal ga teer ca tundu [Aljuudiyi], nu wax ne : “Alkaande ñeel na aw nit ñu di ay
tooñkat” !
45. Nooh daldi woo Boroomam, ne ko : "Yaw sama Boroom, sama doom ci sama njaboot la
bokk, te Sab dig lu dëggu la. Te it Yaa gën a xereñ àttekat yi”.
46. Mu ne ko : "Nooh, moom nag [sa doom jooju] bokkul ci sa njaboot, sa laaj bii itam du jëf
ju sell. Te bul Ma laajati mukk loo xam ne leeru la. Te Maa ngi lay wattandikuloo ngay bokk
ci ña réer”.
47. Mu ne : “Sama Boroom, maa ngiy sàkku ci Nga musal ma ci laaj la loo xam ne amuma ci
xam-xam. Te soo ma baalul te yërëm ma, danaa bokk ci ña yàqule”.
48. Waxeef na ko : "Yaw Nooh, Wàccal te ànd ak mucc gu Nu la defal te barke nekk ci yaw
ak ci xeet yi sosoo ci ñi ànd ak yaw. [Waaye, am na] xeet yoo xam ne Dananu leen jox ay
xéewal ; ba noppi Dananu leen teg mbugal mu metti”.
49. Loolu bokk na ci xew-xew yi nëbb ci kumpa te Nu xamal la leen. Te xamooleen woon
yaak saw nit lu jiitu lii. Nanga muñ. Ñiy ragal Yàlla ñooy am ag muj [ndam].
|
coran-wolof.pdf
|
page_156
|
156
50. Te waa Aad, seen mbokk Huud wax na leen ne : “Yéen samaw nit, jaamuleen Yàlla.
Amuleen jeneen yàlla ju dul Moom. Nekkeewuleen fa lu dul di duural Yàlla.
51. Te samaw nit, laajumaleen ci ag pey. Samag pey bokkul ci loxob kenn ku dul Ki ma bind
[sàkk]. Moo ndax dangeen dul xel-lu ?
52. Te yéen samaw nit, baaluleen seen Boroom te ngeen tuub [réccu] jëm ci Moom, kon Dana
dottib taw bu jóge asamaan ci seen kaw te Dana leen yokk doole ju dolliku ci seen doole. Bu
ngeen dëddoo nekk i bokkaalekat”.
53. Ñu ne : "Éy yaw Huud, indiloo nu lu leer, te nun dunu bàyyi sunu yàlla yi ngir say wax, te
it gëmuñu la.
54. Dunu la wax lu dul ne kenn ci sunu yàlla yi moo la sadd lu bon”. Mu ne : “Man dey, maa
ngi seedeloo Yàlla - te seedelooleen yéen itam - ne deñ naa ba set wecc ci li ngeen di jaamu,
55. bàyyi Yàlla. Te fexeel-leen ma yéen ñépp te buleen xaar dara.
56. Man wéeru naa ci Yàlla Miy sama Boroom, di seen Boroom. Te amul luy dukkat [dox] ci
kaw suuf si te du Moo cay jàpp. Sama Boroom nag Moo xàll yoon wu jub wa.
57. Bu ngeen ko dëddoo... man fekk na jottalinaa leen li Nu ma yónni ci yéen. Te dungeen ko
wàññi dara, naka sama Boroom, Aji-sàmm lu nekk la”.
58. Ba Sunu dogal agsee, musal Nanu Huud ak ña gëmoon ànd ak moom ci Sunu yërmaande.
Te musal leen ci mbugal mu rëy.
59. Waa Aad ñoom, dañoo weddi woon kàddug seen Boroom, moyoon ay Yonentam, toppoon
képp kuy rëy-rëylu ci dëng.
60. Te tofal Nanu leen mbugal ci àddina ak su Bis-pénc baa. Waaw, moo ndax waa Aad
nekkuñu woon ñu weddi seen Boroom ? Moo ndax alkaande dalul waa Aad nitu Huud ña ?
61. Yónni woon Nanu it ca Samuuda, seen mbokk Saalihu, mu ne : "Yéen samaw nit,
jaamuleen Yàlla. Amuleen jeneen yàlla ju dul Moom. Moo leen binde ak suuf, Moo leen ciy
|
coran-wolof.pdf
|
page_157
|
157
dundal. Sàkkuleen njéggalam te tuub jëm ci Moom. Naka sama Boroom, Ku jegeñ la, Kuy
wuyyu la [ku Koy] ñaan”.
62. Ñu ne : "Éy yaw Saalihu, nekkoon nga di ku yaakaaru ci nun, lu jiitu lii. Moo ndax danga
nuy tere nu jaamu la sunu baay ya daan jaamu ? Nun, am nanu sikki-sàkka gu tar ci li nga nuy
woo jëme”.
63. Mu ne : "Yéen samaw nit! Ndax niir ngeen ba gis ne ndax nekk naa ci lu leer lu tukkee ci
sama Boroom, te Mu jox ma yërmaande ju jógeci Moom, te ana kan moo may musal ci Yàlla
su ma moyee [ndigëlam] ? Te kon sax dungeen ma yokkal lu dul ag yàqule.
64. Éy yéen samaw nit, giléemug Yàlla gii na nekk kéemaan ci yéen. Bàyyileen ko muy lekk
ci kaw suufus Yàlla si, buleen ko def dara lu bon, kon mbugal dana leen dal bu gaaw ! ”
65. Ñu rey ko. Mu ne leen : “Xéewluleen ci seeni kër ñetti fan ! Loolu àpp la bu dul deñ”.
66. Ba Sunub dogal agsee, musal Nanu Saalihu ak ña gëm ànd ak moom, - ci Sunu yërmaande
- [te musal leen it] ci gàcceg bis booba. Sa Boroom nag, Moom moo di ku bari kàttan, tey
Notaakoon ba.
67. Ña tooñoon, ag xaacu faagaagal leen. Ñu mujj ne lànjaŋ dee ca seen kër ya,
68. ñu mel ni mësuñu faa sax. Waaw, ndax waa Samuuda weddiwuñu woon seen Boroom ?
Moo ndax alkaande dalul waa Samuuda ?
69. Sunuy ndaw indiloon na Ibraahiima mbégte, ñu ne ko : “Jàmmi Yàlla na nekk ci yaw ! ”.
Mu ne leen : “Jàmm ci yéen it ! ”, nis tuut mu indil leen sëll wu ñu wàjj.
70. Ba mu gisee ne seeni yoxo laalu ko, mu am tuuma ak ug tiit ci ñoom. Ñu ne ko : “Bul
ragal, nun kat dañunoo yónni ca nitu Lóot ñi”.
71. Noona soxnaam sa taxawoon [foofa] daldi ree ; Nu bégal ko [te xamal ko ne dana am
doom ju tudd] Isaaqa, ak ci ginnaawam Isaaqa, Yanqooba.
|
coran-wolof.pdf
|
page_158
|
158
72. Mu wax ne : “Cëy man ! Ndax danaa jurati doom te màggat naa, sama boroom-kër bii it
di ku mage ? Lii dey mbir mu doy waar la ! ”
73. Ñu ne ko : “Ndax dangay yéemu ci mbiru Yàlla ? Yërmaandey Yàlla ak barkeem, yal na
nekk ci yéen waa kër gi ! Moom Yàlla moo yeyoo cant ak màggal ko ! ”
74. Ba tiit ma bàyyee Ibraahiima te mu am mbégte, jéem naa dàggasante ak Nun ci nitu Lóot
ña,
75. Ibraahiima dey ku lewet la, di kuy toroxlu, di ab delluwaakoon ci Boroomam.
76. Ñu ne ko : “Yaw Ibraahiima, génnal ci lii ndax sa ndigalul Boroom dikk na ba noppi, te
ñoom, mbugal mu ñu dul delloo dana leen dikkal”.
77. Ba Sunuy ndaw agsee ca Lóot, mu jàq ca ñoom, am naqar ci ñoom. Daldi ne : “Lii dey bis
bu tiis la”.
78. Nitam ña ñëw ci moom di gaawantu. Te lu jiitu loolu, dañu daan def jëf ju ñaaw. Lóot ne
leen : “Yéen samaw nit, samay doom yu jigéen ñi : ñoo gën a yell ci yéen. Nangeen ragal
Yàlla, te buleen ma toroxal mukk ci sama gan ñi. Ndax amul ci yéen génn góor gu jub ? ”
79. Ñu ne ko : Xam nga ne amuñu soxla ci sa doom yu jigéen yi. Te yaw xam nga xéll li nu
bëgg”.
80. Mu ne : “[Cëy !] su ma amoon dooley dal ci seen kaw ! mbaa ma mën a tàbbi ci giir gu
am doole ! ”
81. Ñu ne ko : “Éy Lóot, nun ay ndawi sa Boroom lanu. Duñu agsi ci yaw. Nanga rañaan
yaak sa njaboot ci biir guddi gi. Te bu kenn ci ñoom gestu. Ba mu des sa soxna ndax moom lu
leen dal dana ko dal. Seenub àpp ëllëg rekk la. Moo ndax suba jigeñul ? ”
82. Ba Sunu dogal agsee, wëlbati Nanu [dëkk ba], la féete woon kaw féete suuf, Nu sotti ca
kawam tawu xeer yu jóge Sijjiil [Safara] ay doj yu ñu toftale,
83. yu ñu màndargaal ca sa Boroom. Te dëkk boobu soreewul ag way-tooñ ya [ya ca Màkka].
|
coran-wolof.pdf
|
page_159
|
159
84. Yónni woon Nanu it ca waa Madyaana seen mbokk Suhaybu, mu ne leen : "Yéen samaw
nit, jaamuleen Yàlla ; amuleen jeneen yàlla ju dul Moom. Buleen wàññi nattukaay yi ak
màndaxe yi. Gis naa ne yéen a ngi ci biiri xéewal, te ragal naa mbugal dal leen ca bis ba ëmb
lépp.
85. Yéen samaw nit, nangeen di matal natt ak màndaxe cig maandute, te buleen wàññi dara ci
lu nit ñi moom, te buleen salfaañe ci suuf si nekk yàqkat..
86. Wërsëgu Yàlla moo gën ci yéen ndegam ñu gëm ngeen ! Te nekkuma di ku leen di warlul
kiiraay”.
87. Ñu ne ko : "Yaw Suhaybu! Ndax say julli dalaa xiir ci bàyyiloo nu la sunuy baay daan
jaamu, walla nu bañ a def ci sunuy alal lu nu neex ?Yaw daal, yaa di ku lewet, di ku jub ? ”
88. Mu ne : "Yéen samaw nit, ndax seetlu ngeen ba xam ndax nekkuma ci lu leer lu jóge ca
sama Boroom, te Mu jox ma xéewalam, mu di xéewal gu màgg ?... Te bëggumaa juuyook
yéen ci lu ma leen tere. Bëgguma lu dul sellal [yéwénal] kem sama kàttan. Te samag njébbal
wéeruwul fu dul ci Yàlla. Ci laa wéeru te ci Moom laay dellu.
89. Yéen samaw nit, bëgg a wuuteek man bumu tax ngeen mel ni la daloon nitu Nooh dal
leen, walla la daloon nitu Huud, walla nitu Saalihu, te sax nitu Lóot ña [fa ñu nekkoon]
soriwuleen.
90. Nangeen baalu seen Boroom te ngeen tuub jëm ci Moom. Naka sama Boroom, ab
Jéggalaakoon la ku sopp [way-gëm ña] la”.
91. Ñu ne : "Yaw Suhaybu, amuñu ag dégg lu bari ci say wax ; te gis nanu nga nekk ku ñàkk
solo fi nun. Te bu dul koon giir gi nga bokk, dananu la jam ay xeer. Nekkuloo ku tedd ci sunu
kaw”.
92. Mu ne : "Yéen samaw nit, moo ndax sama giir moo gën a tedd ci yéen Yàlla ba tax ngeen
bàyyi Ko ginnaaw ? Sama Boroom nag Ku peeg la li ngeen di def.
|
coran-wolof.pdf
|
page_160
|
160
93. Yéen samaw nit, defleen lu leen soob. Man it danaa def [li ma sama Boroom sant].
Dangeen mas a xam kan la mbugal di dal, gàcceel ko, ak kan mooy kay fen. Te
muñandikuleen ! Maa ngi ànd ak yéen di muñ”.
94. Ba Sunu ndigal agsee, musal Nanu Suhaybu ak ña gëmoon ànd ak moom ci Sunu
yërmaande. Ag xaacu faagaagal ña tooñ, ñu mujj xëy ne lànjaŋ dee fa seen kër ya,
95. mu mel ni masuñu fa woon a dëkk. Waaw, ndax alkaande dalul waa Madyaana na mu
alake woon waa Samuuda ?.
96. Te yónni woon Nanu Muusaa mu ànd ak Sunuy kaawtéef ak lay yu leer nàññ,
97. ca Firawna ak boroom darajaam ya. Ñu topp ndigalu Firawna, te ndigalu Firawna jubul
woon.
98. Dana jiite aw nitam Bis-pénc ba. Tàbbal leen Safara. Ndaw tàbbikaay bu bon !
99. Am rëbbu topp na leen ci àddina sii te Bis-pénc ba, yool ba ñuy am it bon na, ci aw
yooliin !
100. Loolu bokk na ca xew-xewi dëkk ya, Nu nettali la ko : te am na ca dëkk yooyu yu taxaw
ba léegi, ak yu ñu maasale.
101. Tooñunuleen. Waaye ñoo tooñ seen bopp. Seen yàlla ya ñu doon jaamu, bàyyi fa Yàlla,
jariñuleen dara. Ba sa ndigalu Boroom agsee, dolliwuleen lu dul alkaande.
102. Noonu la sa Boroom di alage, bu alagee njéndi fekk ñu tooñ. Alage ju Muy alag [ñooña],
dafay metti tar.
103. Kaawtéef nekk na ci loolu ci ku ragal mbugalam àllaaxira. Bis boobu bis ba ñu koy
dajaleel nit ñi; te bis la bu ñépp di teewe.
104. Yeexewuñu ko de, dafa di rekk am na dig bu ñu ko àppal.
|
coran-wolof.pdf
|
page_161
|
161
105. Bu bis ba dikkee, kenn du wax ku dul ku ca am ndigal. Te ca nit ña am na ca ñu texeedi
ak ñu texe.
106. Ña texeedi danañu nekk ca Safara di yikkat ak a jooy.
107. Dañu fay béel, nekk fa feek asamaan yi ak suuf si - ndare lu neex sa Boroom - ndax
Moom lu ko soob Mu def ko.
108. Ña texe, danañu nekk fa Àjjana, te dañu fay béel, nekk fa li feek asamaan yi ak suuf si ñi
ngi fi - ndare lu neex sa Boroom - mu di ag may gu dul dog mukk.
109. Bul am sikki-sàkka ci la ñooñu di jaamu. Ci ña seeni baay daan jaamu bu jëkk rekk lañuy
jaamu. Te Nun Dananu mottali seeni cër, te dara du ca wàññiku.
110. Joxoon Nanu Muusaa Téere ba. Ñu wuute ca. Bu dul koon sa kàddug Boroom jiitu
woon, kon àtteef na seen diggante. Te ñoom dañu caa am sikki-sàkka gu tar.
111. Fàwwu ñoom ñépp sa Boroom Dana matal seen peyug jëf... Naka Moom ku xam xéll la
li ñuy jëf.
112. Jubal [yaw Muhammad] ni ñu la ko digle, ak képp ku tuub ànd ak yaw. Buleen beew.
Moom Yàlla mi ngi ne jàkk ci li ngeen di def.
113. Buleen jeng féetéek tooñkat ya : kon Safara laal leen. Te dungeen am ku leen di yiir ku
dul Yàlla. Te it kenn du leen dimbali.
114. Nanga taxawal julli ci yaari cat yi séq bis bi ak li bokk ci guddi. Jëf yu baax yi dañuy far
jëf yu ñaaw ya. Loolu ag waare la ci ñuy waaru.
115. Nanga muñ. Yàlla dey du sànk peyug ñay rafetal.
116. Lu taxoon ca xarnu ya leen jiitu, ñu baax ña [dese woon yan bi] nekkoon ñu néew, ñoom
ña daan tere lu bon ci suuf sa ! Ñu bokk ca ña Nu musaloon te ñu tooñoon, topp seeni bakkan
ca xéewal ya ñu donnoon ay bàkkaarkat.
|
coran-wolof.pdf
|
page_162
|
162
117. Sa Boroom du alag lenn njénde ci ag tooñeel fekk aw nit di sellal seeni jëf.
118. Bu sooboon sa Boroom mu def nit ñi ñu nekk di wenn xeet doŋŋ. Waaye duñu deñ di
wuute
119. ndare ña sa Boroom yërëm. Loolu moo tax Mu bind leen. Te it moo tax sa kàddug
Boroom mat ca la mu wax ne : “Danaa feesal Safara ci aw nit ak i jinne mbooleseen”.
120. Te lépp Lanu lay nittili ci xew-xewi Yonent ya, Danu cay dalal sa xel. Te dëgg ak ug
waare dikkal na la di aw lay ànd ak di fàttali ci ñi gëm.
121. Te waxal ña gëmul ne leen : “Defleen lu leen soob. Nun it, nu ngiy jëf [li nu sunu
Boroom digal].
122. Xaarleen. Nun it noo ngi xaar ! ”
123. Yàllaa moom kumpag asamaan yi ak suuf si, te mbir yépp ca moom lañuy dellu. Kon
nag jaamu ko te nga wéeru ci moom. Sa Boroom ñàkkul paal ci li ngeen di def de.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 12 : YUUSUFA
111 laaya - Laata Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Alif, Laam, Raa. Lii ay xamle la yu nekk ci Téere bu wér péŋŋ bi.
|
coran-wolof.pdf
|
page_163
|
163
2. Wàcce Nanu ko mu di ay njàng ci làkku [araab] ngir ngeen xam la mu tekki.
3. Nun noo ngi lay nettali gën jaa rafeti nettaliin ci Alxuraan jii Nu la xamal te lu ko jiitu
nekkoon na loo réere.
4. [Fàttalikul] ba Yuusufa waxee baayam ne ko : "Yaw sama baay, man gis naa [ci gént] fukki
bindiw ak ñaar ak jant bi ak weer wi ; ñu may sujjóotal”.
5. Mu ne ko : "Yaw sama doom, bul nettali sa gént gi say doomi-baay, [boo leen ko nettalee],
danañu la fexeel am pexe ; ndax Séytaane noonub nit la bu tar ag nooneel.
6. Kem [ni nga génte], sa Boroom dana la tànn te Dana la xamal pirim gént, te Dana matal ci
yaw ay xéewalam ak njabootu Yanqooba, ni Mu ko matalee woon bu jëkk ca sa ñaari maam
ya, Ibraahiima ak Isaaqa, sa Boroom nag ku xam la, ku xereñ la”.
7. Dëgg-dëgg kéemaan gu réy am na ci diggante Yuusufa ak i doomi-baayam ngir képp kuy
gëstu,
8. ba ñu waxee ne : “Sunu baay, Yuusufa ak doomu-ndeyam la gën a bëgg ci nun, te nun
mbooloo lanu. Sunu baay daal dafa nekk cig réer gu bir.
9. [Am ku wax ne] reyleen Yuusufa mbaa ngeen sànni ko fenn ci suuf si, kon seen baay
dootul xool kenn ku dul yéen, te bu loolu amee dangeen nekk di aw nit ñu feeñ”.
10. Mu am ca ñoom ku wax ne : “Buleen rey Yuusufa, sànnileen ko ci teen bu lëndëm, kon
tukkikat yi danañu ko for su fekkee def ngeen ko”.
11. Ñu ne : "Yaw sunu baay, ana lan moo tax wóoluwoo nu ci Yuusufa ? Te nun dañu koy
laabire doŋŋ.
12. Bu subaa nga yabal ko mu ànd ak nun muy sàmm jur gi, di fo. Dananu ko wattu”.
13. Mu ne leen : “Man dey, am naa njàqare ci ngeen ànd ak moom ; danaa ragal ngeen sàggan
ba ag till lekk ko”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_164
|
164
14. Ñu ne : “Till! Su ko lekkee nag ak nii nu nekkee di mbooloo, kon dey nu gën a yées”.
15. Ba ñu àndeek moom, te mànkoo ci sànni ko ca xóot-xóot ba [teen ba], Nu xamal [Nun
Yàlla] Yuusufa ne : “Danga leen mës a nettali seen jëf jii fu ñu ko foogewul”.
16. Ñu dellu ci seen baay ci marax, di joox.
17. Ñu ne : "Yaw sunu baay, ba ñu demee, dañu doon rawante, bàyyi Yuusufa ca sunuy
yóbbal ; ag till lekk ko. Te bu nu waxee dëgg it du tax nga gëm li nu wax”.
18. Ñu indiwaale yéreem yu taq dereet [ju dul dereeti Yusuufa]. Mu tontu leen ne : “Yéen
dey, seen bakkan rafetal na leen mbir mii... Waaye danaa sax ci muñ gu rafet ! Ci Yàlla laay
dimbandikoo ci lii ngeen nettali ! ”
19. Ay tukkikat agsi, yónni seenub rootkat, mu yoor baagam. Mu daldi ne : “Mbégtee ngi ! Lii
de ab xale la ! ” Ñu yóbbu ko nar koo jaay. Te Yàlla ku xam la la ñuy def.
20. Ñu jaay ko ci njëg gu néew : ay dërëm yu bariwul. Ndax dañu koo xeeboon.
21. Ka ko jënd di waa Misra, wax na jabaram ne ko : “Teralal ma ko. Xéy-na mu jariñ nu
mbaa nu def ko sunu doom.”. Noonu la nu darajaale Yuusufa ci suuf si, ak it ngir Nu jàngal
ko pirim gént. Yàlla kuy not la ca la Mu namm : waaye li ëpp ci nit ñi xamuñu.
22. Ba mu màggee ba tollu ci góor gu mat, jox Nanu ko ràññee ak xam-xam. Te noonu Lanuy
feye way-rafetal ña.
23. Ndaw sa nga xam ne [Moo ko fat ca kërëm] sàkku na ko ci boppam. Tëj na buntu ya ne ko
: “Ayca ñëwal ci man” - Mu ne : “Maa ngi muslu ci Yàlla ! [tëdd ak yaw] te sama sang [bi ma
jënd] fonk na ma, teral na ma. Te tooñkat ya duñu texe mukk”.
24. Ndaw sa xemmem na [Yuusufa]. Moom [Yuusufa] it xemmem na [ndaw sa] bu dul koon
la mu gis kaawtéefi Boroomam. Noonu la Nu def ngir fegal ko ñaawtéef ak njaaloo. Moom
sax dafa bokk ca sunu jaam yu sell ya.
|
coran-wolof.pdf
|
page_165
|
165
25. Ñu jëkkante buntu ba, [ndaw sa] xëcc yérey [Yuusufa] ca ginnaaw ga. Ñu dajeek
jëkkëram ca buntu ba. [Ndaw sa] daldi ne : “Ana lan moo di peyug ku naral lu bon sa jabar, lu
dul tëj ci kaso walla mbugal mu metti ? ”
26. [Yuusufa] ne : “Moo ma sàkku ci sama jëmm”. Mu am seede su di mbokkum ndaw sa
daldi seede ne : “Bu fekkee ne yéreem ci kanam la xottiku, ndaw sa moo wax dëgg, moom mu
bokk ca fenkat ya.
27. Bu yéreem xottikoo ci ginnaaw, ndaw sa moo fen, moom mu bokk ca ñu dëggu ña”.
28. Ba jëkkër ja gisee yére ya xottiku ca ginnaaw, mu ne : “Lii ci seeni pexe la [yéen jigéen
ñi] ! te seeni pexe réy na !
29. Yuusufa, dëddul lii ! Te yaw [sama jabar] jéggalul sa bàkkaar ndax yaw bokk nga ca ñay
def lu bon”.
30. Aw jigéen di wax ci dëkk bi naan : “Jabaru buur bi dafa doon sàkku jaamam ! Mbëggeel
gëlamal ko. Nun daal gis nanu mu nekk ci ag réer gu tar.
31. Bi mu déggee seen jëw, mu yónnee ca ñoom, waajalal leen aw ñam ; indil ku nekk ca
ñoom paaka. [Ba ñuy lekk, mu ne Yuusufa] : “Génnal jëm ci ñoom” - Ba ñu ko gisee, ñu
yéemu ci moom bay dagg seeni yoxo, di wax naan : “Cëy Yàlla ! Kii du nit, kii nekkul lu dul
Malaaka mu tedd ! ”
32. Mu ne : “Mu ngoog lii ngeen ma doon yedde. Maa ko sàkku woon mu bañ. Te bu deful li
ma ko sant, waat naa ne dees na ko tëj kaso mu detteelu”.
33. Mu ne[moom Yuusufa] : "Yaw sama Boroom, kaso laa gën a bëgg ci lii ñu may woo jëme
ma ca. Te boo ma wëlbatilul seeni pexe, danaa jeng jëm ca ñoom te kon ma bokk ca ña réer
[xamadi]”.
34. Boroomam nangu ñaanam, daldi ko fegal seeni pexe. Moom [Yàlla] mooy Aji-dégg, di
Aji-xam ji.
35. Ginnaaw ba ñu gisee dëgg ga mu fees ca ñoom, ñu ne fàwwu danañu ko tëj kaso ab diir.
|
coran-wolof.pdf
|
page_166
|
166
36. Mu duggandoo ca kaso ba ak ñaari xale yu góor. Kenn ca ñoom ne : “Damaa gent di nal
sàngara...” Keneen ka ne : “Gént naa man itam yenu ci sama bopp mburu, ay picc di ca lekk.
Leeralal nu seenum piri, ndax nun gis nanu la nga bokk ca way-rafetal ña”.
37. Mu ne leen : “Ñam wii ñu leen di wërsëgale, balaa ñëw ma leeralal leen seen piri. Noonu
lay deme ci yéen ñaar ngir la ma sama Boroom xamal. Ndax man bàyyi naa diiney nit ñu
gëmul Yàlla te weddi àllaaxira.
38. Damay topp diiney samay baay Ibraahiima ak Isaaqa ak Yanqooba. Warul ci nun
bokkaale Yàlla ak dara. Loola bokk na ci ngëneel yi nu Yàlla defal nun ak nit ñi ; waaye li
ëpp ci nit ñi duñu gërëm [Yàlla].
39. Yéen sama ñaari àndandooy kaso ! Moo ndax ay yàlla yu téqalikoo ñoo gën walla Yàlla
jenn jii doŋŋ, tey Notaakoon bi ?
40. Jaamuwuleen ginnaaw Moom lu dul ay tur yu ngeen di tudd ak seeni baay, te Yàlla
wàccewul ci loolu wenn lay. Te kenn yeyoowul àtte ku dul Yàlla. Te digle na ngeen bañ a
jaamu ku dul Moom. Loolu moo di diine ju jub ; waaye ñi ëpp ci nit ñi duñu xam.
41. Yéen sama ñaari àndandooy kaso ! Kenn ci yéen dana nekk kuy màndal buuram sàngara ;
ka ca des, danañu ko daaj ci bant, ay picc di lekk ci boppam. Dogaleef na noonu mbir ya
ngeen doon laaj.”
42. Yuusufa wax ka nga xam ne yaakaar na ne dana mucc ca ñoom ñaar, ne ko : “Nanga fexe
ba buur fàttaliku ma”. Waaye Séytaane fàtteloo na ko [yóbbante boobu] ba fàttaliwu ko buur
ba [ba mu delloo ca moom]. Ba tax mu toog ca kaso ba ay at .
43. Buur ba wax ne : “Gént naa juróom-ñaari nag yu duuf yu juróom-ñaari nag yu loof di lekk
; ak juróom-ñaari gub yu nëtëx ak yeneen yu wow. Yéen njiit yi, firil-leen ma sama gént gii,
ndegam mën ngeen firi gént”.
44. Ñu ne : “Gént yooyu jaxasoo nañu ! Te sax nun xamunu pirim gént ! ”
45. Ka muccoon ca ñoom daldi fàttaliku ginnaaw ab diir, daldi wax ne : “Danaa leen leeralal.
Yebal-leen ma, Dinaa leen indil am pireem”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_167
|
167
46. [Mu dem ca Yuusufa] ne ko : “Yaw waxkatu dëgg ! Ubbee ma ci juróom-ñaari nag yu
duuf yu juróom-ñaari nag yu loof di lekk, ak juróom-ñaari gub yu nëtëx ak yeneen yu wow,
ndax xéy-na su ma delluwaatee nit ña am ci xam-xam”.
47. Mu ne : “Nangeen bey juróom-ñaari at ni ngeen ko baaxoo defe. Te lu ngeen góob,
bàyyileen ko ca aw gubam [bañ koo bàcc], lu dul lu néew ca la ngeen di lekk.
48. Dana ca topp gannaaw loolu juróom-ñaari at yu bekkoor yuy lekk la ngeen dencoon ngir
ñoom ba mu des lu néew ca la ngeen dencoon.
49. Dana ca topp gannaaw loolu at moo xam ne dana xettali nit ñi te it danañu ca nal [reseñ
ndax dana am].”
50. Buur ba ne : “Indil-leen ma ko”. Ba ndaw la agsee ca moom [Yuusufa], mu ne ko :
“Dellul ca sa sang, nga laaj ko : “Lan moo doon mbirum jigéen ña dogatoon seen yoxo ?
Sama Boroom xam na bu baax seen pexe”.
51. [Buur ba ne jigéen ña] : “Lan moo doon seen mbir ba ngeen sàkku Yuusufa ci jëmmam ?
”. Ñu tontu ne : “Wax dëgg Yàlla ! Xamalunu ko dara lu bon”. Jabaru buur ba ne : “Léegi nag
dëgg gi leer na. Maa ko sàkku woon. Moom moo waxoon dëgg ! ”
52. “[Man Yuusufa maa defoon] noonu ngir buur bi xam ne wuruju ma ko ginnaawam, te sax
Yàlla du jubale pexem wurujkat ya.
53. Jéemumaa setal sama bopp, ndax bakkan moom digalaakoon la ci lu bon, [mucctil ci
moom] ku dul ku sama Boroom yërëm. Ndax sama Boroom Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon
la”.
54. Buur ba ne : “Indil-leen ma ko : def ko mu sës ci man”. Ba mu waxeek moom, mu ne ko :
“Bis niki tey, nekk nga ci man ku ñu darajaal, ku ñu wóolu”.
55. Mu ne : “Dénkleen ma alali réew mi : am naa xam-xamu wattu ko”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_168
|
168
56. Noonu Lanu darajaale Yuusufa ca réew ma, mu fay wàcc fu ko neex. Dananu jox sunu
yërmaande ku Nu neex te Dunu sànk peyug rafetalkat ya.
57. Te peyug àllaaxira moo gën ci ña gëm, di ña ragal [Yàlla].
58. Ay doomi-baayi Yuusufa agsi ca moom [jóge seen réew ma]. Mu xàmmee leen te ñoom
fakk nañu ko.
59. Ba mu solee seen saaku ba noppi, mu ne leen : “Indil-leen ma seen doomi-baay ja des ak
seen baay. Moo ndax gisuleen ne nattal na leen lu mat sëkk te it dalal naa leen gën ji
daluwaay ?
60. Bu ngeen ma ko indilul, dungeen amati ci man indaar ; te it dungeen ma jegeñ”.
61. Ñu ne ko : “Dananu ko sàkku ci baayam. Te dananu ko def”.
62. Mu ne ay surgaam : “Dellooleen, ci seeni sëf, njëg [ga ñu joxe]: xéy-na danañu ko
xàmmee bu ñu delloo ca seeni mbokk te xéy-na danañu dellusi”.
63. Ba ñu delloo ca seen baay, ñu ne ko : “Yaw sunu baay, [su nu yóbbaalewul sunu rakk jii
weneen yoon, kenn dunu nattal]. Kon yebal ko mu ànd ak nun ndax ñu nattal nu. Kon dey
dananu ko wattu”.
64. Mu ne : “Ndax, wóolu leen ci dafay mel ni ba ma leen wóolu ca bu njëkk ca doomu-
ndeyam ja ? Waaye Yàllaa di gën jaa mën a wattu [aar], te Moo ëpp yërmaande yërëmaakoon
ya ! ”
65. Ba ñu ubbee seeni ëmb, ñu fekk ca njëg ga ñu leen delloo. Ñu ne : "Waaw yaw sunu baay.
Lan lanu bëggati ? Alal ja [nekkoon ca njëg ga nu feyoon] mi ngi nii ñu delloo nu ko. Dananu
mën a jëggiwaat lu nu mën a dundale njaboot gi, mën nanoo wattu sunu doomu-baay te
dananu yokk sëfu gëléem, loolu natt bu yomb lay doon”.
66. - Mu ne leen : “Duma ko bàyyi mukk mu ànd ak yéen li feek waatuleen ci Yàlla ne
dangeen ma ko delloosil, ndeem lottuleen ca”. Ba ñu ko waatalee, mu ne : “Li nu waxante, nu
ngi ciy wéeru ci Yàlla”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_169
|
169
67. Mu ne : “Yéen samay doom, [bu ngeen àggee ca dëkk ba], buleen ca duggandoo ci benn
buntu, nangeen xàjjalikoo dugge ciy buntu yu soriyaantoo. Mënuma leen a fegal dara lu jóge
ci Yàlla. Moom rekk a moom àtte : Ci Moom rekk laa wéeru. Te képp kuy wéeru, na weeru ci
Moom [Yàlla]”.
68. Ba ñu duggee na ko seen baay diglee woon, taxul mu jariñ dara ca la Yàlla namm. Lu dul
ne Yanqooba soxla woon na yiir leen ci loolu. Naka moom, boroom xam-xam la ci la Nu ko
xamal. Waaye li ëpp ci nit ñi xamuñu.
69. Ba ñu agsee ca Yuusufa, mu daldi xëcc taf ci boppam doomu-ndeyam ja, daldi ne : “Maa
di sa doomu-ndey. Bul jàq ca la ñu nekkoon di ko def ci jéem maa sànk”.
70. Ba mu leen solalee seeni saaku ba noppi, mu dugal andaar [ja ñu doon natte] ca biir sëfu
doomu-ndeyam ja. Mu am yéglekat bu wax ne : “Éy yéen jëgg ji ! Ay sàcc ngeen”.
71. Ñoom it ñu wëlbatiku ca moom ne leen : “Lan ngeen réerle ? ”
72. Ñu ne : “Li nu réerle mooy nattukaayu buur bi. Te ku ko feeñal nu jox ko sëfu giléem,
maa ko warlul loolu”.
73. Ñu ne : “Giñ nanu ci Yàlla, te xam ngeen ne dikkunu fii ci suuf si ngir yàq te it dunu ay
sàcckat”.
74. - Ñu ne: “Luy peyug ku sàcc, bu fekkee dangeen a fen ?”.
75. Ñu ne : “Ag peyam moom ka ñu fekk [nattukaay ba] ci sëfam mooy : ag peyam moom ci
boppam [mu nekk jaam]. Noonu Lanu feye tooñkat ya”.
76. Mu jëkke ca ndabi doomi-baay ya, di seet, mujje ndabul doomu-ndey ja ; génne ca
nattukaay ba. Noonu Lanu joxe pexe Yuusufa. Pexe mu ko tax a téye doomu-ndeyam ja ci lu
dëppook yoonu buur ba, [mënu ko woon a def] lu dul lu soob Yàlla. Dananu yékkati darajay
ku Nu soob. Te boroom xam-xam bu nekk, am na ku ko ëpp xam-xam.
|
coran-wolof.pdf
|
page_170
|
170
77. Ñu ne : “Ndegam sàcc na, am na doomu-ndeyam ju sàccoon bu jëkk. “Yuusufa nëbb ca
xelam la mu xalaat, bañ leen koo feeñal. Mu ne [ci xelam] : “Yéen yées ngeen ! Te Yàlla xam
na li ngeen jëf”.
78. - Ñu ne : "Ay yaw kilifa gi, moom dafa am baay bu mage lool ; téyeel kenn ci nun bàyyi
ko. Gis nanu ne yaw bokk nga ca rafetalkat ya [seeni jëf]”.
79. - Mu ne : “Maa ngi ñaan Yàlla mu musal ma ci jàpp ku dul ka ma fekk nattukaay ci moom
! [Su nu ko defee], kon dananu bokk ca tooñkat ya.
80. Ba ñu amatul yaakaar ci moom, beru nañu di diisoo. Ka di seen mag ne : “Moo ndax
dangeen a fàtte ne seen baay waatloo woon na leen ci Yàlla, ca la jiitu loolu la ngeen defoon
Yuusufa ? Man dey du ma fi jóge ba kerook may jot sama ndigalul baay walla Yàlla àtte ma,
ndax Moom moo gën a mën a àtte àttekat ya.
81. [Mu ne] demleen ca seen baay, ngeen ne ko : “Yaw sunu baay, sa doon ja sàcc na. Te
dunu seede lu dul la nu xam. Te nun xamunu kumpa.
82. Laajal waa dëkk ba nu nekkoon, ak njëgg ma nu àndaloon ñibbisi. Li nu wax dëgg la.”
83. [Seen baay tontu leen] ne : “Deewallaay dangeen a topp seen bakkan mu rafetal leen am
mbir !... [Muñ gu rafet]. Xéy-na Yàlla delloosil nu leen ñoom ñépp. Moom Yàlla Ku xereñ la,
Ku xam la”.
84. Mu dummóoyu leen, wax ne : “Céy sama njàqare ci Yuusufa ! ”. Noona ay gëtam weex
[gisatul] ngir mer ma mu wann.
85. - Ñu ne ko : “Céy Yàlla ! Doo deñ di fàttaliku Yuusufa, ba tax na yaa ngi wéradi te mën
nga cee loru”.
86. - Mu ne : “Defuma lu dul tawat sama njàqare ak sama naqar ci Yàlla. Te xam naa ci Yàlla
lu ngeen xamul.
87. Mu ne : “Yéen samay doon ! Demleen xeeñtu ji lu jëm ci Yuusufa ak doomu-ndeyam ja.
Te buleen xàddi ci dajeek yërmaande Yàlla. Ndax ay yéefar rekk ñooy xàddi ci dajeek
yërmaande Yàlla”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_171
|
171
88. Ba ñu agsee ci Yuusufa, ñu ne ko : “Éy yaw jawriñ ju tedd ji, xiif danoo dal nun ak sunug
njaboor ; te indi nanu njëgg gu xeebu. Nattal nu te sarax nu. Yàlla dana fey saraxekat ya ! ”
89. - Mu ne leen : “Ndax xam ngeen la ngeen defoon Yuusufa ak doomu-ndeyam ja, ba ngeen
nekkee cig réer ?”.
90. - Ñu ne ko : “Ndax yaw yaay Yuusufa ? ” - Mu ne leen : “Maay Yuusufa, kii mooy sama
doomu-ndey, Yàlla defal nu ay xéewal. Ndax ku ragal Yàlla te muñ, [dana gis ne] Yàlla du
sànk mukk peyug ñay refetal”.
91. - Ñu giñ ci Yàlla ne : “Yàlla gënal na la ci sunu kaw te nun danoo juumoon rekk def
bàkkaar”.
92. - Mu ne : “Tey du bisub yeddeel ci yéen ? Yal na leen Yàlla baal. Te Moom moo gën a
mën a yërëm yërëmekat ya.
93. Demleen yóbbu sama yére yii ngeen sànni ko ca sama kanamu baay : dana dellu di gisaat.
Te ngeen dellusi ànd ak njaboot ga gépp”.
94. - Ba njëgg ga génnee [Misra], seen baay daldi ne : “Xetu Yuusufaa ngi may xeeñ, ndegam
du ngeen wax ne damaa naax”.
95. Ñu ne ko : “Giñ nanu ci Yàlla ne yaa ngi ci sa njuumte lu jëkk la”.
96. Waaye, ba kuy bégle ka agsee, daldi koy xëpp yére ya ci kanam. Mu daldi ne xàjj di gis,
mu ne : “Moo ndax waxuma leen woon ne xam naa lu ma jële ci Yàlla lu ngeen xamul ? ”
97. - Ñu ne : "Éy yaw sunu baay, sàkkul nu njéggal [ci Yàlla] sunuy bàkkaar. Ndax nun dey
juumoon nanu ba def bàkkaar naka”.
98. - Mu ne : “Danaa leen ñaanal njéggal ci sama Boroom. Moom Yàlla nag mooy
Jéggalaakoon ba, di Jaglewaakoon ba”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_172
|
172
99. Ba ñu delloo ca Yuusufa, mu song ñaari waajuram, ne leen : “Dugguleen Misra ànd ak
kóolute, bu soobee Yàlla ! ”
100. Mu yéegal ñaari waajuram ci kaw gàngunaay ga, ñu rot sujjóotal ko. Mu ne : "Yaw sama
baay, lii moo di pirim sama gént ga woon. Sama Boroom def na ko muy dëgg... Te it defal na
ma lu baax ba ma mën a génn ci kaso bi, indi leen ngeen jóge ca àll ba, ginnaaw ba Séytaane
yàqee sama diggante ak samay doomi-baay. Sama Boroom nag ku lewet la ca la ko soob.
Mooy Ku xam te xereñ.
101. Yaw sama Boroom, may nga ma nguur, jàngal nga ma it pirim gént. Yaw mi sos
asamaan yi ak suuf si, Yaw yaay sama sang, ci àddina ak ca àllaaxira. Yal na nga may rey te
fekk may aji-jublu ci Yaw [sama Boroom] sama mbir mépp te yal na nga ma yéege ci ñu yiw
ña.
102. Loolu bokk na ca xew-xew yu fàddu ya, ñu soloo la ko. Te fekkewuloo ba ñu mànkoo ci
mbir, di tëral pexe.
103. Te li ëpp ci nit ñi duñu gëm doonte la xér nga sax yaw [ci ña gëm].
104. Te laajoo leen ag pey ci [Alxuraan ji]. Te nekkul leneen lu dul ag waare ñeel àddina si
yépp.
105. Bariwaana ay kéemtaan yu nekk ci asamaan yi ak ci suuf si, ñu di ko romb, te defuñu ca
paal !
106. Li ëpp ci ñoom duñu gëm Yàlla, xanaa kay dañuy nekk rekk di bokkaale Yàlla.
107. Ndax dañoo gëmul ne mbugal mu leen muur mën na leen a dal, di mbugalum Yàlla mbaa
mu digal leen, bu Bis-pénc baa ci mbetteel te duñu ko yég ?
108. Neel : “Samaw yoon a, ngir damay woote jëme ci Yàlla ànd ak aw lay. Man bokkuma ci
bokkaalekati Yàlla yi, maak ku ma àndal.
109. Yónniwuñu woon, lu la jiitu [yaw Muhammad], lu dul ay góor yu ñu soloo ñu dëkk ca
njénde ya. [Nee leen] ndax dañoo doxul ci suuf si, ba seetlu lan mooy mujjug ña leen jiitu
|
coran-wolof.pdf
|
page_173
|
173
woon ? Te ca dëgg-dëgg kërug àllaaxira moo gën ca ña ragal Yàlla. Moo ndax dangeen dul
xel-lu ?
110. Ba ña Nu yónni naagoo ne [ndimbal dootul ñëw] te ñu jort ne weddeef nañu leen ba
noppi, foofa la Sunu ndimbal agsee ci ñoom. Nu musal ku Nu soob. Te Sunu mbugal amul
kenn ku ko mën a fegal tooñkat ya.
111. Seen nettali yooyu ay waaree nga ca ñeel woroom xel ya. Du waxtaan wu ñu sos. Waaye
day dëggal ya jiitu, te it di leeral lépp lu nekk di ag njub, di yërmaande ñeel nit ñu gëm.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 13 : DËNNU
43 laaya - Laata Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Aliif, Laam, Miim, Raa. Kàdduy Téere ba ñoo ngi nii te di lu ñu wàcce ci yaw, mu jóge ci
sa Boroom dëgg ga ; waaye li ëpp ci nit ñi gëmuñu.
2. Yàlla Moo di ki wàcce asamaan yi ci lu amul keno yu ñu mën a gis. Topp Mu yemoo ca
[Aras], Mu tàggat jant bi ak weer wi, ñoom ñépp ñuy daw jëm ci àpp bu ñu dogal. Mooy àtte
doxiinu [àddina], Dana leeral ag kàddoom ndax mu wóor leen ne dangeen dajeek seen
Boroom.
3. Moom mooy Ki tàllal suuf si, def ca ay doj ak i dex. Te def na ca mépp meññent ñaar-ñaar
[góor ak jigéen]. Dana muure bëccëg ci guddi gi. Nit ñuy xalaat am nañu ci loolu ag waaru.
4. Nekk na ci kaw suuf si ay déndi suuf yu tàqaloo [te wuute], ak tooli reseñ ak mbeyum
pepp, ak garabi tàndarma yu ràngaloo ak yu soreyaantoo, ñoom ñépp ndox mi leen di suuxat
menn la. Nuy gënal yenn ya ci kaw yeneen ya ci cafka ga. Ag waare nekk na ci biir loolu ngir
nit ñu am xel.
|
coran-wolof.pdf
|
page_174
|
174
5. Ndeem danga yéemu yaw [Yonent bi], dana la yéem li ñuy wax naan : “Ndax bu ñu deewee
ba seey nekk suuf, danañu dekkiwaat nekk i mbindeef ? ”. Ñooña ñooy ña weddi seen
Boroom. Te mooy ña gëx nekk ca seen loos. Te ñoom ñoo di waa Safara, te dañu fay béel.
6. Ñangay yàkkamti naan na mbugal [mi nga nu dig] nëw lu jiitu seenug sàkku yërmaande.
Waaye ca la weesu, amoon na ay mbugal [yu daloon ña leen jiitu]. Doonte la sa Boroom kuy
jéggal nit ñi la seeni bàkkaar, waaye fekk na sa Boroom di ku tar mbugal itam.
7. Ña weddi ñangay wax : “Lu tee ñu wàcce ci moom kéemaan gu jóge ca Boroomam ? ”. Te
yaw nekkoo lu dul kuy waare, te xeet wu nekk am na ku koy gindi.
8. Yàlla xam na lu jépp jigéen ëmb, ak lay wàññeeku ak a yokk ca ëmb ba. Te lépp lu nekk
am na moom ab natt [bu mu tollool].
9. Mooy kiy xam lu fàddu ak li feeñ, di Ku màgg, di Ku kawe ka.
10. Ci yéen ku ca jàpp ndigal ci lu nëbbu ak ku jàpp ca la feeñ, ñoo ca yem kepp. Naka noonu,
ku nëbbu [di ko jëf] guddi ak ku ne dàŋŋ ci bëccëg.
11. Kooku jàpp ndigal la, am na [ña koy wattu] ñuy wuutuwante ci kanamam ak ci
ginnaawam. Danañu ko sàmm ci ndigalul Yàlla. Naka Yàlla du soppi li nekk ci aw nit li feek
soppiwuñu la nekk ca ñoom. Te bu Yàlla nammee teg mbugal aw nit, kenn du ko mën a
delloo : te it du am kenn ku leen mën a sàmm ginnaaw Yàlla.
12. Moom moo leen indil melax ngeen yëg ci am tiit ak njàqare ; te Moo sos niir yu diis yi [ak
ndox].
13. Dënnu ga di ko sàbbaal, màggal cant gi mu yeyoo. Malaaka ya it ànd ak ragal ko. Te dana
sànni dënnu, sadd ko ci ku ko soob. Ñoom nit ña, ñangay dàggasante ci Yàlla, te Moom ku tar
la ci kàttanam.
14. Mooy boroom woote bu dëggu ba ! Te ña ñuy jaamu dëddu Ko, duñu mën a wuyyu [ba
jariñ leen] ci dara ; dafa mel ni [ku mar], tàllal ay yoxoom ndox ma, bëgg mu jëm ca
gémmiñam, te jotu ko. Jaamug ña weddi du jëme fu dul ci sànku.
|
coran-wolof.pdf
|
page_175
|
175
15. Lépp lu nekk ci asamaan yi ak suuf si danañuy sujjóotal Yàlla cig nangu walla cig nooteel,
ak seeni takkandeer suba ak ngoon.
16. Neel : “Kan mooy boroom asamaan yi ak suuf si ? ”. Neel : “Yàlla”. Neel : “Waaye ndax
dangeen Koy bàyyi di jàpp ci ay yàlla yoo xam ne mënaluñu seen bopp njariñ walla jenn lor ?
Neel : “Ndax gumba dana yem ak njàccaar walla ndax leer ak lëndëm ñoo yem, walla ndax
dañuy sàkkal Yàlla way-bokkaale yu mën a bind lu mel ni li Mu bind ba seeni mbindeef niroo
ci ñoom? Neel : “Yàlla mooy Aji-bind ji lépp lu ne te Moom mooy Notaakoon bi di kenn”.
17. Wàcce na ndox mu jóge asamaan, ay dex walangaan ciy xur. [Lu na toll] yol mu yanu
puurit mu njaxlaf, muy nirook puurit muy féey ci kaw lu ñuy teg cib taal ngir defar i takkaay
walla ndab. Noonu la Yàlla [di joxee misaal ngir téqale] dëgg ak neen te puurit ma day dem ci
neen, lay jariñ mooy la des ca suuf sa. Noonu la Yàlla di joxee misaal.
18. Ña wuyyu seen [wooteb] Boroom am nañu Àjjana. Waaye ña ko bañ a wuyyu, bu ñu
amoom li nekk ci suuf si lépp ba dolli ca lu na toll, du mën a nekk seen njot [ci mbugal ma].
Ñooña, natt bu ñaaw [lañuy natte seen jëf] te seen saxuwaay Safara la. Te delluwaay boobu
bon na !
19. Moo ndax koo xam ne la ñu wàcce ci yaw mu jóge ca sa Boroom dëgg, mel na ne ka nga
xam ne gumba la ? Woroom xel yi rekk ñooy waaru,
20. ñooy ñay matal seen kóllare ak Yàlla te duñu firi kóllare googu,
21. ak ñay jokk la Yàlla santaane ñu jokk ko [mooy mbokk], te ragal nañu seen Boroom, di
ragal it [ca àllaaxira] natt bu bon [seen jëf yu ñaaw ëpp seen jëf yu baax],
22. ak ñay muñ ngir jëmmi seen Boroom, tey taxawal julli tey dundale ca la leen Yàlla
wërsëgale ci la nëbbu walla ci lu feeñ, te ñuy jiñe lu ñaaw ak lu rafet. Ñooña am nañu kër gu
mujj ga,
23. Àjjana ju sax ja, danañu ca dugg, ak ña jëfoon lu baax ca seeni baay ak ca seeni jabar ak
seeni doom ak i sët. Te Malaaka ya dañuy duggandook ñoom ci buntu yépp :
24. [Ñu naan leen] - “Jàmmi Yàlla na nekk ci yéen ngir la ngeen muñoon ! ” - Aka rafet kërug
mujj ga ! ”
|
coran-wolof.pdf
|
page_176
|
176
25. [Waaye] ñiy firi kóllareg Yàlla ginnaaw ba mu fasoo, te muy dog la Mu santaane ñu jokk
ko [mooy ag mbokk], di yàq ci kaw suuf si, ñooña am rëbb dal na ci seen kaw [sori
yërmaandey Yàlla], te it am nañu kër gu bon ga.
26. Yàlla dana yaatal wërsëg ci ku ko soob, Dana ko xatal it. Te ñoom dundu àdduna neex na
leen, te dundu àdduna soo ko méngaleek gu àllaaxira, du nekk lu dul xéewal gu ñàkk solo.
27. Te ñoom ña weddi dañuy wax naan : “Lu tee woon ñu wàcce ci moom kéemaan gu jóge
ca Boroomam ? ”. Waxal ne : “Yàlla dana bàyyi cig réer ku ko soob, te it Dana gindi jëme ci
Moom ku dellu [jëm ci topp Yàlla],
28. ñooy ña gëm te seen xol dal ci tudd Yàlla”. Te nag ca dëgg-dëgg, tuddu Yàlla mooy dalal
xel yi [xol yi] ?
29. Ña gëm tey jëf jëf yu sell yi, am nañu ag texe ak delluwaay bu rafet.
30. Ci noonu yónni Naa la ci xeet woo xam ne - yeneen xeet ya wéy jiitu woon nañu ko - ngir
nga jàngal leen la Nu la soloo, ci noonu ñuy wéy di weddi Yërëmaakoon bi [Yàlla]. Waxal ne
: “Moom moo di sama Boroom. Amul jeneen yàlla ju dul Moom. Ci Moom laa wéeru te ci
Moom la delluwaay ba nekk”.
31. Alxuraan, bu ñu ci doxloo woon tundi doj yi, walla xotti suuf si, walla waxloo ñu dee ñi,
[du tax ñu gëm]. Waaye li am moo di mépp mbir Yàllaa ko moom. Moo ndax ñi gëm dañoo
xamul ne bu neexoon Yàlla Mu jubal nit ñépp. Waaye ñi weddi duñu deñ mukk njuuma di
leen dal ngir seen jëf yu ñaaw, walla xanaa mu wàcc fu jegeñ seeni kër ba digub Yàlla di agsi.
Te Yàlla du wuute ab digam.
32. Yéjjeefoon na ay Yonent lu la jiitu. Ma yeexe ña weddi woon. Topp Ma mbugal leen.
Naka la sama mbugal mel ? Xanaa metti rekk !
33. Ndax ku di kay fuglu lu bakkan bu ne fàggu [danañu ko niroole ak leneen ?...]. Te ñoom
dañoo sàkkal Yàlla ay bokkaale. Neel : “Tuddleen leen. Walla moo ndax dangeen koy soloo
[Moom Yàlla] ci la Mu xamul ci suuf si ? Walla lu ngeen di wax rekk la ci kaw [te eggul ci
seen xol]? Déedéet”. Ñooña rafetaleef na leen seen kéefar ba fekk na ñu soril leen yoon [wu
jub wa]. Te ku Yàlla bàyyi cig réeram, du am ku ko gindi.
|
coran-wolof.pdf
|
page_177
|
177
34. Am na ñu am mbugal ci dundug àddina. Te ca dëgg-dëgg mbugalum àllaaxira moo gën a
tiis te duñu am ku leen aar ci la Yàlla dogal ci ñoom.
35. Àjjana ja ñu dig ña ragal Yàlla [kem ni tool] bu ay dex di daw ci suufam ; ay meññantam
ak i keram day sax ba fàww. Loolooy mujjug ña ragal Yàlla, te ña weddi Yàlla seen mujj
mooy Safara.
36. Ña nga xam ne jox nañu leen Téere ba, nekk nañu ci la wàcceef na ko ci yaw. Te am na
ñenn ci kurél ya, ñu weddi lenn ci Alxuraan. Neel : “Man dey digaleef na ma may jaamu
Yàlla te du ma ko bokkaaleek [dara]. Maa ngi woote jëme ci Moom, Te samab delluwaay ma
nga fa Moom”.
37. Noonu la Nu ko wàccee muy lu ñu xereñe ci làkku araab [di ay àtte]. Te boo toppoon
seeni bànneex ginnaaw li la dikkal ci xam-xam, doo am kenn ku la wattu waxantumaak ku lay
fegal [mbugalum] Yàlla.
38. Yónni woon Nanu ay Yonent lu jiitu, te defaloon Nanu leen ay soxna ak i doom. Te ab
Yonent daawul mën a def kéemaan lu dul ci ndigalul Yàlla. Àppub xew-xew bu mu mën a
doon bind Nanu ko ba noppi.
39. Yàlla dana far lu ko soob te Dana saxal itam [lu ko soob] ca cosaani Téere ba di [Lawhul-
Mahfuuz] ma nga fa Moom.
40. Ndegam won Nanu la lenn ci li Nu leen dig, walla Nu rey la [lu mu ca mën di doon], yaw
li la war moo di jotal, waaye Nun noo warloo natt [jëf ya].
41. Xanaa dañoo gisul ne Nun noo ngi wàññi suuf si ci ay catam ? Yàlla mooy àtte, Dananu
delloob àtteem, te Moom ku gaaw la cib nattam.
42. Ña leen jiitu woon defoon nañu ay pexe ; te Yàllaa moom gépp fànnu pexe. Xam na lu
bépp bakkan fàggu. Te yéefar yi danañu mës a xam kan moo moom kër gu mujj ga.
43. Ña weddi dañuy wax naan : “Doo ab Yonent”. Neel : “Yàlla doy na seede ci sama
diggante ak yéen, ak képp ku am xam-xamu Téere ba”.
-----------------------------------------------------------------------------
|
coran-wolof.pdf
|
page_178
|
178
Saar 14 : IBRAAHIIMA
52 aaya - Laata Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Alif, Laam, Raa. Ab téere la bu Nu wàcce ci yaw ngir nga génne nit ñi cig lëndëm [kéefar],
jëme leen cig leer [gëm Yàlla], ci ndigalu seen Boroom jëme leen ci yoonu Boroom kàttan gi,
Ki yeyoo gépp cant,
2. [ci yoonu] Yàlla mi nga xam ne Moo moom li nekk ci asamaan yi ak suuf si. Te alkaande
ñeel na yéefar yi ci mbugal mu tar.
3. Ña nga xam ne dañoo tànn dundug àdduna [mu gënal leen] gu àllaaxira, te ñuy wëlbati ña
jëm ci yoonu Yàlla, di ko sàkkal ay gàkk, ñooña ñanga ca ag réer gu sori dëgg.
4. Dunu yónni ab Yonent lu dul ci làkku nitam ña [lay waxe] ngir mu leeralal leen [la ñu ko
yónni]. Te Yàlla mooy bàyyi cig réer ku ko soob, Dana gindi itam ku ko soob. Ndax Moom
moo di boroom kàttan gi tey Aji-xereñ [ciy àtteem].
5. Yónni woon Nanu Muusaa, dooleel kook Sunuy kaawtéef, ne ko : “Génneel saw nit cig
lëndëm jëme leen cig réer, te nga waar leen ci xéewali Yàlla yi”. Ndax kéemtaan a ngi ci
loolu ñeel képp ku di ab muñaakoon, di ab santaakoon.
6. (Fàttalikul) ba Muusaa waxee aw nitam ne leen : “Fàttalikuleen xéewalu Yàlla ga Mu leen
defaloon ba Mu leen musaloon ci waa kër Firawna, ñu leen doon teg mbugal mu bon. Di rey
seen doon yu góor, di bàyyi jigéen ña. Te loolu nekkoon na ab nattu bu rëy bu jóge ci seen
Boroom”,
7. Ak ba seen Boroom xamlee ne : “Bu ngeen gërëmee, fàwwu Mu dolli leen. Bu ngeen
weddee nag, [na ngeen xam ne ] Sama mbugal lu tar la”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_179
|
179
8. Te Muusaa ne leen : “Bu ngeen weddi woon, yéen ak ñi nekk ci suuf si yépp [du wàññi
Boroom bi dara], ngir Yàlla Aji-doylu la ci boppam [wëliis ay mbindéefam], Aji-yeyoo cant
la”.
9. Ndax agsi na ci yéen nettalib xew-xew ya leen jiitu woon? Niki nitu Nooh ak waa Haad, ak
waa Samuuda ak ña ñëw seen ginnaaw, kenn xamuleen ku dul Yàlla. Seeni Yonent dikkaloon
nañu leen, ànd ak lay yu leer, te ñu màtt seeni waaraam wiccax, ñu ne : “Nun weddi nanu li
nga xam ne yónneef na leen ko, te nun am nanu sikk gu tar ci li ngeen nuy won”.
10. Seeni Yonent ne leen : “Moo ndax dangeen di am sikk ci Yàlla, Moom mi sos asamaan yi
ak suuf si, Ma nga leen di woo ngir Mu baal leen seeni ñaawtéef te Mu muñal leen ba ca àpp
bu ñu dogal ? ”. Ñu tontu ne : “Dungeen dara lu dul aw nit ni nun. Dangeen noo bëgg a
tàggaleek la sunu maam ya daan jaamu. Indil-leen nu aw lay wu bir”.
11. Seen Yonent ya ne leen : “Nekkunu lu dul aw nit ni yéen. Waaye Yàlla dana xéewale ku
ko soob ciy jaamam. Dunuleen mën a indil ay lay lu dul ci ndigalul Yàlla. Te way-gëm ña
dañuy wéeru ci Yàlla.”
12. [Ñi gëm] ne : “Lu téye dunu wéeru ci Yàlla, te gindi nanu ba noppi te teg nu ci sunuy
yoon ? Te it dananu muñ lor yi ngeen nuy teg. Kuy wéeru daal na wéeru ci Yàlla.”
13. Ña weddi wax seen Yonent ne leen : “Dananu leen génne ci sunu suuf walla ngeen dellusi
ci sunu diine ! ”. Seen Boroom soloo leen ne : “Fàwwu dana alag tooñkat ña,
14. te ci seen ginnaaw Danaa leen jox suuf si muy seen dëkkuwaay [yéen Yonent yi ak ñi leen
topp]. Loolu mooy peyug ku ragal Sama taxawaay [ak moom] te ragal Samay tëkku”.
15. Ñu sàkku ndimbal [ñoom Yonent ya]. Képp ku doon rëy-rëylu te jeng daldi yàqule.
16. Te Safaraa nga xaar ca ginnaaw te dees na ko nàndal ndox mu bon te tàng jér
17. dana ko guux. Waaye du ko xaw a mën a wann. Dee di ko dikkale wet gu nekk, te du dee ;
te it mbugal mu tar dana ca topp.
|
coran-wolof.pdf
|
page_180
|
180
18. Ña weddi seen Boroom, seeni jëf dafa mel cig niróole ni ab dóom bu ngelaw ëf ci bisu
mbóoya mu ràddi. Duñu mën a jariñoo dara ca la ñu fàggu woon. Loolu moo di réer gu sori
dëgg.
19. Ndax dañoo gisul ne Yàllaa bind asamaan yi ak suuf si ci dëgg ? Bu ko neexoon Mu jële
leen fi, indi fi ay mbindéef yu bees,
20. Loolu nekkul lu jafe Yàlla.
21. Ñoom ñépp ñu teew ca Yàlla. Ña neew doole wax ña daan màgg-màggalu ne leen : “Nun
dey, yéen lanu toppoon. Moo ndax mën ngeen noo jiñal dara ci mbugalum Yàlla mi ? ” - Ñu
tontu ne : “Su nu Yàlla jubaloon kon nu jubal leen. Léegi nag, nu tiit walla nu muñ, lépp a
yem ci nun ; amunu làquwaay [fu nu rawe]”.
22. Séytaane dana wax, ba lépp sottee, ne : “Yàlla dey digoon na leen dig bu dëggu ; man it
ma dig leen te wor leen. Waaye nag amuma woon genn kàttan ci not leen, defuma lu dul woo
leen ngeen wuyu ma. Buleen ma yedd ; yeddleen seen bopp. Mënuma leen a xettali te
mënuleen maa xettali. Man weddi naa seenug bokkaaleek man ca la jiitu woon”. Tooñkat ya
daal am nañu mbugal mu metti.
23. Ñu dugal, ña gëm te jëfoon jëf yu sell ya, ci Àjjana joo xam ne ay dex dañuy daw-dawaan
ci suufam, dañu fay béel ci seen ndigalul Boroom. Seenub nuyyoo foofa moo di : “Jàmm”
24. Ndax gisoo ni sa Boroom di joxee ci waxiinu léebu baat bu sell bu mel ni garab gu sell
goo xam ne dàtt ba lu sampu la ba dëgër te wanqaas ya nekk ca kaw asamaan ?
25. Muy joxi meññantam saa su nekk ci ndigalul Boroomam. Yàlla danay gaaral nit ñi ay
léebu ndaxtelee ñu fàttaliku [seen Boroom].
26. Te itam, léeboo wax : “Baat bu bon dafa mel ni garab gu ñu buddee ci suuf te amul fu mu
sax.”
27. Yàlla dana dëgëral ña gëm ci wax ju dëggu, ci dundug àddina ak ca àllaaxira. Te Dana
bàyyi tooñkat ya ca seen réer ga. Te Yàlla dana def lu ko soob.
|
coran-wolof.pdf
|
page_181
|
181
28. Ndax gisuloo ñay feye xéewali Yàlla ci di Ko weddi tey wàcce seenu nit ci kërug
alkaande
29....danañu séndal ci Safara ? Ndaw saxuwaay bu bon !
30. Ñay sàkkal Yàlla nawle ngir réeral [seenu nit] soreel leen yoonu [Yàlla] : “Xéewluleen
rekk, Safara ngeen di mujj di”.
31. Waxal sama jaam yi gëm ne leen : "Nañuy taxawal julli tey joxe ca la Ma leen wërsëgale
ci lu nëbbu walla la feeñ, balaa àpp bis di ñëw boo xam ne jotoo amu fa waxantumalaa
xaritoo.
32. Yàlla mooy ki bind asamaan yi ak suuf si te Mooy wàcce ndox mu jóge kaw asamaan ngir
Mu génne ca meññent yu nekk i xéewal ci yéen. Te Moo leen tàggatal gaal ngir ngeen mën a
daw ci géej ci ndigalam. Te tàggatal na leen it dex yi.
33. Te tàggatal na leen it jant bi ak weer wi ñuy ñaari way-daw [ku ca nekk ci aw rëddëm].
Tàggatal na leen guddi ak bëccëg.
34. Te Moo di leen may ci lépp lu ngeen ko ñaan. Te sax, bu ngeen doon jéem a waññi ay
xéewalam, dungeen ko mën a takk. Ndekete yoo nit moom ab tooñkat la bu mën a fakk jëf.
35. [Fàttalikul] ba Ibraahiima waxee ne : “Sama Boroom, [ñaan naa la] nga def dëkk bii di fu
am kóolute, te maak samag njaboot nga soril nu ak jaamu xërëm.
36. Boroom sama, xërëm yooyu dey réeral nañu [sànk] lu bari ci nit ñi. Képp ku ma topp ci
man la bokk. Képp ku ma weddi... [Yaa xam noo koy def], ndax Yaw Jéggalaakoon nga,
Jaglewaakoon nga !
37. Yaw sama Boroom, dëkkal naa lenn ci sama njaboot ci xur wu amul mbey, ci sa néeg bu
ñu wormaal ba [Kaaba ga], ngir ñuy taxawal julli. Defal seenug cofeel ci xoli nit ñi. Te nga
wërsëgal leen ay meññent. Ndax xéy-na ñu gërëm la ?
38. Yaw sunu Boroom dey, xam nga li ñuy nëbb ak li ñuy fésal : - te amul menn mbir mu
umpu Yàlla ci suuf si, waxantuma laak asamaan ! -
|
coran-wolof.pdf
|
page_182
|
182
39. Xéeti cant yépp moomale naa ko Yàlla, Mi nga xam ne Moo ma may cig mage [sama
doom] Ismaahiila ak Isaaqa. Sama Boroom daal kuy dégg ñaan la.
40. [Éy] Yaw Boroom bi !, def ma maak samay doom ak i sët, nuy taxawalkati julli ; waay-
waay nangul sunu ñaan !
41. Yaw Boroom sama ! Jéggal ma maak samay waajur ak ñi gëm ca bis ba Yàlla di natt jëfi
mbindéef yi”.
42. [Yaw Yonent bi], bul njort ne Yàlla amul paal ci li tooñkat yi di def. Deful lu dul yeexe
leen ba Bis-pénc ba bët yi buqeeku [janook seen mbugal].
43. Ñuy daw, muur seeni bopp [ngir kersa], ne muq di xoole te dara nekkul ca seen xol ya [lu
dul njàqare].
44. Waaral nit ñi ci bis bu ñu leen di indil mbugal mi, ba tooñkat ya di wax naan : “Sunu
Boroom, tee nga noo muñal diir bu gàtt, kon dey nu wuyusi woote, topp itam say Yonent”. -
Mu tontu leen ne: “Ndax daawuleen giñ ne àllaaxira amul ?”.
45. Ngeen dëkk ci dëkki ña tooñoon seen bopp. Te ngeen xamoon xéll na Nu defoon ak ñoom
te joxoon Nanu leen ay tegtal.
46. Dañoo fexe seen pexe te umpul Yàlla. Doonte la sax, seen pexe moomu mën naa dindi
tundi doj yi...
47. Bul njort ne Yàlla dana soppi la Mu dig ay Yonentam. Yàlla ku am kàttan la, di Kuy feyu
[tooñeel],
48. ba bis ba ñuy weccee suuf sii seneen suuf ak asamaan yi itam te nit ñi génne [ca seeni
bàmmeel] teew ca Yàlla ja di jenn, te di Notaakoon ba.
49. ca bis booba, danga gis saay-saay sa ñu lëkkale leen ca jéng ya,
|
coran-wolof.pdf
|
page_183
|
183
50. seeni yére keteraan la, ñu muure seeni kanam ak safara.
51. [La ko waral] moo di Yàllaa feye bakkan bu nekk la mu fàggu. Te nag Yàlla moom Ku
gaaw ka ci natt lu ne.
52. Ngir ñu waaru te xame ca itam Moom Yàlla jenn Yàlla doŋŋ la, ak itam woroom xel ya
fàttalikoo ci.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 15 : GOXUB HIJRI
99 laaya - Laata Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Alif, Laam, Raa. Àttey Téere bee ngi nii, di am njàngale muy biral [dëgg].
2. Amaana ña weddi ñanga ne siiw nekki jullit.
3. Bàyyileen ñuy lekk ak a xéewlu, tey mébét lu leen soxal; danañu mës a xam !
4. Dunu alag benn dëkk te fekk amul àpp bu ñu xam.
5. Benn xeet du jiitu àppam te it mënu koo weesu.
6. Ñu naan leen : “Yaw mii, wàcceef na ci yéen Téere ba, yaw dof tigi nga !
7. Lu teewoon nga indil nu ay Malaaka, ndegam bokk nga ca ñu dëggu ña ? ”
|
coran-wolof.pdf
|
page_184
|
184
8. Nun dunu wàcce ay Malaaka lu dul ci dëgg (gu Nu doxal mu jeex) ; te kon dungeen doon
ñu ñuy muñandiku ab diir.
9. Nun noo wàcce Téere ba [Alxuraan] te Nun noo koy wattu.
10. Yónni Nanu ci lu la jiitu ay Yonent ca kurél yu njëkk ya.
11. Te ab Yonent daawuleen dikkal te yéjj wuñu (ñaawal).
12. Noonu la Nu koy tàbbalee ci xoli saay-saay sa.
13. Duñu ko gëm te aadaay ñu njëkk ña wéy na.
14. Te su Nu leen ubbiloon ab buntu ci asamaan ñu mën caa yeendoo yéeg,
15. Kon it fàwwu ñu wax ne : “Dañoo gëlëmal sunuy gët. Walla sax dañu noo njibar”.
16. Def nañu ci asamaan ay bidiw te rafetal Nanu ko ñi koy xool mu ne ràññ.
17. Te wattu Nanu ko ba sépp séytaane su ñu rëbb du fa mën a egg.
18. Lu dul ku jéem a sàcc lu mu dégg, [te ku ko ca jéem] ay jumu safara soxal ko.
19. Tàllal Nanu suuf si te samp ci ay tundi doj (yu tax mu dal) ; saxal Nanu itam wépp xeetu
gàncax muy lu ñu nattale.
20. Nu defaral leen ca lu ngeen di dunde, yéen ak ñi ngeen dundalul.
21. Amul lenn loo xam ne ndàmbam nekkul ci nun, waaye Dunu ca wàcce lu dul ab natt bu
ñu xam (bu yem ak bu doy).
|
coran-wolof.pdf
|
page_185
|
185
22. Yónni Nanu ngelaw luy sos (taw ci niir yi) ; wàcce Nanu ndox mu jóge asamaan, nàndal
Nanu leen ci te mënuleen ko woon a denc.
23. Te Nun nooy dundal te Nun nooy rey te Nun nooy donn (mujje) àddina bi yépp.
24. Sunu xam-xam làmb na ña jiitu woon ak ñay mujj ci yéen.
25. Sa Boroom dana leen fang ñoom ñépp. Moom Yàlla Ku xam la, Ku xereñ la.
26. Bind Nanu nit ci ban bu wow bu jóge ci ban bu ñuul.
27. Te fekkon na Nu binde jinne lu jiitu loolu ci safara wu xonk coyy.
28. [Fàttalikul] ba sa Boroom waxee Malaaka ya ne leen : “Man damay bind nit ci ban bu ñu
togg,
29. te saa su Ma ko yemalee ba wal ci dara ci sama ruut, rotleen sujjóotal ko”.
30. Malaaka yépp sujjóot,
31. ba mu des Ibliis, moom bañ naa bokk ca ñay sujjóot.
32. Mu ne [Moom Yàlla] : “Yaw Ibliis, lu la dal ba bokkuloo ci sujjóotkat yi ? ”
33. Mu tontu ne : “Man kat duma sujjóotal nit koo binde ci ban bu wow bu jóge ci banit bu ñu
togg”.
34. -Mu ne ko [Moom Yàlla]: “Génnal, yaw ku ñu dàkku (dàq) nga bis niki tey !
35. Te am rëbb dal na ci sa kaw ba Bis-pénc ba di taxaw ! ”
36. -Mu ne : "Yaw sama Boroom, kon muñal ma ba bisu dekki ba”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_186
|
186
37. Mu ne : bokk nga ca ña ñu muñal,
38. ba ca Bis ba nga xam ne waxtoom lu ñu xam la.
39. - Ibliis ne : "Yaw sama Boroom, ci sababus li nga ma beewloo, fàwwu danaa leen rafetalal
ci àddina [lu bon], te fàwwu danaa leen beewloo ñoom ñépp,
40. ba mu des ña sellal ca sa jaam ña.”
41. - Boroom bi tontu ne : lii mooy yoon wu jub wi jëm ci Man.
42. Sama jaam ñi nag ñoom mënoo ci ñoom dara lu dul ña beew ña la topp.
43. Te Safara mooy fa ñuy daje ñoom ñépp.
44. Te Safara nag am na juróom-ñaari buntu te buntu bu nekk am na xaaj bu ñu ko sédde ca
[ñu beew ña].
45. Ña ragal Yàlla nag, ñangay nekk ciy àjjana ak i bëti-ndox [yuy ball].
46. [Ñu ne leen] : “Dugguleen ci jàmm ànd ak kóolute”.
47. Te Nu rocci [raxas] la nekkoon ci seeni xol cig noonoo : ñu nekk ay mbokk yu jaaxaan ca
seeni lal jàkkaarloo.
48. Coono duleen fa laal. Te dootuñu fa génnati.
49. Xamalal samay jaam ne, Man Jéggalaakoon laa, Jaglewaakoon laa.
50. Waaye sama mbugal mooy mbugal mu metti mi.
|
coran-wolof.pdf
|
page_187
|
187
51. Te nga nettalileen la xewoon ca gani Ibraahiima ya
52. Ba ñu agsee ca moom ne ko : “Jàmmu ngaam” - Mu ne leen : “Am naa njàqare ci yéen”.
53. Ñu ne : “Bul jàq ci nun ! Noo ngi lay bégal ne [danga am doom] ju góor juy bari xam-
xam”.
54. Mu ne : “Li ngeen di bégle ndax ànd naak samag mage ? Li ngeen may yégal mooy lan ? ”
55. - Ñu ne ko : “Yégal ne lii dëgg la. Bul bokk ca ña naagu ña”.
56. - Mu ne : “Kan mooy naagu ci yërmaande Yàlla, ñu dul ñu réer [sànku] ? ”
57. Mu ne leen : “Waaw lan mooy seen mbir yéen ñi ñu yónni ?
58. - Ñu ne : “Yónneef nañu ci aw nit ñu bari bàkkaar,
59. ba mu des njabootu Lóot, danañu leen musal ñoom ñépp
60. ku ca dul soxnaam sa. “Dogal Nanu ne moom ca way-des ña lay bokk (alku)”.
61. Ba ña ñu yónni agsee ca waa kër Lóot,
62. Lóot ne leen : “Yéen dey aw nit ñu ma xamul ngeen”.
63. - Ñu ne ko : “Axakay, digal nanu la ànd ak la ñu doon sikki-sàkka.
64. Te ñëw nanu ci yaw indil la dëgg. Te it ñu dëggu lanu.
65. Te nanga dem rañaan yaak sa njaboot bu guddi xaajee ; te nga topp ca seen ginnaaw te bu
kenn ci yéen geestu. Te ngeen jublu fa ñu leen digal”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_188
|
188
66. Noo xamal Lóot sunu ndigal la : te danañu alag nitam ña ci njël.
67. Waa dëkk ba agsi ànd ak mbégte.
68. - Lóot ne leen : “Ñii samay gan lañu, buleen ma ci rusloo.
69. Nangeen ragal Yàlla te buleen ma teg gàcce.
70. Ñu ne : “Ndax terewuñu la woon ngay woo nit ñi [ci sa diine ji] ? ”
71. Mu ne leen : “Samay doom yu jigéen a ngii ndegam bëgg ngeen a def [li ngeen nar] ! ”
72. Giñ naa ci sag dund [yaw Muhammed] ne naka ñoom nekkoon nañu di dengi-dengi ci
seeni ngëlamte.
73. Ag xaacu sadd leen suba cuuy.
74. Nu wëlbati la nekkon ca kaw [dëkk ba] dëpp ko mu féete suuf, Nu sotti ca kaw ab tawu
xeer yu jóge Sijjiil.
75. Loolu nekk ay kéemaan ci ñuy settantal !
76. Te [dëkk boobu] nekk na ci yoon wuñuy faral di jaar.
77. Loolu nekk na di kéemtaan ci ñi gëm !
78. Te waa Leykata ay tooñkat lañu woon.
79. Nu mbugal leen. Te [ñaari dëkk yooyu] ñanga ca yoon wu neex a xam.
|
coran-wolof.pdf
|
page_189
|
189
80. Waa Hijri weddi woon nañu Yonent ya.
81. Nu joxoon leen sunuy kawtéef, ñu dëddu leen.
82. Ñu nekkoon ñu daan yatt i néeg ci ay tundi doj.
83. Ag xaacu sadd leen ci ag suba cuuy.
84. La ñu doon fàggu jariñu leen dara.
85. Te Nun bind nu asamaan yi ak suuf si ak li nekk ci seen diggante lu dul ci dëgg. Te jeexug
Sama àddina sii luy nekk la ! Kon nanga dëddu ña weddi dëddu gu rafet.
86. Sa Boroom mooy Ka bind, di Ku xam.
87. May Nanu la “juroom-ñaar yu Nu ñaar-ñaaral [Al-Faatiha]”, ak Alxuraan ju màgg jii.
88. Bul tàllal say gët [di xool] la Nu xéewale ay kurél ci ñoom, bul am naqar ci ñoom te
nangay suufeel say mbagg ñeel ñi gëm.
89. Te neel : “Man aji-laabir laa ju wér” [ci xamal leen dëgg],
90. Noonu it Lanu wàccele woon [ab Téere] ca ña xàjjatle woon [seen diine],
91. ca ña séddale Téere ba ay xaaj, pàcc-pàccee Alxuraan ngir sànkaate.
92. Giñ naa ci sama màggug Boroom ! Fàwwu danañu leen laaj ñoom ñépp
93. la ñu nekkon di ko def [ci ay ñaawtéef].
94. Waxal ci kaw li Nu la digal te nanga dëddu bokkaalekat yi.
|
coran-wolof.pdf
|
page_190
|
190
95. Naka Nun fegal nanu la ña lay téjji.
96. Ña nga xam ne dañuy boole Yàlla ak jeneen yàlla, danañu mës a xam.
97. Xam Nanu ne la ñuy wax tiis na ci sa xol.
98. Sàbbaalal sa Boroom mi yeyoo cant, te nanga bokk ca sujjóotkat ya ;
99. te nangay jaamu Yàlla ba balaa bir la [dee ga] di agsi ci yaw.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 16 : YAMB YA
128 laaya - Laata Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Mbirum Yàlla jege na. Buleen ko yàkkamti. Sellam ga màgg na ! Te kawe na, sori lañu koy
bokkaale.
2. Mooy wàcce ay Malaaka yuy ànd ak ug soloo, ciy ndigalam, jox ko ku ko soob ci ay
jaamam, neeleen : “Nangeen waare ci xamle ne amul jeneen Yàlla ju dul Man. Ragal-leen
Ma”.
3. Moo bind asamaan yi ak suuf si ci dëgg. Kawe na, sori lool la ñu koy bokkaale.
4. Moo bind nit ñi ci toqent ; te moom [nit] mu nekk di pànk mu mën a xuloo.
|
coran-wolof.pdf
|
page_191
|
191
5. [Moo bind it] mala yi, ngeen di ca jële ay yére yu nuggu ak yeneen njariñ. Ak lu ngeen di
lekk.
6. Te it yéen a ngi bànneexu ci seeni taar bu ngeen di jofal ci ngoon ak bu ngeen di wëtal ci
suba.
7. Te danañu yenu seen [yóbbal], yóbbul leen ko ca dëkk ba ngeen dul woon mën a dem lu
dul ci ab coono bub bakkan. Naka seen Boroom Aji-ñeewant la, Jaglewaakoon la.
8. [Moo bind it] fas ak i baxla [berkelle] ak mbaam ngir ngeen war leen, ak ngir taar. Te it
bind na lu ngeen xamul.
9. Yàlla moo yeyoo leeral yoon wu jub wa, [te am na ci yoon yi] yu jeng féeroo ak njub. Te
bu Ko sooboon Mu jubal leen yéen ñépp.
10. Moom mooy ki leen wàcceel ndox mu jóge asamaan, ngeen di ca naan, garab yi di ca
saxe, ngeen di ca nàndale [jur gi].
11. Mu di leen cay saxal mbey, garabi oliiw ak i tàndarma, ak yu reseñ, ak bépp meññent.
Loolu mën naa waar aw nit yuy xalaat [natt].
12. Te Moo leen tàggatal guddi gi ak bëccëg gi ; ak jant bi ak weer wi. Ak bidiw yi itam. Ci
ndigalam, loolu dey ag kéemaan a ngi ci ngir aw nit ñuy xel-lu.
13. Te li Mu leen wesaareel ci kaw suuf si am nañu ay melo yu wuute. Te ci biir yooyu, am na
ca ay kéemaan ñeel aw nit ñuy waaru.
14. Te Moom moo leen tàggatal géej gi ngir ngeen mën ciy jële yàpp wu tooy wu ngeen di
lekk, ak ngeen ciy mën a génne ay takkaay yu ngeen di takk. Te gis ngeen ne gaal yaa ngi cay
daw, ak it ngeen di ca sàkku ci xéewalam ya, te kon xéy-na di ngeen ko gërëm.
15. Te Moo samp ci suuf si ay ndëgërlaay [mu dal] bañ a jaayu ak yéen, ak i dex ak i yoon,
16. [def na it ci suuf si] ay màndarga, nit ña mën a gindikoo ci bidiw yi.
|
coran-wolof.pdf
|
page_192
|
192
17. Waaw ndax ku bind dana mën a yem ak ku bindul dara ? Moo ndax dangeen dul fàttaliku
?
18. Te bu ngeen doon jéem a lim xéewal yi leen Yàlla defal, dungeen ko mën. Te Yàlla
Moom Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
19. Te Yàlla xam na li ngeen nëbb ak li ngeen feeñal.
20. Te ya ñuy jaamu bàyyi Yàlla binduñu dara, te sax dañu leen bind far.
21. Yu dee lañu, nekkuñu luy dundu, te xamuñu kañ lañu leen di dekkal.
22. Seen Yàlla jenn rekk la. Tax na ña gëmul àllaaxira, seeni xol a dàq a weddi te ñoom dañuy
rëy-rëylu.
23. Ca dëgg-dëgg, Yàlla xam na la ñuy nëbb ak la ñuy feeñal. Te Yàlla nag soppul ñiy rëy-
rëylu.
24. Bu ñu nee leen : “Lan la seen Boroom wàcce ? ”. Ñu ne : “Xanaa ay léeb yu jóge ca mag
ñu njëgg ña ! ”
25. Danañu yenu seeni bàkkaar ba mu mat sëkk, Bis-pénc ba, ak lenn ca bàkkaari ña ñu réeral,
ci loo xam ne amuñu ca woon xam-xam ; cëy ndaw yen bu bon !
26. Ña leen jiitu woon defoon nañu ay pexe, Yàlla toj seeni tabax ya dale ko ca ndëgërlaay ja.
Téeg ma daanu seen kaw, mbugal ma agsi ca ñoom jaare fu ñu ko foogewul woon.
27. Te bu Bis-pénc baa, Dana leen gàcceel, ne leen : “Waa ana sama bokkaale ya taxoon
ngeen wuuteeg [jullit ñi] ? ” - Ña amoom xam-xam tontu ne : “Bis niki tey, toroxteeg mbugal
dal na ci kaw yéefar yi”.
28. Ñoom ña Malaaka yay song, fekk ñoo tooñ seen bopp, ñu sànnib nuyyoo, naan : “Defunu
woon dara lu bon ! ” - “Axakañ, Yàlla ku xam la li ngeen daan def”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_193
|
193
29. Kon dugguleen ciy buntu Safara, te dangeen cay béel. Te bon na lool dëkkukaayu ña daan
rëy-rëylu !
30. Ñuy wax [ña ragal seen Boroom] : “Ana lan la seen Boroom wàcce ? ”. Ñu tontu ne :
“Yiw”. Ñeel na ñi rafetal ci àddina Samay teraanga ; waaye kërug àllaaxiraa gën. Te aka baax
kërug way-ragal ña [seen Boroom] !
31. Àjjana ju sax la, ñu tàbbi ca, te ay dex danañuy daw-dawaan ci suufam. Te danañu fa am
lu ñu bëgg ; Noonu la Yàlla di feye way-ragal ña [Yàlla].
32. Ña nga xam ne Malaaka ya danañu leen rey - fekk ñu nekk ñu sell - danañu leen wax ne :
“Yal na jàmm nekk ci yéen ! Dugguleen Àjjana ci sababus la ngeen daan jëf [ci lu baax]”.
33. Lan la [yéefar ya] di xaar, Malaaka ya digal leen walla sa dogalu Boroom agsi ci ñoom ?
Noonu la [yéefar ya] leen jiitu nekke woon. Waaye ñoom ñoo tooñ seen bopp.
34. Dal na ci seen kaw ñaawtéefu la ñu defoon, ndax wàcc na ci ñoom la ñu doon soofantal di
ko reetaan.
35. Ña daan bokkaale wax ne : “Bu neexoon Yàlla, dunu jaamu kenn ku dul Moom, du nun du
kenn ci sunuy baay ; te kon dunu ne dara araam na te du ci ndigalam. Ña leen jiitu woon
noonu lañu defoon. Te li war ab Yonent ndax dafa dul jottali rekk [la ñu ko yónni] ba mu mat
sëkk ?
36. Yónni nañu ci xeet wu nekk ab Yonent [buy xamle ne] : “Jaamuleen Yàlla te ngeen
moytuy xërëm”. Mu am ci ñoom [xeet yooyu] ñu Yàlla jubal ak ñoo xam ne réer war na ci
ñoom. Doxleen ci seeni suuf te xool ña weddi woon naka lañu mujje.
37. Loo xér xér ci jubal leen...Yàlla moom du gindi ku Mu bàyyi cig réer. Te duñu am ñu leen
dimbali.
38. Ñangay giñ ba fa seeni ngiñ yem naan : “Yàlla du dekkal ku dee”. Axakañ ! Loolu dig bu
dëggu la ci Moom [Yàlla], waaye li ëpp ci nit ñi xamuñu.
|
coran-wolof.pdf
|
page_194
|
194
39. Ngir mu leeralal leen [lay dëgg] ca la ñu daan wuute, ak it ña weddi xam ne dañu daan
fen.
40. [Li am mooy], Sunu kàddu ci mbir, bu Nu ko bëggee, Danu ko naan : “Nekkal”. Mu daldi
nekk.
41. Ña gàddaay jëm ci Yàlla, ginnaaw ba ñu leen tooñee, Dananu leen wàcceel aw yiw ci
àddina. Te peyug àllaaxira moo gën a màgg, cëy bu ñu xamoon !
42. Ñoo di ñay muñ, wéeru ci seen Boroom [Dana leen wërsëgal lu ñu njortul woon].
43. Yónniwunu woon ca la jiitu lu dul ay góor yu Nu xamaloon [Sunuy ndigal]. Ne leen bu
ngeen xamul laajleen woroom xam-xam yi.
44. [Ay Yonent lañu woon] yu indi lay yu leer ak i téere. Te Nu wàcce it Alxuraan ngir nga
leeralal nit ñi la ñu wàcce woon ca ñoom, ñu xel-lu [waar ña gëm].
45. Ndax am na ci ñuy fexe lu bon, ñu wóolu ne Yàlla du këpp suuf ci sunu kaw, mbaa Mu
sadd leen mbugal mu ñu foogul ?
46. Mbaa mu sadd leen ci seeni tukki ngir ñoom mënuñoo raw [Yàlla].
47. Mbaa Mu sadd leen cim tiit ? Te sax seen Boroom Aji-ñeewant la, Jaglewaakoon la.
48. Moo ndax seetlu nañu lenn lu Yàlla bind, loolu keram danay jeng jëm càmmoñ, ak a
jengiy jëm ndeyjoor ngir sujjóotal Yàlla ak a toroxlu ?
49. Lépp lu nekk ci asamaan yi ak suuf si tey dukkat, ak Malaaka yi, dañuy sujjóotal Yàlla te
duñu rëy-rëylu.
50. Dañuy ragal seen Boroom bi leen tiim, te dañuy def la ñu leen digal.
51. Yàlla nee na : “Buleen sàkk ñaari yàlla. Yàlla jenn rekk la. Kon nangeen Ma ragal”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_195
|
195
52. Te Moo moom li nekk ci asamaan yi ak suuf ; te Moo moom it ñu war koo jaamu ci diine
ju sax. Moo ndax dangeen di ragal keneen ku dul Yàlla ?
53. Li ngeen am ciw yiw mi ngi jóge ca Yàlla. Te bu leen lu metti dalee, Moom ngeen di ñaan
ndimbal.
54. Te bu leen lor ja deggikoo, mu am ab kurél buy bokkaaleeti seen Boroom,
55. Ngir weddi la Nu leen jox. Xéewluleen ! Dangeen mës a xam !
56. Ñuy sàkkal ay cër ca la Nu leen wërsëgal ñoo xam ne xamuñu leen. Waat naa ci Yàlla ne
dees na leen laaj la ngeen nekkoon di ko duur.
57. Ñuy sàkkal Yàlla ay doom yu jigéen. Sellam ga [sori na lool ! Te ñoom ñuy moomale
seen bopp la ñu bëgg [ay doom yu góor].
58. Ku ñu ca yégal ne am na doom ju jigéen, mu yendoo ñëgal kanam gi ànd ak mer.
59. Muy nëbbu nit ñi ngir lu naqari la ñu yégal. Muy seet ndax dakoy téyee ndax gàcceem
walla dakoy suul ci suuf ? Cëy aka bon nañuy àttee mbir !
60. Ñeel na ñi gëmul àllaaxira nekkin wu bon. Te ñeel na Yàlla nekkin wa gën a kawe. Te
Moom mooy Aji-not ji ; Aji-xereñ.
61. Bu Yàlla [doon] gaaw a duma nit ñi ngir seen tooñeel, kon du bàyyi kenn ci kaw suuf si.
Waaye Dafa leen ci yeexe ba ci àpp bu ñu dogal ba noppi. Kon bu seen àpp agsee, duñu ko
weesu mbaa ñu jiitu ko wenn waxtu.
62. Ñangay sédd Yàlla la ñu sib ñoom. Te seeni làmmiñ di sos i fen naan ñoo moom Àjjana.
Te ca dëgg-dëgg ñoo yeyoo Safara te ñoo cay jiitu.
63. Giñ Nanu Nun Yàlla ne yónni woon Nanu ay Yonent cay xeet ya la jiitu. Waaye Séytaane
rafetalal leen seeni jëf ba faf mu nekk tey seeni àndandoo. Te ñeel na leen mbugal mu metti.
|
coran-wolof.pdf
|
page_196
|
196
64. Wàccewuñu ci yaaw Téere [Alxuraan] ba lu dul ngir nga leeralal leen la ñu nekkoon ci
juuyoo, ak ngir mu nekk di njub ak yërmaande ci nit ñu gëm.
65. Te Yàlla moo wàcce ndox mu jóge ca kaw, mu dundal ci suuf si ginnaaw ba mu
bekkooree. Te nekk na ci loolu tegtal ci nit ñuy dégg.
66. Te sax am ngeen lu ngeen mën a waaroo ci mala yi : Noo ngi leen di nàndal ci li nekk ci
seen biir - lu génne ci diggante sebret ak deret - muy meew mu neex te sell ca ña koy naan.
67. Te ci meññenti tàndarma ak reseñ, dangeen ca jële naan guy màndee ak xéewal gu baax.
Te nekk na ci loolu ay tegtal ci aw nit ñuy xalaat.
68. Te sa Boroom moo yenkewal yamb [xamal ko ne] : “Nanga sàkk néeg ci doj ak ci garab yi
ak ca lañu tabax.
69. Topp [Mu ne ko] nanga lekk ci mépp meññent, te nangay sóobu ci say yooni Boroom muy
lu ñu la yombalal. Dana génnee ci biiram naan goo xam ne dana am ay melo yu wuute (lem).
Te nekk na ci luy faj nit ñi. Te loolu kéemaan la ci aw nit ñuy xalaat.
70. Te Yàlla moo leen bind ! Dana leen rey. Te am na ci yéen ñuy àgg ba ci màggat lool, duñu
xamati dara ginnaaw ba ñu nekkoon ñu xam. Naka Yàlla moo di Aji-xam ji, di Aji-kàttan gi.
71. Yàlla yékkati na ñenn ña ci kaw ñeneen ña ci wërsëg. Te ña Mu jox ngëneel loolu, duñu
delloo dara ci wërsëg woowu, jox ko seeni jaam ngir ñu yemoo ca wërsëg wa. Moo ndax
dañuy weddi xéewali Yàlla ? Fàkk
72. Yàlla sàkkal na leen ay jabar yu jóge ci yéen, Mu sàkkal leen ay doom yu jóge ci seeni
jabar ak i sët. Mu boole ca wërsëgal leen ñam yu sell. Waa ndax [yéefar yi] dañuy gëm ay
xërëm tey weddi xéewali Yàlla yi ?
73. Te dañoo bàyyi Yàlla di jaamu loo xam ne moomul dara lu mu leen mën a wërsërgal ci
kaw asamaan yi ak ci suuf si. Te mënul dara.
74. Buleen wutal Yàlla niraale mukk. Yàlla xam na te yéen xamuleen.
|
coran-wolof.pdf
|
page_197
|
197
75. Yàllaa ngay joxe léebu ci jaam bu ñu moom, te amul mën-mën ci dara, ak ki nga xam ne
[gor] la te Nu wërsëgal ko lu jóge ci Nun wërsëg wu rafet, te mu di ca dimbalee ci lu nëbb ak
ci lu feeñ. Ñooña ñaar ndax yem nañu ? Cant ñeel na Yàlla ! Waaye li ëpp ci ñoom xamuñu.
76. Yàllaa ngay joxe ba-tey léebu ñaari góor yoo xam ne : kenn ka dafa luu [muuma], mënul
dara te moom dafa wéeru ci sangam ; Te fu mu mën di jubale, du ca jële njariñ ; ndax dafay
yem ak ki nga xam ne dafay digle maandute te lu mu def mu àntu tegu ci njub ?
77. Ñeel na Yàlla kumpag asamaan yi ak suuf si. Te mbiru Bis-pénc ba dafay mel ni xef ak
xippi mbaa lu ko gën a gaaw ! Naka Yàlla lu nekk la mën.
78. Yàlla moo leen génne ci seen biiri ndey, xamuleen wóon dara, Mu sàkkal leen ag dégg ak
ug gis, ak xel, ndaxtelee ngeen gërëm ko.
79. Ndax gisuñu picc yi [mbindéef yu ñu tàggat lañu ci jawi asamaan si], dara téyuleen lu dul
Yàlla ? Te nekk na ci biir loolu dëgg-dëggi kéemtaan ngir aw nit ñu gëm.
80. Yàlla defal na leen ca seen biiri kër ay dëkkuwaay [néeg], Mu defal leen ci deri mala yi
kiiraay [mbaar] mu woyof ci bu ngeen di tukki walla ngeen di sax fenn. Te defal na leen it ci
ngëndël ak ci seeni karaw ak seeni cëx-cëx laltaayi néeg ak i jumtukaay bu jëmmi jamonoo.
81. Yàlla defal na leen, ci li Mu bind, ay ker. Mu defal leen ci doj yi ay néeg. Mu defal leen ci
mbubb yu leen di fegal tàngoor, ak mbubbi koŋ yu leen di fegal seen ngaañ. Noonu la
mottalee xéewalam ndax xéy-na ngeen jébbalu [doon ay jullit tigi].
82. Bu ñu dëddoo Yàlla... dara waru la [yaw Yonent bi] lu dul jottali gu mat, bu ñu ko xasee
dégg rekk wàcc na la.
83. Xam nañu xell Yàlla ba noppi ; ñu fakk ko. Te ñu bari ci ñoom yéefar lañu.
84. Ca bis ba Nu dogalee ci xeet wu ne seen seede, te deeful may [ña weddi] lay, te duñu leen
nangul it ngànt.
85. Ña tooñ, bis ba ñu gisee mbugal ma, deesuleen woyofalal dara, te deefuleen yeexe.
|
coran-wolof.pdf
|
page_198
|
198
86. Te ña doon bokkaale, bu ñu gisee seen xërëm ya, danañu ne : “Yaw sunu Boroom, ñile
ñoo di ñanu daan bokkaalee, di leen jaamu bàyyi la”. Ñoom it ñu tontu ne : “Yéen ay fenkat
ngeen”.
87. Ñu sànni jëme ca Yàlla, ca bis booba njébbal la ñu doon duur réer leen [Yàlla rekk a fi
sës].
88. Ña weddi tey wëlbati nit ñi bañ ñu jëm ca yoonu Yàlla, Dananu leen dolli mbugal mu tegu
ci mbugal ya ngir la ñu nekkoon di yàq.
89. Te bis bu Nu dekkale ci xeet wu nekk sunu seede su nekk seede ci ñoom, Dananu la indil
[yaw Muhammad] nga nekk seede ci ñooñu. Ndaxte wàcce Nanu ci yaw Téere ngir biral lépp
lu nekk te muy luy gindee, di yërmaande, di mbégte ñeel ña jébbalu [diy jullit].
90. Te Yàlla nag dafay digle maandute, di tere njaaloo ak lu bon ak tooñ. Mi ngi leen di waar
ndaxtelee ngeen fàttaliku [seen Boroom].
91. Matal-leen kóllareg Yàlla ginnaaw ba ngeen ko fasee, buleen di fàtte la ngeen dige woon
ginnaaw ba mu nekkee di lu dëgër, te ngeen def Yàlla Mu di seen seede. Yàlla dey xam na li
ngeen di def !
92. Buleen mel ni ndaw sa firinci buum ga mu raw ba mu dëgër, mu firinci ko ba mu nekk i
dogit, ngeen di jàppe seeni ngiñ li ngeen di wuruje ci seen diggante, ngeen defe ne ku ëpp
mbooloo mën naa wor. Te Yàlla dafa leen ciy natt. Te bu Bis-pénc baa Dana leen leeralal la
ngeen nekkoon di ca juyoo.
93. Su neexoon Yàlla Mu def leen ngeen nekk wenn xeet doŋŋ. Waaye Mooy bàyyi cig
réeram ku ko soob, di gindi ku ko soob. Te fàwwu ñu laaj leen ca la ngeen defoon.
94. Buleen def seeni ngiñ muy yàq li nekk seeni diggante, ba tax tànk bu sampu woon tarxiis,
kon dangeen mos lu bon ndax seen dëddëleek nit ñeek yoonu Yàlla, mbugal mu mag dal leen.
95. Buleen di jaaye kóllareg Yàlla ci njëg gu néew. La nekk fa Yàlla moo gën ci yéen, cëy bu
ngeen xamoon !
|
coran-wolof.pdf
|
page_199
|
199
96. Li ngeen moom day jeex, la Yàlla moom nag luy des la. Te fàwwu Dananu feye ñiy muñ
ca na mu gën a rafete, ngir la ñu nekkoon di ko def.
97. Ku jëf u yiw, di ku góor walla ku jigéen te muy ku gëm, fàwwu Dananu ko dundal dundu
gu sell. Te fàwwu Dananu leen fey seenug pey na mu gën a rafete la ñu nekkoon di ko jëf.
98. Booy jàng Alxuraan, nanga muslu ci Yàlla Mu musal la ci Séytaane su ñu rëbb sa.
99. Naka Séytaane du am genn kàttan ci [yàqal] ña gëm te wéeru ci seen Boroom.
100. Ña mu mënal dara ci kàttanam du kenn ñu dul ña féetewook moom Séytaane ak ña koy
bokkaaleek [Yàlla].
101. Bu ñu weccee jenn laaya, def jeneen laaya fa mu nekkoon - te Yàllaa gën a xam la Muy
wàcce - ñuy wax naan : “Nekkuloo lu dul duurkat”. Déet, li ëpp ci ñoom xamuñu.
102. Neel : “Ruu gu sell gaa ko wàcce mu jóge ci lu dëggu ngir mu dëgëral ñi gëm, muy luy
gindee, di luy bégal jullit ñi.
103. Te xam Nanu jeek la ñuy wax ne : “Nit la ku jàngul”. Muy koo xam ne aw làkkam du
[araab] te lii nekk di làkku araab wu réer..
104. Ña nga xam ne gëmuñu kàdduy Yàlla yi, Yàlla duleen gindi. Te ñeel na leen mbugal mu
metti.
105. Ca dëgg-dëgg ñay duur ay fen ñooy ña gëmul kàdduy Yàlla yi, ñoom ñooy fenkat yi.
106. Ku weddi Yàlla ginnaaw ba mu gëmee... - ku dul ka ñu not fekk xelam sax na ci gëm
Yàlla - ak ña ubbi seen dënn cig kéefar, mer mu tukkee ca Yàlla dana leen sadd te ñeel na leen
mbugal mu màgg.
107. Li waral loolu moo di dañoo tànn dundug àddina ci kaw dundug àllaaxira. Te nag Yàlla
du gindi aw nit ñu di ay yéefar.
|
coran-wolof.pdf
|
page_200
|
200
108. Ñooñooy ña Yàlla fatt seeni xol, ak seeni dégg-dégg, ak seeni gis-gis. Te ñoom ñooy ña
sàggan.
109. Ca dëgg-dëgg, ñoom ñooy ñay yàqule ci àllaaxira.
110. La cay topp moo di sa Boroom dana jéggal ña gàddaayoon te muñ, ginnaaw loolu sa
Boroom dana jagle njéggalam ak yërmaandeem.
111. Bis bu bakkan bu ne dàggasanteeg boppam, te bakkan bu nekk ñu feye ko la mu jëfoon,
bu boobaa Dunu tooñ kenn ci dara.
112. Yàllaa ngay joxe léebu ci dëkk ba amoon xel mu dal ; te am kóolute, wërsëgam di fa
dikk, bari lool tey jóge fu nekk. Waaye mu weddi xéewali Yàlla yi. [Waa dëkk ba] tax Yàlla
mosal ko càngaayu xiif ak tiitaange ndax la ñu jëf.
113. Ab Yonent bu bokk ci ñoom dikkal na leen, ñu weddi ko. Mbugal sadd leen te ñu
nekkoon ñu tooñ.
114. Lekk-leen ci xéewal gi leen Yàlla jox, muy lu lew, lu teey. Te ngeen gërëm Yàlla ciy
xéewalam ndeem Moom rekk ngeen di jaamu.
115. Waaye araamal na ci yéen médd, ak deret, ak yàppu mbaam-xuux ak lu ñu [rey] te tuddu
ca keneen ku dul Yàlla. Képp ku nar a loru [ba tax mu lekk yooya araam], na xam ne Yàlla
jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
116. Buleen wax loo xam ne seeni làmmiñ a koy melal ciy fen, naan : “Lii dagan na, lii araam
na”, di duural Yàlla ay fen. Te ñiy duural Yàlla ay fen duñu texe.
117. Ñeel na leen yóbbal bu néew, ak mbugal mu metti.
118. Te araamaloon nañu ca yahuud ya li Nu la nettali ca bu jëkk. Te tooñunu leen ; waaye
ñoo tooñ seen bopp.
119. Mu des nag ne sa Boroom, lu jëm ci ña jëfoon [lu bon niki bokkaale] cig réer, ginnaaw
loola ñu tuub ko, rafetal seeni jëf, ñooña sa Boroom fàwwu Mu jéggal leen, yërëm leen naka.
|
coran-wolof.pdf
|
page_201
|
201
120. Ibraahiima nag roytéef la. Di jaamukatu Yàlla, di ko wéetal, musul a bokk ca
bokkaalekat ya.
121. Ku daan gërëm [Yàlla] la ci xéewalam yi, Yàlla tànn na ko, gindi ko, teg ko ci yoon wu
jub xocc wa.
122. Te may Nanu ko ci àddina tagg wu rafet. Te ca àllaaxira, dana bokk ca ñu sell, ñu [yiw]
ña.
123. Tax na Nu soloo la ne : “Toppal diiney Ibraahiima [yaw Muhammad] cig wéetal sa
Boroom, bokkul woon ca bokkaalekat ya”.
124. Màggal bisu gaawu tegewul woon lu dul ca kaw ña ca juuyoo woon. Te sa Boroom dana
àtte seen diggante ca Bis-pénc ba ca la ñu nekkoon di ca juuyoo.
125. Wooteel ci sa yoonu Boroom [Lislaam], sukkandiku ci Alxuraan ak waare ci lu baax.
Nanga dàggasanteek ñoom ca na mu gën a rafete. Naka sa Boroom moo gën a xam ña réer,
sori aw yoonam te Moom moo gën a xam ñu jub ña.
126. Nangeen feye ña leen mbugal, lu tollu ni la ñu leen mbugale. Waaye bu ngeen mënee
[bañ a feyu]... moo gën ci ñay muñ.
127. Nangay muñ ! Te sag muñ bu mu wéeru fu dul ci Yàlla. Te bul jàq ngir ñoom. Te bul
nekk ci tiis ngir la ñuy fexe.
128. Yàlla nag, ñay rafetal te ragal Ko la àndal de.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 17 : RAÑAAN GA
111 laaya - Laata Gàddaay ga
|
coran-wolof.pdf
|
page_202
|
202
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Tudd naa sellug Ka nga xam ne Moo rañaane woon jaamam ba Muhammad [yal na ko
Yàlla dolli xéewal te musal ko] jële ko Màkka yóbbu ko Baytil Muqaddas [Al qudsu], muy
dëkk boo xam ne wurumam barkeel na, ngir Nu won ko ci Sunuy kéemaan,Yàlla mooy Kiy
dégg, mooy Kiy gis.
2. Indil Nanu Muusaa ab Téere, def ko mu di ag njub ngir Banii-Israayiila [aw xeetam] te ñu
bañ a jàppee keneen wéeruwaay.
3. Ñoo di sëti ña àndoon ak Nooh ca gaal ga te Nu musaloon leen. Nooh jaam la bu daan sant
Boroomam.
4. Nu leeral giiru Banii-Israayiila ca Téere ba, ne leen : “Dangeen yàq ci suuf si ñaari yoon, te
it dangeen beew beew gu rëy”.
5. Ba dig bu njëkk ba agsee, Dananu yónni te yebal ci seen kaw Sunuy jaam yu am kàttan gu
tar ñu songe leen ci seen biir kër. Loolu dig buy ñëw la.
6. Ba noppi, Nu joxaat leen doole ci kaw ñooñu ; dolli leen ay alal ak i doom. Def leen ngeen
ëpp mbooloo :
7. “Su ngeen rafetalee, jariñoo ko ; su ngeen ko yàqee loroo ca”. Su dig bu mujj ba agsee, ñu
toroxal leen, duggaat fa, jaxasewaat lépp.
8. Xéy-na seen Boroom yërëm leen. Waaye bu ngeen delloo [def lu bon], Nu dellu [mbugal
leen]. Te def Nanu Safara mu di géttub yéefar yi.
9. Alxuraan jii nag dafay gindee jëm ci la gën a jub, tey bégal way-gëm ñay jëf jëf yu sell,
[xamal leen ne] ñeel na leen pey gu rëy,
10. [Te xamal it ne] ña gëmul àllaaxira, xaroo Nanu leen mbugal mu metti.
|
coran-wolof.pdf
|
page_203
|
203
11. Te nit dana ñaan lu bon ak lu baax, ndax dafa nekk di ku yàkkamti.
12. Def Nanu guddi ak bëccëg ñu nekk ñaari kéemaan, te far Nanu lëndëmi guddi ak leeraayu
bëccëg, ngir ngeen mën a gis, di sàkku xéewal gu jóge ci seen Boroom, ak ngir ngeen mën a
xam limi at yi ak ngir ngeen mën a waññi. Te lu nekk faramfàcce Nanu ko ci anam yu leer.
13. Te nit ku nekk, tàbbal Nanu ko jëfam ci doqam. Ca Bis-pénc ba, Dananu ko génneel ab
téere bu muy dajeel, ñu tàllal ko ko :
14. [Nu ne ko] : “Jàngal sab téere. Sa bopp doy na la tey, sa nattub jëf yaw la war”.
15. Ku jub, boppam la ko defal ; ku dëng boppam la ko def. Ndax kenn du yenu yenu keneen.
Te nekkunu woon di Aji-mbugal wenn xeet te yónniwunu ab Yonent ca ñoom.
16. Bu Nu nammee alag ab dëkk, dafay fekk ne boroom alal ya dañoo jubadi ca dëkk ba. Àtte
ba daldi yell ca ñoom. Nu sadd leen sadd gu tar.
17. Aka bari xeet yu Nu alag ginnaaw Nooh ! Te sa Boroom kuy gis la te xam bàkkaari jaam
ñi.
18. Képp ku bëggul lu dul teraangay àddina, Dananu gaaw ci jox ko la Nu neex ; ca ku Nu
neex. Topp Nu def Safara fa muy séndalu, di ku ñu xas, ku ñu génne [ci yërmaandey Yàlla].
19. Ku bëgg [teraangay] àllaaxira te mu jëf lu méngook moom, te muy ku gëm... ñooñu seeni
jëf lu ñu gërëm lay doon.
20. Ñoom ñépp Dananu leen tëbb ; ñii ak ñële, ay may yu jóge ca sa Boroom. Te sa mayu
Boroom nekkul lu ñu tere kenn.Làndi na!
21. Gisal ni Nu gënalee ñenn ñi ci kaw ñeneen ña. Te ca dëgg-dëgg àllaaxira moo gën a màgg
daraja te moo gën a màgg i xéewal.
|
coran-wolof.pdf
|
page_204
|
204
22. Bul sàkk jeneen yàlla di ko booleek Yàlla ; kon dey danga doon ku ñu xas, ku ñu wacc mu
beddiku.
23. Sa Boroom dogal na ne : “Buleen jaamu ku dul Moom doŋŋ ; te ngeen rafetal jëme ci
seeni waajur : te ndeem kenn ci ñoom walla ñoom ñaar egg nañu ci màggat ci sa teewaay ;
buleen wax : “Kuf ma la ! ”, buleen leen gëdd, nangeen leen wax wax ju yiw.
24. Nanga suufeel sa bopp ngir ñoom ; di toroxlu ci yërmaande ; te deel wax : "Sama Boroom
yërëm leen [ni ñu ma yërëme woon] ba ñu may yar ba ma nekkee xale”.
25. Seen Boroom a gën a xam li nekk ci seen bakkan. Ndeem nekk ngeen ñu sell ; Moom
Jéggalaakoon la ci ñiy dellu jëm ci jaamu Yàlla.
26. “Nanga jox sa jegeñaale li la war ci moom, ak ku ñàkk ak ku nekk ci tukki. Waaye bul
nekk di pasar-pasaree alal,
27. yàqkat yi mbokki Séytaane lañu ; te Séytaane dafa weddi Boroomam.
28. Bu fekkee [ñàkk loo leen jox tax na] nga dëddu leen, toog di yaakaar sa yërmaandey
Boroom ; nanga leen wax wax ju neex.
29. Bul bank sa loxo ba mu mel ni lu ñu yeew ci sa doq, waaye it bu ko tàllal mu tàlli ñareet,
kon danga mujj di ku ñu yedd, ku ñu dàkku.
30. Naka sa Boroom mooy yaatal wërsëgu ku Ko soob. Moo koy xatal it, naka Moom ku xam
tey gis la jaamam yi.
31. Buleen rey seeni doom ngir ragal ag ñàkk ; Nun noo leen di wërsëgal ñoom ak yéen. Rey
leen bàkkaar bu rëy la.
32. Te buleen jegeñ njaaloo. Ndax moom nekk na lu ñaaw tey yoonu lu bon !
33. Buleen rey bakkan ngir lu Yàlla araamal la, lu dul ci dëgg. Képp ku ñu rey, di ku ñu tooñ,
jox Nanu kay taxawu mbiram sañ-sañ. Waaye bu mu jéggi dayo ci rey, ndax moom ku [yoon]
dimbali la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_205
|
205
34. Buleen jegeñ alali jirim lu dul ca na mu gën a rafete, ba kero muy nekk mag te sàmm
kóllare ga. Ndax kóllare lu ñuy laaj la ëllëg ca àllaaxira
35. Nangeen di matal natt bu ngeen di natt ; te nangeen di peese cig maandute gu jàpp. Looloo
gën te moo gën a rafet ag muj.
36. Bul toppati loo xam ne amoo ca xam-xam. Naka dégg-dégg ak gis-gis ak li nga fas ci sa
xol : loolu lépp Dananu la ca laaj ca Bis-pénc ba.
37. Bul di dox ci kaw suuf ci di rëy-rëylu : yaw mënoo bënn senn suuf te it mënoo jot
njoolaayu tundi doj yu rëy yi !
38. Loolu yépp, ñaawtéefam lu ñu sib la ca sa Boroom.
39. Loolu nekk na ci la la sa Boroom soloo, muy waare. Bul sàkk jeneen Yàlla di ko booleek
Yàlla, dees na la sànni ci Safara, di ku ñu yedd, di ku ñu dàq [boo ko defee].
40. Waaw ndax seen Borom dafa leen a tànnal ay doom yu góor, na noppi jël ci Malaaka yi ay
doom yu jigéen ?Yéen nag ca dëgg-dëgg li ngeen di wax rëy na.
41. Te leeral Nanu ci Alxuraan jii [lu ne] ngir ñu xalaat. Te dolliwuleen lu dul fen [wëliis
dëgg].
42. Neel : “Bu amoon yeneeni Yàlla tu nekk ak Moom, ni ñu ko waxe, kon dinañu sàkk [yoon
wu leen yóbb] ca Boroom gàngune ga”.(yab Yàlla)
43. Cëy sellam ga ! Kawe na, jomb na li ñuy wax, jombute gu màgg a màgg !
44. Juróom-ñaari asamaan yi ak suuf si, ñi ngi koy sàbbaal, ak li nekk ci seen biir. Te sax
amul dara lu nekk te du Ko sàbbaal ci li Mu yeyoo mboolem cant. Waaye dangeen a amul
dégg-dégg ci seeni sàbbaal. Naka Moom Aji-lewet la, Jéggalaakoon la.
45. Booy jàng Alxuraan, Dananu def ci sa diggante ak ñi gëmul àllaaxira kiiraay lu nëbbu,
|
coran-wolof.pdf
|
page_206
|
206
46. Nu def ci seeni xol muuraay ba duñu ca am dégg-dégg : te nekk na ci seeni nopp ab daaj.
Te booy tudd sa Boroom moom doŋŋ ci Alxuraan, ñu dëddu, foñ.
47. Nun noo gën a xam li ñuy dégg bu ñu lay déglu. Ak bu ñuy déeytoo ci wax ñoom tooñkat
ya : “Toppuñu lu dul as waay su ñu jibar”.
48. Gisal li ñu lay nirale ! Tax na réer nañu te dootuñu mën a am yoonu dellusi (ci ag njub).
49. Ñu naan : “[Ndax bu ñu deewee] ba nekk yax yu funux, dananu dekki nekkaat ay
mbindeef yu bees? ”
50. Neel : “Nekkleen i xeer walla weñ
51. walla yeneeni mbindeef yu reyci seeni xel. [Ngeen dégg] ñu naan : “Ku nuy dundalaat ? ”
- Neel : “Ka leen bindoon bu njëkk ba”. Danañu yëngal seen bopp jëme ci yaw [ngir weddi
la], ñuy wax naan : “Kañ lay doon ? ” Neeleen : “Xéy-na nekk na lu jegeñ.
52. Bis bu leen [seen Boroom] woowee, [ngeen dikk], ngeen tontu Ko, di tuddu cant [gi Mu
yeyoo]. Te ngeen defe ne tooguleen ci [bàmmeel] lu dul diir bu néew ! ”.
53. Neel samay jaam, nañuy wax wax ju gën a rafet, ndax séytaane yi dañuy yàq seen
diggante. Séytaane nag nekk na di noon tigi ci nit ñi.
54. Seen Boroom moo leen gën a xam. Bu ko neexee Mu yërëm leen, walla Bu ko neexee Mu
mbugal leen. Te yónniwunu la ci ñoom ngir nga warlul leen [seen texe].
55. Te sa Boroom moo gën a xam ña nekk ci asmaan yi ak suuf si. Te def Nanu yenn Yonent
yi gën ñeneen ña. Te Noo jox Daawuda “Zabour” [Téere].
56. Neel : “Wooleen ñi ngeen jàpp ne [Yàlla lañu] bàyyi Ko. Duñu mën a wuññi lor ja leen
dal, duñu mën a soppi dara.
|
coran-wolof.pdf
|
page_207
|
207
57. Ña ñuy jaamu dañu ne siiw am pexem gën a jegeñ seen Boroom. Te yaakaar nañu
yërmaandeem, ragal nañu mbugalam. Naka sa mbugalum Boroom, lu mat a wattandiku la.
58. Amul benn dëkk bu Nu dul alag balaa Bis-pénc ba, walla Nu mbugal ko mbugal mu tar.
Looloo nekk ci Téere bu ñu bind. [Yàlla kuy nose la].
59. Lu Nu terey wàcce ay kéemaan, lu dul ñu jëkk ña dañu leen a weddi woon. Te sax joxoon
Nanu waa Samooda giléem gu jigéen [muy kéemaan] gu leer : ñu def cag tooñeel. Te Nun
dunu wàcce kéemaan lu dul ne Danuy xuppe ci kéemaan googu ak di ca àrtu nit ña.
60. [Fàttalikul] ba Nu la waxee ne sa Boroom ku peeg nit ñi la. Te gént gi Nu la wonoon,
defunu ko woon lu dul muy nattu ci nit ñi, te garab ga Nu rëbb ca Alxuraan it, Danu leen cay
tiital ; waaye yokku leen lu dul beew gu mag.
61. [Fàttalikul] ba Nu waxee Malaaka ya : “Sujjóotleen ci Aadama”, ñu sujjóot ginnaaw Ibliis,
mu ne : “Ndax damay sujjóotal koo binde ak ban ? ”
62. Mu ne : “Wax Ma lu tax nga teral kii ci sama kaw ? Soo ma muñalee ba Bis-pénc ba,
danaa fexe ba ay sëtam yépp yàqule, ba mu des ñu néew”.
63. Mu ne ko : “Demal ! Ku la topp ci ñoom... [na xam ne] Safara moo di seen pey, pey guy
nekk di lu mat sëkk.
64. Génnal ak say kàddu, loo mën ci ñoom, nanga leen song ak say xarekat ak say gawar,
nanga bokk ak ñoom alal ak i doomn te digleen”. Waaye Séytaane duleen dig lu dul ay nax.
65. Naka samay jaam, doo am genn kàttan ci ñoom”. Ndax sa Boroom doy na cëslaay.
66. Sa Boroom mooy kiy dawloo gaal ci géej, ngir ngeen mën a sàkku ay xéewalam ; Naka
Moom ku am yërmaande la ci yéen,
67. Bu leen naqar dabee ci géej, ña ngeen doon jaamu réer leen ginnaawam. Te bu Nu leen
musalee ba ñu agsi ci jéeri ji, ngeen dëddu. Nit daal ku goreedi la !
|
coran-wolof.pdf
|
page_208
|
208
68. Moo ndax dangeen a naagu ne : du xar suuf si [mëdd leen], walla duleen yónnee ngelawu
sànniy xeer fekk dungeen ci am ku leen ci yiir.
69. Am dangeen a wóolu ne duleen ca delloo [ca biir géej] beneen yoon, yónnee leen ngelaw
lu tar, Mu labal leen ngir seen weddi ? Te fekk dungeen mën a am ku leen dimbali ci Nun !
70. Ca dëgg-dëgg, teral Nanu doomi aadama. Yónni Nanu leen ci jéeri ji ak ci géej gi, te
xéewal Nanu leen [ciy ñam] yu sell, Nu defal leen ngëneel ci kaw ñu bari ca ña Nu bind
ngëneel lu fés.
71. Bis bu Nu woowee nit ku nekk ca turu njiitam, képp ku Nu jox téereem ci ndeyjooram,
ñooña danañu jàng seen téere te deesuleen tooñ [ci wànnil leen dara].
72. Ku nekkoon gumba ci àddina si, dana wéye gumba ca àllaaxira, te gën a réer, sori yoonu
njub wa.
73. Xaw nañu laa fitnaal ba nga bàyyi la Nu la xamal, ngir nga duur lu wuuteek moom. Kon
ñu jàppe la xarit ñoom yéefar yi.
74. Te bu Nu la dëgaralul woon, tuuti kon nga xaw a jeng jëm ci ñoom
75. Te kon Dananu la mosal mbugali àddina ak mbugali àllaaxira; te doo am ku la dimbali ci
Nun.
76. Te xaw nañu laa génne ca suuf sa [suufi Madiina] ngir ñu jële la fa. Te kon duñu fa toog
lu dul diir bu néew ci sa ginnaw. [alag leen].
77. Loolu aada la ca ña Nu yónni woon la la jiitu ci Sunuy Yonent. Te doo gis lu soppiku ci
Sunuy aada.
78. Nanga taxawal julli bu jant fenkee ba ba muy suux, ba ba guddi gi di ñuul, ak it jullig
suba, ndax jullig suba lu ñuy seede la.
79. Te nangay julli ci suba, def ko muy naafila : xéy-na kon sa Boroom dekkal la, jox la ndam
lu yeyoo cant.
|
coran-wolof.pdf
|
page_209
|
209
80. Neel : "Sama Boroom ; dugal ma ci duggukaayu dëggu te nga génne ma ci génnukaayu
dëgg ; te nga defal ma kàttan gu tukke ci yaw di dimbal”.
81. Te neel : “Dëgg ga egsi na. Caaxaan wéy na. Caaxaan nag luy dem la naaxsaay”.
82. Wàcce Nanu ci Alxuraan loo xam ne saafara la ak yërmaande ca way-gëm ña. Waaye du
yokk tooñkat ya lu dul yàqule.
83. Te bu Nu defalee nit xéewal ; mu dëddu, fuuyu ci wetam ; waaye bu ko tiis dalee, mu
ñàkk yaakaar [yërmaande Yàlla].
84. Neel : “Ku nekk a ngay jëf lu méngook meloon, waaye sa Boroom a gën a xam ku gindiku
tegu ca yoon wu jub wa”.
85. Ña nga lay laaj lu jëm ci ruu, - Neel : “ Ruu ci mbiri sama Boroom la bokk”. Te
joxeefuleen ci xam-xam lu dul lu tuuti.
86. Ca dëgg-dëgg su Nu neexoon, Nu yóbbu li nu la xamal ; te kon doo am kenn ku la musal
ci Nun.
87. Lu dul yërmaande ju jóge ci sa Boroom, te ngënéelam li Mu la jagleel rëy na [ba tax na
Mu bàyyee la xam-xam bi bañ koo rocci].
88. Neel : “Bu nit ak jinne booloo woon ngir fexee indi lu mel ni Alxuraan jii, duñu mën a
indi lu ni mel, doonte dañu caa dimbalante”.
89. Te ca dëgg-dëgg, jox Nanu nit ñi ci Alxuraan jii léebu wu ne [wuy leeral]. Waaye terewul
li ëpp ci ñoom wéy di weddi.
90. Ñu naan : “Duñu gëm mukk li feek ballaloonu ci suuf si ay seewnde [bëti ndox] ;
91. walla nga am tooli garabi tàndarma ak garabu reseñ, nga ballal ay dex ci seen diggante
yuy ball bu baax ;
|
coran-wolof.pdf
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.