url
stringlengths 6
8
| content
stringlengths 2
3.72k
| source
stringclasses 3
values |
|---|---|---|
page_10
|
10
78. Am na ca ñoo xam ne mënuñoo jàng, xamuñu téere ba lu dul ay fen yu nekk ay njort
doŋŋ.
79. Alkaande ñeel na ñay bind téere ba, ba noppi naan lii ca Yàlla la jóge ndax mën caa jële
njëg gu néew ! - Alkaande ñeel na leen ngir la ca seeni yoxo bind, ñeel na leen ngir la ñu ca
fàggu [ci alal] !
80. Wax nañu ne : “Safara dunu laal lu dul ay bis yu ñuy waññi ! ”. Neeleen : “Moo ndax
dangeen cee déggook Yàlla - te Yàlla du wuute ab digam ; - walla dangeen di wax ci Yàlla lu
ngeen xamul”.
81. Axakay ! Ku def jëf ju bon ba ay ñaawtéefam mëdd ko, ñooña ñooy ñay dëkk Safara te
dañu fay béel.
82. Waaye ñi gëm te def jëf yu sell [Farataak Sunna] ñooña ñoo di ñay dugg Àjjana, dañu fay
béel.
83. [Fàttalikuleen], ba Nu wóllaranteek (Banii-Israayiil) ne leen : buleen jaamu kenn ku dul
Yàlla, te nangeen rafetal seeni jëf jëme ci seeni ñaari waajur, seeni jegeñaale, jirim yi, way-
ñàkk ñi, te ngeen waxal nit ñi wax ju rafet ; ngeen fonk julli te génne asaka, ba noppi ngeen
dummóoyu ! - Ba mu des ñu néew ci yéen, ngeen di way-dëddu [lu baax].
84. [Fàttalikuleen], ba nu wóllaranteek yéen ne buleen tuur seeni deret, buleen génneyante ci
seeni kër. Ngeen nangu te seede ko.
85. Ba noppi ngeen rey aw nit, ci seen biir, am ca ab kurél bu ngeen génne seeni kër, ngeen
dimbalante ci ay bàkkaar ak ug noonuwante. Te bi ngeen leen jàppee ci xare di leen fayloo ag
njot te di leen génne te loolu araam na ci yéen. Ndax dangeen a dëggal lenn téere ba weddi la
ca des ? Kuy def loolu ci yéen, dara du doon peyam lu dul toroxte ci dundug àddina, te Bis-
pénc ba dees na leen delloo ci gën jaa tari mbugal, Yàlla dey nekkul Kuy ñàkk a seetlu li
ngeen di def.
86. Ñooña ñooy ña jaay àllaaxira jënde ko àddina. Duñuleen woyofal mbugal ma. Te
deesuleen dimbali.
|
coran-wolof.pdf
|
page_11
|
11
87. Bir na, ne jox Nanu Muusaa Téere ba ; Nu toxal ginnaawam ay Yonent. Te jox Nanu Iisaa
doomu Maryaama ay kéemaan yu leer te dëgëral ko, ak ruu gu sell [Jibril]. Ndax saa yu leen
ab Yonent dikkalee [Sant leen] lu neexul seen bakkan, ngeen rëy-rëylu ? Ngeen weddi ab
kurél, rey ab kurél [ca ñoom Yonent ya].
88. Ñu naan : “Sunuy xol muuru na [ci li Yonent bi wax]” - Li am ba des moo di Yàlla rëbb
na leen ci sababus seenug weddi, te néewaana bu ñu gëmee.
89. [Fàttalikuleen] ba leen ab Téere dikkalee, jóge ca Yàlla, di dëggal la ñu yor, - fekk lu jiitu
loolu daan nañu ñaan noteel ci yéefar yi, - te ba la ñu xamoon [te daan ko séenu] egsee ca
ñoom, dañu koo weddi. Rëbbum Yàlla dal na yéefar yi !
90. Bon na, la ñu jaayee seeni bakkan ! Ba tax ñu weddi la Yàlla wàcce ngir bew, te iñaan ci li
Yàlla wàcce ngënéelam ci ku ko soob ciy jaamam. Ba daldi nañuy mer bay fuuñ-fuuñi, te
yéefar yi am nañu mbugal muy toroxale !
91. Bu ñu leen waxee ne : “Gëmleen li Yàlla wàcce”, Ñu ne : “Gëm nañu li ñu wàcce ci nun”.
Te ñoom weddi nañu la ñëw ginnaawam te muy dëggal la ñu yore. - Neel : “Lu taxoon ngeen
rey ay Yonentiy Yàlla, ca bu jëkk ndegam gëm ngeen ? ”.
92. Wóor na céŋŋ ne Muusaa digaloon na leen àndak ay kéemaam yu leer. Ba noppi ngeen
jaamu sëll wa ginnaawam, ngeen di way-tooñ.
93. [Fàttalikuleen], ba Nu wólleranteek yéen, te Nu yékkati doj wa mu tiim leen, [Ma ne
leen] : “Jàppleen te farlu ci la Ma leen jox te ngeen dégg [ndigal] ! ”. Ñu ne : “Dégg nanu te
bañ nanu”. Nàndaleef na leen seeni xol sëll wa ngir seenug weddi. Neel : “Bon na li leen seen
ngëm digal ci loolu ndegam gëm ngeen”.
94. - Waxal ne : “Ndegam am ngeen kërug àllaaxira ca Yàlla, gu yéen doŋŋ jagoo waliis nit
ñi, mébétleen dee kon ndegam ñu dëggu ngeen ! ”
95. Duñu ko mébét mukk ngir la seen yoxo ya jëf [ci lu bon]. Yàlla ku xam la way-tooñ ña.
96. Wóor na ne danga leen fekk ñoom [Yahuud ya] ñu nekk di ñu gën a xér ci nit ñi ci bëgg
dundu, ak ci ñiy bokkaale. [Danga ca gis] ca ñoom ku ne siiw ñu guddal fanam junniy at.
Waaye du ko soreel mbugal ma! Dundu gu guddu googu Yàllaa ngi ne jàkk ci li ñuy def.
|
coran-wolof.pdf
|
page_12
|
12
97. Neel : “Ku noonu Jibriil it moom moo wàcce Alxuraan ci sa xol ci ndigalu Yàlla, muy
dëggal la ko jiitu, mu di ag njub ak mbégte ci way-gëm ñi”.
98. [Neel : ] “Ku weddi Yàlla ba noonu ko ak i Malaakaam ak i Yonentam ak Jibriil ak
Miikaayil... Yàlla it di ab noonam rekk”.
99. Bir na ne, wàcce Nanu ci yaw ay kàddu yu leer nàññ, yu kenn du ko weddi ku dul ab saay-
saay.
100. Moo ndax saa su ñu kóllaranteek [Yàlla] ab dëel, kurél ci ñoom firi ko? Li wér mooy li
ëpp ci ñoom gëmuñu.
101. Ba leen Yonent bu jóge ca Yàlla dikkalee di dëggal la ñu yor, gaa ya ñu joxoon ab Téere,
ab kurél ca ñoom sànni Téereb Yàlla bi ca seen ginnaaw mel ni dañoo xamul !
102. Ñu topp nag la séytaane ya doon jàng ca nguurug Suleymaan. Weddiwul de, séytaane ya
ñoo weddi : Daan nañu jàngal nit ña ag njibar ak la ñu wàcce woon ca ñaari Malaaka ya ca
(Baabil) (Haaruut ak Maaruut); te daawuñu jàngal kenn te waxuñu ko ne : “Nun dey danoo
ànd ak sànje : kon book bul weddi de” ; mu am ñu jàng ci ñoom loo xam ne mën nañu caa
téqale jëkkër ak jabaram. Te daawuñu mën a lor kenn ca njibar googule, lu dul ci coobare
Yàlla. Te it jàng nañu loo xam ne daf leen di lor te mënuleeen a jariñ. Xam nañu xéll ne ku
jënde loolu [weccee ko ak waxi Yàlla] du am benn cër ca àllaaxira. La ñu jaaye seen bakkan
bon na ! Cëy bu ñu xamoon !
103. Bu fekkoon ne ñoom dañuy gëm, te ragal Yàlla [kon mu gën ci ñoom fuuf]. Cëy bu ñu
xamoon !
104. Éy yéen way-gëm yi ! Buleen di wax [sàmmoonteel ak nun], deeleen wax : “Xool nu” ;
te deeleen dégg [ndigal] ! Mbugal mu metti mooy dal ca kaw way-weddi ña.
105. Ña weddi ca ñoñ-téere ya ak way-bokkaale ya yéenewuñuleen, yiw wu bari ba bawoo ca
seen Boroom, wàcc ci yéen, te Yàlla dana jagale yërmaandeem ku ko soob. Yàlla mooy
boroom ngëneel yu màgg yi.
|
coran-wolof.pdf
|
page_13
|
13
106. Dunu folli jenn laaya walla Nu ginnaawal ko fàtteloo ko [nit ñi], te indiwunu bu ko gën
mbaa mel ni moom. Xanaa xamoo ne Yàlla mën na lu ne ?
107. Xanaa xamuloo ne Yàlla moo di Boroom nguurug asamaan ak suuf si, te ginnaaw Yàlla
amul keneen ku mën a doon seen kiiraay mbaa seen ndimbal ?
108. Am dangeen bëgg a laaj seen Yonent na ñu laajee woon Muusaa ca bu njëkk ? Képp ku
weccee ngëm ak weddi, réer na te wàcc na yoon wu njub wa.
109. Ñu bari ci ñoñ-téere [Yahuud ak Nasaraan] nee nañu siiw ñu delloo leen cig kéefar
ginnaaw seen ngëm ngir kiñaan gu sosoo seeni bakkan. Ginnaaw ba dëgg ga leeree nàññ ?
Baal-leen te dummóoyuleen ba Yàlla agseek ndigëlam. Yàlla nag mën na lu ne !
110. Deeleen taxawee julli te di génne asaka. Lu ngeen jiital ci lu baax ngir seen bopp,
dangeen ko fekk ca Yàlla, ndax Yàlla gu gis la li ngeen di def.
111. Wax nañu ne : “Kenn du dugg Àjjana ku dul ku nekk (Yahuud walla Nasaraan)”. Loolu
dey seen mébét la ñoom. - Neel : “Indileen seenu lay, ndegam ñu dëggu ngeen”.
112. Axakañ! ku wommatu ci topp Yàlla te muy rafetal, [topp, ci jëfe ndigal ak bàyyi yi Yàlla
tere] kooku peyam ma nga ca Boroomam. [Ña mel ni ñoom] duñu tiit duñu jàq.
113. Yahuud yi wax nañu ne : “Nasraan yi nekkuñu ci dara” ; Nasraan yi itam ne : “Yahuud
yi nekkuñu ci dara”, te ñoom jàng nañu Téere ba ! Noonu la ña xamul di waxe. Yàlla dana
àtte seen diggante ca la ñu juuyoo bu Bis-pénc baa.
114. Ana ku gën a tooñ kuy tere, ca jàkkay Yàlla ja, ku cay tuddu Turam te di fexe luy yàq
jàkka ja ? Ñooña waruñoo dugg ca [jàkka ja] te ànduñook am tiit. Am nañu gàcce gu rëy ci
àddina, te it danañu am mbugal mu rëy ca àllaaxira.
115. Te Yàllaa moom Penku bi ak Sowu bi. Fu ngeen fi mën a jublu, Kanamu Yàlla jublu na
fa, Yàlla ku xam la ; Ku Yaatu la.
116. Wax nañu ne : “Yàlla am na doom” ! Tudd naa ag sellam[Soreel ko lu yellul ci moom] !
Li fi nekk moo di, Moom Yàlla moo moom lépp lu nekk ci asamaan yi ak suuf si te lépp ci
jaamu ko la nekk.
|
coran-wolof.pdf
|
page_14
|
14
117. Mooy Aji-sos asamaan yi ak suuf si ! Bu dogalee mbir du def lu dul ne ko : “Nekkal”,
mu nekk.
118. Ña xamul wax nañu ne : “Lu tee woon Yàlla wax ak nun, walla mu indil nu keemaan” ?
Noonu la ña leen jiitu woon waxee woon wax ju mel ni seen jos. Seeni xol niroo na. Leeral
Nanu laaya ya ci nit ñoo xam ne wóolu lañu.
119. Yónni nañu la ci dëgg ngay bégal [ñi gëm ci dig leen Àjjana] ; te di xupp [ñi weddi ci
mbugalum Safara] te deesula laaj dara [ëllëg ca àllaaxira loo war a layoo] ci mbiri waa Safara.
120. Yahuud yi ak Nasaraan yi duñu bég ci yaw mukk li feek toppuloo seen diine. - Neel :
“Njubug Yàlla mooy dëggi-dëggi njub”. Boo toppee seen bànneex ginnaawal la Nu la digal,
ci xam-xam, doo am kenn ku la mën a sàmm, walla ndimbal ci [mbugalum Yàlla].
121. Ña nga xam ne jox Nanu leen téere ba [Alxuraan], danañu ko jànge na mu yelle, ñooña
ñoo ko gëm. Ña ko weddi ñooy way-ñàkk ña.
122. Yéen Banii-Israayil, fàttalikuleen Sama xéewal yi Ma leen xéewale woon te Man ma
defoon leen ngeen gënoon ci kaw mbindéef yépp..
123. Ragal-leen bis boo xam ne bakkan du fa jariñ dara beneen bakkan te deesu ko nangul
njotu, rammu it du ko fa jariñ. Te duñu fa am ndimbal.
124. [Fàttalikuleen,] Ibraahiima, ba ko Boroomam nattoo, ciy ndigal, mu matal leen, Mu ne
ko : “Def Naa la njiit ci nit ñi”. - Ibraayiima ne ko : “[Defal ko] it samay sët”. Mu ne ko :
“Sama kóllare du ma ci boole way-tooñ ña de”.
125. [Fàttalikuleen], ba Nu defee Néeg ba muy delluwaayub nit ñi ak barabub kóolute - Te
nangeen def (Màqaama Ibraahiima) barabub jullikaay, - Nu kóllarante ak (Ibraahiima) ak
(Ismaahiila) : “Ne leen nangeen sellal Sama Néeg bi ngir ñi koy wër, ak ñi fay toog, di fa
rukkoo ak di fa sujjóot [julli].
126. [Fàttalikuleen] Ba Ibraahiima waxee ne : “Yaw sama Boroom, defal dëkk bii muy
dëkkub jàmm [bu am kóolute], te Nga xéewale ciy meññent ñi gëm Yàlla ak Bis-pénc ba, ci
|
coran-wolof.pdf
|
page_15
|
15
waa dëkk bi”, Yàlla ne ko : “Ak ku weddi it danaa ko xéewale ci diir bu gàtt, ba noppi Danaa
ko wéyal ci mbugalum Safara. Ndaw delloowaay bu bon” !
127. [Fàttalikuleen] Ba Ibraahiima ak Ismaahiila di yékkati ndéttalu néeg ba (Kaaba ga) :
"Yaw sunu Boroom nangul nu, Yaw dey Kuy dégg nga, Kuy xam nga.
128. Yaw sunu Boroom ! Def nu nuy ñaari way-wommatu jëm ci yaw. Te nga def ci sunuy sët
askan wu wommatu jëm ci Yaw te nga won nu sunu jaamuwaay, boole ca jéggal nu. Yaw dey
Boroom bi, Yaa di Jéggalaakoon bi, di Jaglewaakoon bi.
129. Yaw sunu Boroom ! Yónneel ci ñoom Yonent bu bokk ci ñoom, bu leen di jàngal say
laaya, di leen xamal Téere ba ak i xereñe, te di leen sellal Yaw Aji-not ji , Aji-xereñ ji!
130. Ana kan mooy bañ diinay Ibraahiima, ku dul ku kannasu ? Nun dey tànn nanu ko ci
àddina ; te moom, bu àllaaxiraa it, mu bokk ca ña gën a yiw.
131. [Fàttalikuleen] Ba ko Boroomam nee : “Wommatul”, Mu ne : “Wommatunaa jëm ci
Boroom àddina bi”.
132. Ibraahiima dénk na ay doomam solo sa, ak Yanqooba, ne leen: “Yéen samay doom,
Yàllaa leen tànnal diine de, buleen dee lu dul na fekk ngeen wommatu jëm ca Yàlla” !.
133. walla sax fekkee woon ngeen ba dee ga dikkalee (Janqooba) te mu ne: “Éy samay doom,
ana lan ngeen di xala jaamu sama ginnaaw” ? - Ñu ne : “Dananu jaamu Yàlla sa Boroom tey
Yàllaay say baay Ibraahiima, Ismaahiila ak Isaaqa, di jenn Yàlla doŋŋ te nun way-wommatu
lanu, jëm ci Moom”.
134. Woowa xeet jàll na, añe jëfam, yéen itam ngeen añe seeni jëf. Te bu Bis baa, du yéen a
leen di layal ñoom ca la ñu defoon.
135. Ñuy wax naan : “Doonleen Yahuud walla Nasaraan, kon dey ngeen gindiku”. - Neel :
“Dée wallaay, diinay Ibraahiima ma wéetaloon Yàlla te bokkut ca way-bokkaale ya”.
136. Neeleen : “Gëm nanu Yàlla ak li ñu wàcce ci nun [Alxuraan], ak li ñu wàcce woon ca
Ibraahiima ak Ismaahiila ak Isaaqa ak Yanqooba ak ca sët ya, ak la ñu joxoon Muusaa ak
|
coran-wolof.pdf
|
page_16
|
16
Iisaa, ya ñu joxoon Yonent ya, mu bawoo ca seen Boroom : dunu xajal kenn ci seen diggante.
Te nun way-jébbalu (wommatu) lanu jëm ci Yàlla”.
137. Bu ñu gëmee Alxuraan kem ni ngeen ko gëmee, kon gindiku nañu. Ñoom Yahuud yi ak
Nasaraan yi, bu ñu dummóoyoo rekk daldi dugg ci féewoo ! Yàlla dana la leen fegal. Moom
mi di Aji-dégg, di Aji-xam ji.
138. “Loolu cuubug Yàllaa ! Te ana kan moo gën a rafet Yàlla ag cuub ? Nun dey way-jaamu
ko lanu”.
139. Neel : “Ndax dangeen di dàggasanteek nun ci Yàlla sunu Boroom, di seen Boroom ? Nu
moom sunu jëf, ngeen moom seen jëf ! Te nun nag way-sellalal Ko lanuy doon.
140. Am dañuy wax ne : Ibraahiima, Ismaahiila ak Isaaqa ak Yanqooba ak sët ya ay Yahuud
lañu woon walla Nasaraan ? ” - Neeleen : “Ndax yéen a gën xam walla Yàlla ? ” - Waay-waay
ana kan moo dàq a tooñ kiy nëbb seede sa nekk fa moom te bawoo fa Yàlla ? Te dey Yàlla
sàgganeewul li ngeen di jëf de.
141. Woowale xeet wéy na di añe jëfam. Yéen itam dangeen añe seeni jëf. Te kenn duleen
laaj ana ñoom lañu doon def.
142. Nit ñu kannasu ñi (matadi) danañu wax ne: “Waa ñii, lu leen wëlbati fabe leen ci xible gi
ñu daan jublu ? ” - Neel : “Yàllaa moom Penku moom Sowu. Mooy gindi ku ko soob jëme ko
ca yoon wu jub wa”.
143. Noonu la Nu leen defe [yéen jullit ñi] xeet wu digg-dóomu [di tànneef] ngir ngeen doon
seedey nit ñi, Yonent bi itam doon seede ci yéen. Xibla gi nga nekk nag defewunu ko lu dul
mën caa xame kay topp Yonent bi ak ka koy dummóoyu. Mu doonoon lu diis, lu dul ci ña nga
xam ne Yàlla gindi na leen. Te Yàlla de, sànk seen ngëm taxu koo jóg, ndax moom Yàlla ku
ñeewant la, Jaglewaakoon la ci nit ñi.
144. Gis Nanu la ni ngay wëlbatee sa xar-kanam, di téen ci asamaan. Dananu la méngalee
jubluwaay boo gëram. Kon jubaleel sa xar-kanam jëmale ko ca Jàkka ju ñu wormaal ja (Al
masjidal Haraam). Fu ngeen mën a nekkati, nangeen ko jublu. Te sax, ñañu joxoon Téere ba
[Ñoñ-téere] xam nañu xéll ne mooy dëgg gi bawoo ca seen Boroom. Te Yàlla du sàggane li
ñuy jëf de.
|
coran-wolof.pdf
|
page_17
|
17
145. Boo indiloon, ñoñ-téere, kéemaan gu mu mën a doon, du tax ñu topp sa jubluwaay
(xibla) ! Yaw itam du yaay topp seen xibla ; ñoom ci seen biir sax, kenn du ca topp xibla
moroomam. Yaw nag boo toppee seeni bànneex ginnaaw ba la xam-xam bu leer dikkalee, kon
de ca tooñkat ya ngay bokk.
146. Ña ñu joxoon Téere, xam nañu ko ni ñu xame seeni doon. Dafa fekk ne am na ci ñoom
kurél bu xam dëgg ba noppi di ko nëbb !
147. Dëgg, ca sa Boroom la bawoo. Bul bokk mukk ci werentekat yiy sikki-sàkka.
148. Xeet bu nekk a am jublukaayam . Nangeen njëkkante ci jëf yu baax, yu yiw. Fu ngeen fi
mën a nekk nag, Yàlla dana leen dajale yéen ñepp ca Bis-pénc ba, Yàlla mën na lu nekk.
149. Foo demati, jëmëleel sa kanam ca jàkka juñu wormaal ja ca Màkka. Looloo di dëgg de.
Te Yàlla du sàgganee li ngeen di jëf.
150. Foo mën a demati, jëmaleel sa kanam ca Jàkka juñu wormaal ja ca Màkka. Fu ngeen
mën a nekk, nangeen ca jëmale seeni kanam [jublu], ndax nit ñi bañ a am aw lay ci seen kaw,
ku dul ñiy tooñ. Te buleen leen ragal ; ragal-leen Ma, man Yàlla, ngir Ma mottali sama
xéewal ci yéen ak itam ndax ngeen gindiku !
151. Noonu, Lanu yónnee ci yéen Yonent bu bokk ci yéen buy jàng ci yéen laaya ya, di leen
sellal, di leen xamal Téere ba ak Xereñ ga te di leen xamal itam lu ngeen xamul woon.
152. Fàttalikuleen Ma, Ma fàttaliku leen. Santleen Ma te buleen ma weddi.
153. Éy yéen ñi gëm [Jullit ñi] ! Nangeen dimbandikoo ci muñ ak julli. Yàlla ànd na ak way-
muñ ña.
154. Buleen wax ne ñi ñu rey ci yoonu Yàlla dañuy dee de. Ña ngay dundu te yéguleen ko.
155. Danaa leen farala nattoo lennat ci am tiit, xiif ak wàññikug ay alal, ak i bakkan ak i
meññent. Waaye bégalal ñi koy muñ,
|
coran-wolof.pdf
|
page_18
|
18
156. ña nga xam ne, saa su leen tiis dalee dañu naan : “Yàllaa nu moom te ca Moom Yàlla
lanuy dellu”.
157. Gaa ñooña am nañu njéggal gu bawoo ca seen Boroom, ak yérmaande ; te ñoo di ña
gindiku tigi.
158. Safaa ak Marwa bokk nañu ci màndargay jaamukaayu Yàlla yi. Ku aj Màkka walla mu
Umra , du aay ci moom mu jaabante seen diggante ñoom ñaar. Ku coobarewu te jëf lu baax,
lu yiw, na xam ne Yàlla gërëmaakoon la, Aji-xam la.
159. Ña nga xam ne dañuy nëbb la ñu wàcce ci ag leeral ak ug njub ginnaaw ba ñu ko
biralalee nit ñi ca Téere ba, ñooña Yàlla dana leen rëbb, rëbbkat ya itam dana leen rëbb
160. lu dul ña ca tuub, yéwénal te leeral : ñooña Danaa leen jéggal Man Yàlla. Te Man maay
Jéggalaakoon bi, di Jaglewaakoon bi.
161. Ña weddi te dee ci kéefar, ñooña rëbbum Yàlla ak Malaaka ya ak nit ñépp dana dal ci
seen kaw.
162. Dañuy béel ca rëbb moomu ; kenn duleen ko woyafalal, kenn duleen ko yeexalal.
163. Seen Yàlla jii, jenn Yàlla rekk la. Amul jeneen yàlla ju dul moom, mooy xéewal bindéef
yi ci yërmaandeem ci àddina, di Jaglewaakoonu yërmaandeem jullit ña ca àllaaxira.
164. Nit ñiy jëfandikoo seeni xel, war naa doy sëkk kéemaan ci ñoom, ni Yàlla binde asamaan
yi ak suuf si, jëllasanteb guddi ak bëccëg, gaal yiy daw ci géej ci luy njariñi nit ñi, ak li Yàlla
wàcce ci ndox mu bawoo asamaan, mu nàndal ca suuf si ginnaaw ba mu wowee, mu tasaare
ca kaw suuf si ay meññeef, walbatim ngelaw leek niir yi nekk diggante asamaan ak suuf.
165. Am na ci nit ñi ñuy jaamu xërëm bàyyi Yàlla, soppleen ni ñu soppee Yàlla. Ña gëm ñoo
gën a tar cofeel ci Yàlla. Ay boo gisoon ña weddi, naka lañuy janook mbugal ma, xam xéll ne
kàttan ba kàttan jeex Yàllaa ko am te Yàlla ku tar mbugal la !...
166. [Bu Bis-pénc baa] ba ñañu toppoon deñtalu ca ña leen toppoon ndax te gis nañu mbugal
ma, la leen boole woon lépp daggatoo !
|
coran-wolof.pdf
|
page_19
|
19
167. Ña toppe woon, daldi ne : “Ay ! bu nu delluwaatoon àddina! Dananu deñtalu ci ñoom
kem ni ñu deñtaloo ci nun” - Noonu la leen Yàlla doon wane seeni jëf ; mu di ag yàqule ca
seen kaw te duñu génn Safara.
168. Yéen nit ñi ! Lekkleen ci li nekk ci suuf si, dagan, teey ; te buleen topp jéegoy (Séytaane)
moom seenub noon la bu bir .
169. Li mu leen di digal moo di ag mbon ak ug caay-caay ak ngeen di wax ci Yàlla lu ngeen
xamul.
170. Bu ñu leen nee : “Toppleen li Yàlla wàcce”, ñu ne : “Nun kay la nu miin [di ko jaamu,
baaxu maam ya] lanuy topp.” - Moo ndax ! Seen baay ya doonuñu woon ñu dul xalaat, ñu dul
gindiku ?
171. Ña weddi dañu mel ni ay mala yoo xam ne kàddu duñu ca dégg lu dul coow la. Ñu tëx
lañu, gumba, luu, duñu xel-lu.
172. Ey yéen ñi gëm ! Lekkleen ci yi teey ci lun leen wërsëgal. Te ngeen sant Yàlla, su fekkee
moom ngeen di jaamu.
173. La mu araamal [tere] mooy médd, dereet, yàppu mbaam-xuux ak la ñu tuddu keneen ku
dul Yàlla [ba ñu koy rey]. Ku ñàkk pexe nag ci lu dul beew walla jéggi dayo, du am bàkkaar
ci xettaliku [ci yooyu], Yàlla Jéggalaakoon la.
174. Ña nga xam ne dañuy nëbb la Yàlla wàcce ca téere ba jaaye ko njëg gu néew, ñooña
Safara lañuy lekk ca seeni biir. Bu Bis-pénc baa, Yàlla du wax ak ñoom, duleen sellal. Te am
nañu mbugal mu tar.
175. Ñooña ñooy jaay njub weccee ko ak réer, jaay njéggal wecee ko ak mbugal. Ñooñu ana
kan moo leen gën a mën a dékku Safara?
176. Loola la muy tegtale moo di Yàllaa wàcce Téere ba ci dëkk; te ña nga xam ne dañoo
wuute ca Téere ba, ña nga cig féewoo gu sore.
|
coran-wolof.pdf
|
page_20
|
20
177. Mbaax [topp Yàlla] du rekk jubale sa kanam Penku walla Sowu. Waaye mbaax mooy
nga gëm Yàlla, Bis bu mujj ba, Malaaka ya, Téere ba ak Yonent ya, te alal ak ni mu neexee ci
xol, nga di ko jox ña la jege, jirim yi, way-ñàkk ñi, doxandéem yi, ñay yalwaan ngir loru,
jaam bu bëgg a jotu, [batey mbaax mooy] taxawal julli, di génne asaka. Te di mottali kóllare
fu mu ko fasantee tey muñ tiis yeek naqar yi, ak tolluwaay yi, diggante yu metti yi, gaa ñooñu
ñoo dëggal, ñoo ragal Yàlla !
178. Éy yéen ñi gëm ! Digal nañu leen ci ku rey nit : gor ya fay gor, jaam ya fay jaam, jigéen
fay jigéen. Waaye koo xam ne mbokkam baale na ko, nañu topp ci njekk mu fay dëyya ca
namu rafetee. Loolu ag woyafal la gu tukkee ca seen Boroom ak yérmaande. Ku jalgati
ginnaaw loolu, dana am mbugal mu metti.
179. Am ngeen ci feyyu googu dundu [gu yokku], yéen ñi ame xel, ndax Yàlla ngeen di
moytandiku.
180. Digaleef na leen, ku bokk ci yéen te dee dikkal ko te fekk mu am alal ju muy bàyyi
ginnaaw, [na def] ab dénkaane bu jëm ci ñaari waajuram ak ay jegeñaaleem cig njekk. Muy lu
yell ci kaw ñi ragal Yàlla.
181. Ku dégg ndénkaane boobu ba noppi soppiku, bàkkaar boobu dafay tegu ca kaw ña ko
soppi.Yàlla ku xam la, kuy dégg la.
182. Koo xam ne ragal na, ca aji-dénkaan ja, jeng walla bàkkaar, mu jubbanti ko rafetal
diggante way-dono ya, du ca am bàkkaar, Yàlla ab Jéggalaakoon la, ab Jaglewaakoon la !
183. Éy yéen ñi gëm!, farataaleef na ci yéen koor, kem ni ñu ko farataalee woon ca ña leen fi
jiitu woon, ndaxtelee ngeen [mën caa am] ragal Yàlla,
184. ay bis yu ñuy lim [weeru Ramadaan]. Ku wopp ci yéen mbaa mu nekk ci tukki, na ko fey
ci yeneeeni bis. Ñi nga xam ne àttanuñu koor, nañu jote ci jox ñam way-ñàkk ña. Ku
coobarewu ci jëfi yiw, mu nekkal la fa ; ngeen woor nag moo gën ci yéen ; Cëy boo leen
xamoon !
185. Weeru koor, ci la Alxuraan wàcc di njub ci nit ñi ak faramfàcce [diggante dëgg ak i fen]
ci njub. Képp ku teewe ci yéen weer wi, na ko woor ! Ku wopp walla mu nekk ci tukki, na fey
yeneeni bis. - Yàlla jàppandal na leen te bëggaluleen ag jafeel, nangeen matal lim ba te
màggal Yàlla ndaxtelee ngeen [jéem a delloo Yàlla njukkal], sant Ko.
|
coran-wolof.pdf
|
page_21
|
21
186. Saa su la samay jaam laajee lu jëm ci Man, [Neeleen : ] Man ku jegeñ laa: Ku Ma woo
dinaa ko wuyu, saa su ma woowee. Nañu sàkku Ma wuyu leen te nañu ma gëm ndaxtelee ñu
jub, gindiku.
187. Dagan na ci yéen ngeen di jote ak seeni soxna ci guddiy weeru koor ; ñoom malaan lañu
ci yéen, yéen itam malaan ngeen ci ñoom. Yàlla xam na ne dangeen daan wuruj seen bopp.
Mu jéggal leen, jéllale. Kon léegi nangeen jonjonteek ñoom, te ngeen sàkku ci li leen Yàlla
dogalal ; te nangeen lekk di naan ba ba ngeen di mën a ràññee wëñ gu weex ak gu ñuul ci
fajar gi. Ngeen dale fa mottali koor gi ba guddeeti. Buleen jonjook ñoom fekk yéen a ngi wéet
ci jàkka yi di jaamu Yàlla. Loolu deytali Yàlla la : buleen ko jéggi. Noonu la Yàlla di biralee
ay laayaam ndaxtelee ñu ragal Yàlla.
188. Buleen lekk seeni alal ci seeni diggante cig neen, te buleen cay ger àttekat ya ngir mën a
labaj ba lekk ci alali nit ñi, ci bàkkaar te xam ko [xéll].
189. Danañu la laaj ci terutel weer yi - Neeleen : “Ay takkukaayu waxtu lañu ci nit ñi ak
nattukaayi aj Màkka. Te mbaax [mbaaxu Yàlla] du tekki duggu kër jaare ko ñoot ya
[ginnaaw]. Waaye mbaax [jaamu Yàlla] moo di dugge kër ca buntu ya àndak ragal Yàlla. Ay
waay ragal-leen Yàlla ndaxtelee ngeen texe ! ”.
190. Xeexleen ci yoonu Yàlla ak ña leen di xeex, te buleen jéggi dayo di tooñ Yàlla. Yàlla
dey soppul ñay jalgati !
191. Reyleen leen, fu ngeen fi dajeek ñoom ; Nangeen leen génne fa ñu leen génne woon :
[Sànje] moo gën a tar reyaate. Buleen xeex ak ñoom fa Màkka ndare du ñoom ñoo leen fa
songu. Bu ñu leen fa songee nag, reyleen leen. Loolu mooy peyub yéefar yi.
192. Bu ñu génnee ci kéefar ga nag, Yàlla ab Jéggalaakoon la, ab Jaglewaakoon la.
193. Nangeen xeex ak ñooña ba sànje dootul am, diinay Yàlla rekk taxaw fi. Bu ñu bàyyee
sànje nag, ku toppati ñu nekkalko ca ak moom.
194. Weer wuñu wormaal [Araamal], tere ku ca xeex, dañu koy feyee ak weer wuñu wormaal
! - Yu ñu wormaal ya dañuy feyante -. Ku leen ca tooñ, feyyuleen kem la mu leen tooñ. Te
nangeen ragal te xamleen ne Yàllaa ngi ànd ak ñi ko ragal.
|
coran-wolof.pdf
|
page_22
|
22
195. Nangeen di joxe alal ci yoonu Yàlla. Te buleen sànni seen bopp ci alkaande. Te nangeen
di rafetal. Yàlla nag sopp na ñay rafetal.
196. Nangeen matal Aj ak Umra ngir Yàlla. Bu amee lu leen gaar, tere leen a mottali seen aj,
nangeen rey ëdyu ca na mu yombee ci yéen. Te buleen wat seeni bopp, ba ëdyu ba àgg ca
barabam. Ku wopp ci yéen walla mu am lor ju ko gaar ci boppam, na jotu ci saraxe walla mu
woor walla mu rey gàtt. Bu ngeen nekkee ci kóolute, naka ku bëgg xéewu ci Umra booleek
Aj, la ko yomb ci ëdyu te jàppandi lay def. Su amul ëdyu mu woor ñetti fan ca aj ga, mottali
juróom-ñaari fan bu delloo fa mu dëkkoon, muy fukki fan yu mat sëkk. Looloo war ku dëkkul
ci wetu Jàkka jañu wormaal [Màkka]. Te nangeen ragal Yàlla. Te xam ne Yàlla mbugalam tar
na.
197. Aj ci ay weer yu ñu xam [lañu koy def]. Ku dugg ci aj, bumu sëy [béej], bumu def lu
ñaaw, bumu dàggasante ca biir aj ga. Lu ngeen def ci lu baax Yàlla xam na ko. Nangeen
yóbbalu ; te yóbbal bi gën mooy ragal Yàlla. Ragal-leen Ma, yéen woroom xel yi !
198. Aayul ci yéen ngeen sàkku wërsëg [jënd ak jaay]. Bu ngeen bàyyikoo [Harafaat],
nangeen tudd seen Boroom fa Mach-haril Haraam . Tudduleen Ko, fàttalikuleen Ko kem na
Mu leen gindee, fekk la ko jiitu ngeen doonoon ñu réer.
199. Topp, ngeen wéy [yéen waa Màkka] bëbb yéen itam fa nit ña bëbbee, jéggaluleen Yàlla.
Yàlla Jéggalaakoon la te Jaglewaakoon la.
200. Bu seen aj jeexee, nangeen di tuddu Yàlla kem na ngeen daan tuddee [taggee] seeni
maam, walla sax tuddiin wu gën a tar. Am na ci nit ñi ñuy wax ne : “Yaw sunu Boroom! May
nu àddina [kese] ! ” - te duñu fàggu dara ngir àllaaxira.
201. Am na ci ñoom kuy wax ne : “Yaw sunu Boroom ! Defalnu xéewal ci àddina, ak ca
àllaaxira ; te fegalnu mbugalum Safara ! ”.
202. Ñooña am na ñu yool ca la ñu sàkku. Te Yàlla ku gaaw la ci xayma [waññi, màndaxe].
203. Nangeen di fàttaliku Yàlla ci ay bis yuñu lim. Ku yàkkamti ba def ko ci ñaari fan du ca
am bàkkaar, kay toog fa [Munaa] ñatti fan du ca am bàkkaar ci ku ragal Yàlla. Ragal-leen
Yàlla te ngeen xam ne dees na leen fang [Jiital/gur-gur] jëme ci Moom.
|
coran-wolof.pdf
|
page_23
|
23
204. Am na ci nit ñi seeni wax dalay yéem lool, ci dundug àddina ndax day seedeloo Yàlla la
nekk ca xolam, ndekeyoo moom xulóowaale la bu pànk, bu yées.
205. Bu nee wërëñ rekk tàmbalee yàq ci kaw suuf, di alag mbay mi ak jur gi te Yàlla bëggul
ag yàq.
206. Te Bu ñu ko nee : “Ragalal Yàlla”, mu jomlu sax ci bàkkaar rekk, Safara dana ko doy ag
pey, te bon na, lal ba ko fay xaar !
207. Am na ci nit ñi ñuy jaay seen bakkan ngir sàkku ngërëmul Yàlla. Yàlla dey Aji-ñeewant
la ci jaamam ñi.
208. Éy yéen ñi gëm ! Dugguleen yéen ñépp ci jàmm ji [Islaam], te buleen topp yoonu
[Séytaane], moom seenub noon la bu bir.
209. Bu ngeen tarxiisee, ginnaaw ba ngeen amee faramfàcce gu leer nàññ, xamleen ne Yàlla
ku màgg kàttan la te ku xereñ la.
210. Moo ndax dañuy xaar ba Yàlla dikkal leen [ak mbugal] ci keri niir yi ak Malaaka yi, fekk
àtteef na mbir ya ba noppi ? Te mbir yépp ca Yàlla lañuy dellu.
211. Laajal Banii-Israayiila ñaata yoon lañu leen indil ay kéemaan yu leer nàññ [bari na] !
Képp ku soppi xéewali Yàlla ginnaaw ba mu ko jotee... na xam ne, Yàlla ku tar mbugal la.
212. Ña nga xam ne dañoo weddi, doyloo nañu dundug àddina ak ub taaram, ba tax ñuy yejji
ña gëm. Waaye ña ragal Yàlla ñoo leen di gënu demiin bu Bis-pénc baa. Ndax Yàlla dana
wërsëgal ku ko soob ci lu àndul ak natt.
213. Nit ñépp wenn xeet lañu woon. Yàlla yónni ay Yonent yuy bégle di xuppe ; wàcceloon
na leen ay Téere ci dëgg ngir ñu àtte diggante nit ñi ci seeni bejoo. Te ña ko ca jot doŋŋ ñoo
ca juuyoo, ginnaaw ba mu leeree ca ñoom nàññ, te juuyoo googu doonut lu dul mbewte !
Yàlla mooy saytu ña ko gëm, mu gindi leen ci seenug juuyoo ci dëgg. Yàlla mooy gindi ku ko
soob jëme ko ci yoon wu jub xocc wa.
214. Am dangeen a jort dugg Àjjana [yéen jullit ñi] te dajuleen lu toll ni la ñi leen jiitu dajoon
? Ñoom dajoon nañu ay tar-tari jamono ak ñàkk ; ak tiitaange ba ab Yonent ak gaa ña mu
|
coran-wolof.pdf
|
page_24
|
24
àndal daanañu wax ne : “Kañ la ndimbalu Yàlla di ñëw xettali nu ? ” - Xamleen ne ndimbalu
Yàlla lu jege la.
215. Danañu la laaj : “Lan lañu war a joxe ci alal ? ” - Neel : “Li ngeen di joxe na jëm ci seeni
ñaari waajur, ak seeni jegeñaale, ak jirim yi, way-ñàkk ñi, ak doxandeem yi. Lu ngeen def ci
lu baax, Yàlla xam na ko”.
216. Farataal nañu ci yéen xare te bëgguleen ko. Amaana, ngeen bañ mbir te fekk na moo
baax ci yéen. Amaana it ngeen bëgg mbir te fekk na baaxul ci yéen. Yàlla xam na te yéen
xamuleen.
217. - Danañu la laaj lu jëm ci weer wuñu wormaal, ku ca xeex. - Neel : “Xeex ca bàkkaar bu
rëy la, ak tere nit ñi ñu dugg ci diine, ak jàkka juñu wormaal ja, ak génne ña nekk [Màkka]
moo gën a rëyati fa Yàlla ci bàkkaar. Te fitna [sànja] moo gën a màgg rey.” Yéefar ya duñu
deñ di xeex ak yéen, ba ba ñu leen di génne ci diine. Seeni jëf sippiku na àddina ak àllaaxira.
Te ñooña ñoo di waa Safara : te dañu fay béel.
218. Ña gëm ak ña gàddaay tey jihaad [xeex] ci yoonu Yàlla, mën nañoo yaakaar yërmaandey
Yàlla. Te Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
219. - Danañu la laaj lu jëm ci sàngara ak wure. Neel : “Ñoom ñaar bàkkaar bu rëy a nga ca
ak njariñi nit ñi ; waaye, la cay bàkkaar ca ñoom ñaar moo ëpp fuuf njariñ ya”. Danañu la laaj
: “Lan la ñu war a joxe ci alal? ” Neel : “Aw des.”. Noonu la leen Yàlla di leeralee laaya ya
ndaxtelee ngeen di xalaat
220. ci àddina ak ca àllaaxira ! Te danañu laaj lu jëm ci jirim yi. Neel : “Yéwénalal-leen [ba
seeni alal mën a yokk]. Moo gën bu ngeen jaxasoo ak ñooñu, aayul ndax seeni mbokk lañu ci
diine”. Yàlla xàmmee na ñiy yàq ak ñiy defar. Te bu sooboon Yàlla mu sonnal leen. Moom
Yàlla moo not lépp, moo xereñ.
221. Buleen takk soxna jigéen ñuy bokkaale li feek gëmuñu, jaam bu jigéen bu gëm moo gën
jigéen [ju ñuy tuddeeb sang] juy bokkaale, doontale yéem na leen. Buleen may jabar góor ñuy
bokkaale, jaam bu góor moo gën góor [gu ñuy tuddeeb sang] guy bokkaale, doontale yéem na
leen. Ñooña dañuy woote jëme Safara ;Yàlla moom di woote jëme Àjjana ak ug njéggal, ci
ndigalam. Te dana leeral ay laayaam nit ña ndax ñu fàttaliku [seen Boroom] !
|
coran-wolof.pdf
|
page_25
|
25
222. - Danañu la laaj lu jëm ci mbërëg . - Neel : “Moom sobe la. Deeleen beru jigéen ña bu ñu
nekkee ci mbërëg, buleen jege ba bañuy laab. Suñu laabee, ngeen duggeleen fa Yàlla digle
ndax Yàlla sopp na ñay tuub, sopp na itam ñay laabal seen bopp”.
223. Seeni soxna [jabar] seeni tool lañu ; dikkeleen seeni tool ca na mu leen neexee te ngeen
jiital ngir seen bopp, buleen fàtte tudd Yàlla. Te ngeen ragal Yàlla te ngeen xam ne dangeen
dajeek Moom. Te nanga bégal way-gëm ña !
224. Buleen di giñ ci Yàlla, ba mu nekk gàllankoor gu leen teree def lu baax, walla ragal
Yàlla mbaa yéwénal diggante nit ñi. Yàlla kuy dégg la te ku xam la.
225. Yàlla duleen jàppe ngiñ ci kaf : Waaye Dana leen jàppe ngiñ lu seeni xol dëggu. Yàlla
jéggalaakoon la te ku lewet la.
226. Ña giñ ci [beru] seeni jabar, nangeen leen muñal ñeenti weer. Bu ñu delloo ginnaaw [ca
la ñu giñoon], Yàlla Jéggalaakoon la te Jaglewaakoon la !
227. Bu ñu dogoo ci pase, Yàlla kuy dégg la te ku xam la.
228. Jigéen ñi ñu fase, nañu muñandiku téye seen bopp [bala ñoo dugg ci beneen sëy] ba ba
ñuy am ñetti mbërëg ; te daganul ci ñoom ñuy nëbb la Yàlla bind [sos] ci seeni njurukaay [su
ñu ëmbee], njéem gëm nañu Yàlla ak Bis-pénc ba. Seeni jëkkër ñoo gën a yay ci jëlaat leen
ndeem namm nañoo defaroo ñoom jigéen ña. Am nañu yelleef yu tollook seeni wareef ci
njekk. Waaye góor ñee yor kiliftéef ga ca seen kaw [ñoom jigéen ña]. Yàlla ku not la, ku tedd
la te ku xereñ la.
229. Pase ci ñaari anam la am. Téye bu yiw walla bàyyi ci njekk [la leen Yàlla digal]. Waaye
daganul ci yéen ngeen nangu dara ca la ngeen leen joxoon, - lu dul bu ñu ragalee jéggi
daytali Yàlla yi. Bu ñu ragalee nag ca ñoom ñaar, ndaw sa na joxe alal ja mu jot. Loolu moo
di deytali Yàlla yi. Buleen ko jalgati. Ñay jalgati [jéggi] daytali Yàlla yi ñooy tooñkat ya.
230. Bu ko fasewaatee [ñetteelu yoon] du dagan mu jëlaat ko ginnaaw ga. Ba ba muy sëy ak
jeneen jëkkër ju dul moom joo xam ne su ko fasee moom it mu daldi ragal delloowante [ndaw
sa ak jëkkër ju jëkk ja], njeem njort nañu ne dana sàmmonte ak daytali Yàlla yi. Muy leeralal
nit ñi amug ràññee.
|
coran-wolof.pdf
|
page_26
|
26
231. Bu ngeen fasee aw jigéen, ba seeni idda [àpp] di waaj a mat, nangeen leen dencaat bu
yiw, walla ngeen bàyyi leen ci njekk. Te buleen leen téye ngir bëgg leen a lor : di jalgati, ku
def loolu topp na boppam. Buleen jàppe laayay Yàlla yi ay caaxaan. Fàttalikuleen xéewal yi
leen Yàlla defal, ak li mu leen wàcceel ci Téere, ak xereñe, di leen ca waar. Kon ragal-leen
Yàlla, te ngeen xam ne Yàlla xam na lépp.
232. Bu ngeen fasee aw jigéen, ba seen idda mat, buleen gàllankoor bu ñu bëggee sëyaat ak
seeni jëkkër, bu ñu ca dogoo te nangulante ko. Yàllaa cay waar képp ku bokk ci yéen te gëm
Yàlla ak bis bu mujj ba [Bis-pénc ba]. Loolu moo gën a sell ci yéen te moo gën a laab. Yàlla
xam na te yéen xamuleen.
233. Nday ya nañu nàmpal seeni doom ñaari at yu mat sëkk ci ku bëgg nàmpal gu mat. War
na ca baay ya dundu ak koddaayu jabar ja ci njekk. Tegeesul kenn lu dul la mu àttan.
Wareesul a lor ndey ja ci [nàmpal doomam, baay ba it wareesu koo lor ci doomam]. Aji-nàmp
ja donn alal looloo ko war. Te ñu génne ci alalam peyu nàmpal ga. Su ñu bëggee feral [liir
ba] ci ña jaboote ñoom ñaar, diisoo ca aayul ci ñoom ñaar ñu def ko. Bu ngeen bëggee
nàmpal-lu seeni doom yéen baay yi, aayul ngeen def ko, bu joxee pey gu jaadu ci njekk.
Nangeen ragal Yàlla te xam ne Yàllaa ngi ne jàkk ci li ngeen de def
234. Ña dee ci yéen te bàyyi ginnaaw ay jabar : nañu muñandiku [ñoom jabar yooyu] ñeenti
weer ak fukki fan. Bu ñu matalee àpp ba amatuleen wareef ca la ñu def ci seen bopp, ci lu
yiw. Yàlla deñ na kumpa ci li ngeen di def.
235. Aayul ci yéen ngeen gaaral [seen yéene] ci wàllu labat, ci jigéen ju nekk ci biir iddaam
mbaa ngeen nëbbandi seeni yéene ci seeni xol. Yàlla xam na ni dangeen def seeni xol ci
ñoom. Waaye nag buleen daldi dige sëy ak ñoom cig nëbbu, lu dul ngeen wax waxiin wu yiw.
Waaye buleen dogu ci fas ab sëy li feek àpp ba matul. Te ngeen xam ne Yàlla xam na li nekk
ci yéen. Nangeen ko wattandiku te xam ne Jéggalaakoon la, ku lewet la.
236. Du bàkkaar ci yéen ngeen fase jigéen joo xam ne jotuleen koo laal, walla joo xam ne
nanguwantewuleen can.Waaye nangeen leen jox dara - aji-woomal na joxe kem kàttanam, aji-
néew doole itam kem kàttanam - muy yóbbal bu jaadu ci dëgg. Di wareef ci ñiy rafetal.
237. Bu ngeen fasee jigéen te fekk jotuleen koo laal, te nanguwante woon ngeen can, nangeen
leen bàyyil genn-wàllu can ga, lu dul mu jéggale walla ka yor pas-pasu sëy ba [jëkkër ja]
jéggalu. Jéggalu moo gën a jege ragal Yàlla. Buleen fàtte jëflante bu rafet ci seeni diggante.
Yàllaa ngi ni jàkk ci li ngeen di def.
|
coran-wolof.pdf
|
page_27
|
27
238. Sàmmoonteleen ak julli rawati na julli gu digg-dóomu ga ; te ngeen taxaw temm cig
jaamu Yàlla.
239. Bu ngeen ragalee [seen noon bett leen], mën ngeen a dox walla ngeen gawaru di julli.
Bu ngeen nekkee ci kóolute, amuleen dara lu ngeen di ragal, fàttalikuleen te tudd Yàlla [ci biir
julli ga] ni mu leen xamalee lu ngeen xamul woon.
240. Ña dee ci yéen te ñu bàyyi ginnaaw ay jabar, [war na] ñu dénkaaneel leen [ci seeni alal]
ab yóbbal lu jëm at te bu ñu leen génne. Bu ñu génnee seen bopp nag, dungeen ca am
bàkkaar ca lañu def ci seen bopp ci lu jaadu, Yàlla ku not la [tedd] te ku xereñ la.
241. Jigéen ñañu fase war nañoo am ab yóbbal bu jaadu, di wareef ca ña ragal Yàlla.
242. Noonu la leen Yàlla di faramfàcceelee laayaam ya ngir ngeen xel-lu.
243. Moo ndax gisoo ña génn seeni kër, - ñuy ay junni, - ngir ragal dee ? Yàlla ne leen :
“deeleen”. Daldi leen dekkalaat. Yàlla mooy Boroom ngëneel, ci nit ñi ; waaye li ëpp ci nit ñi
duñu gërëm [seen Boroom].
244. Nangeen di xeex ci yoonu Yàlla. Te xam ne Yàlla kuy dégg la te ku xam la.
245. Képp koo xam ne lebal na Yàlla lebaliin [bor] bu rafet, dana ko ko fulal ay yoon yu bari.
Yàlla mooy xatal di yaatal. Te ca Moom ngeen di dellu.
246. Moo ndax gisoo mbooloom kilifaay Banii-Israayiila ya, ca ginnaaw Muusaa, ba ñu
waxee seen Yonent ne : “Yónneel nu ab buur ndax nu mën a xeex ci yoonu Yàlla”. Mu ne
leen : “Xéy-na yéen bu ñu leen joxee ndigal ci xeex da ngeen xeex ? ” Ñu tontu ne : “Lu ñu
nekkal ci bañ a xeex ci yoonu Yàlla te ñu génne nu ak sunuy doom, ca sunuy kër ? ”. Ba ñu
leen joxee ndigal ci xeex dañoo lànk, lu dul lim bu néew ci ñoom. Yàlla xam na tooñkat ya.
247. Seen Yonent ba ne leen : “Yàlla yónni na leen [TaaLóota] mu nekk seen buur.” Ñu ne :
“Naka lay mën a nekkee sunu buur ? Te nun noo ko gën a yeyoo nguur gi ci moom. Te amul
alal ju bari ! ” Mu ne leen : “Yàlla moo ko tànn ci seen kaw, dolli na ko kàttan ci xam-xam ak
ci yaramam.” - Yàlla mooy jox nguuram ku ko soob. Yàlla ku yaatu la te ku xam la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_28
|
28
248. Seen Yonent ne leen : “Liy tegtale ne mooy nekk buur, dana ñu leen jox waxande; woo
xam ne dal xel mooy nekk ca biiram tukkee ca seen Boroom, ak desiit ca la waa kër [Muusaa]
bàyyi ak waa kër [Haaruuna]. Ay Malaaka ñoo koy yor. Loolu màndarga la, ndeem ñu gëm
ngeen ! ”
249. Ba TaaLóota génnee ànd ak ay xarekatam, mu ne leen : “Yàllaa ngi leen di nattu ci ag
dex : ku ca naan dootoo bokk ci man ; ku ca mosul ci man nga bokk ; - ak ku ca corfati lu
néew ci loxoom.” Naan nañu ca ñoom ñépp lu dul lu néew ca ñoom. Ba ñu jàllee dex ga,
moom [TaaLóota] ak ña gëm te ànd ak moom, ñu ne : “Amunu tey kàttan [gu nu xeexee] ak
[JaaLóota] ak i xarekatam ! ” Ña gëm ne danañu dajeek seen Boroom wax ne : “Bariwaana bu
mbooloo mu néew note mbooloo mu bari. ! Te it Yàlla ànd na ak way-muñ ña”.
250. Ba ñu génnee jëm ca JaaLóota ak i xarekatam, ñu ne : “Yàlla sunu Boroom ! nanga sotti
ci nun muñ, te nga saxal sunuy tànk te nga defal nu ndimbal ci kaw nit ñu weddi ñii”.
251. Nu def ci ndigalu Yàlla [Daawuda] rey [Jaaluta] ; Yàlla jox ko nguur ga ak xam-xam,
xamal ko ca la ko soob. Bu dul koon ak li Yàlla di fege aw nit ak ñeneen, kon suuf si dana
yàqu. Waaye Yàlla mooy Boroom ngëneel yi muy sotti ci mbindéef yi.
252. Kàddug Yàlla googu dananu la ko jàngal ci dëgg.Te yaw [Muhammad] (saw), ci Yonent
yi nga bokk.
253. Yonent yooyu, gënal nanu ñenn ci kaw ñeneen ña ; Am na ci ñu Yàlla wax ak ñoom,
yékkati ñenn ña seeni daraja. Te jox Nanu (Iisaa) doomu Maryaama lay yu leer nàññ, dëgërale
ko Ruu gu Sell. Bu sooboon Yàlla, ñi ñëw seen ginnaaw duñu reyante, ginnaaw ba ñu jotee
lay yu leer nàññ ; waaye dañoo juuyoo : mu am ca ñoom ñu gëm, am it ñu weddi. Bu sooboon
Yàlla, duñu xeex ; waaye Yàlla dana def la mu namm.
254. Yéen ñi gëm ! Nangeen joxe ci alal ji Nu leen wërsëgal, bis dina ñëw boo xam ne amul
xaritoo, amul njotu, amul tinu. Te ña weddi ñooy tooñkat ya de.
255. Yàlla dey ! Amul jeneen Yàlla ju dul Moom, Aji-dundu la, Aji-taxaw la, lépp la taxawe.
Ngëmméntu du ko jàpp waxatumalaak ay nelaw. Moo moom li nekk ci asamaan yi ak ci suuf
si. Ana kan moo sañ a tinu ca Moom te du ci ndigalam ? Moo xam la nekk ci seen kanam ak
la nekk ca seen ginnaaw. Te kenn du peeg daraja ci xam-xam lu dul la ko ca soob.
Gàngunaayam ga daj na kaw ak suuf, lu leen wattu ñoom ñaar jaaxalu ko. Mooy ki Kawe te
Màgg.
|
coran-wolof.pdf
|
page_29
|
29
256. Nargan warul am ci diine ! Ndax jub ràññeeku na [doon lu] wuute ak réer. Ku weddi
mbiri Séytaane te gëm Yàlla jàpp na ca buum ga gën a dëgër [du dog mukk]. Yàlla kuy dégg
te ku xam la.
257. Yàlla moo féetéek ñi gëm : Moo leen di génne ci ay lëndëm di leen jëme ci ag leer. Ña
weddi nag Séytaaney seen péete, Mu leen di génne ci leer jëme leen ci ay lëndëm. Ñoom ñooy
waa Safara, te dañu fay béel.
258. Moo ndax gisuloo ka doon dàggasanteek Ibraahiima ci ay mbiri Boroomam te Yàlla
joxoon ko nguur ? Ba ko Ibraahiima nee : “Sama Boroom mooy dundal mooy rey”, mu ne ko
: “Man it danaa dundal danaa rey.”. Ibraahiima ne ko : “Yàlla mooy fenkal jant bi ci penku bi,
yaw indi ko ci sowu.”. Ku weddi ka janaxe na. Te Yàlla du gindi tooñkat yi.
259. Walla ka romboon ab dëkk bu ràppoon ba ruus, mu ne : “Waa naka la Yàlla di dundalee
lii ak ni mu dee te wow ? ”. Yàlla daldi koy rey moom lu tollu ci téeméeri at. Daldi koy
dekkalaat, ne ko : “Sab yàggaay fii nu mu tollu ? ”. Mu ne ko : “Benn bis walla sax matu ko.”.
Yàlla ne ko : “Am nga fi téeméeri at. Xoolal sa lekk gi ak sa naan gi : soppikuwuñu ; waaye
xoolal sa mbaam mi... Te ngir nu def la kéemaan ci nit ñi, xoolal ni nuy dajalee yax yi, ba
noppi wodde ko yàpp”. Ba mu ko leeree nàññ nag, mu daldi ne : “Xam naa xéll ne Yàlla mën
na lu ne”.
260. [Fàttalikul] ba Ibraahiima waxee ne : “Sama Boroom ! Won ma ni ngay dekkalee ku
dee”, mu ne ko : “Xanaa dangaa gëmul? ”. Mu ne ko “Axakay ! Waaye ngir sama xel dal”.
Mu ne ko : “Jëlal ñeenti njanaaw, teppasleen , boo noppee nga teg ci kaw tund wu ne aw
dogit, boo noppee nga woo leen : danañu yëngatu wutsi la. Yàlla Aji-not [tedd] la te ku xereñ
la.”
261. Méngaleg ña nga xam ne dañuy joxe seeni alal ci yoonu Yàlla mi ngi deme ni wenn pepp
wu sax, seqi juróom-ñaari gupp, gupp wu nekk am téeméeri fepp. Yàlla mooy fulal ku ko
soob,Yàlla ku yaatu ku xam la.
262. Ña nga xam ne dañuy joxe seeni alal ci yoonu Yàlla te duñu toftale ca la ñu joxe ñax
walla kañu , danañu am seenug pey fa Yàlla seen Boroom. Duñu tiit, duñu jàq.
263. Wax ju yiw ak ag njeggal moo gëm sarax boo xam ne wax ju ñaaw a ca topp. Yàlla ku
woomal la, ku lewet la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_30
|
30
264. Éy yéen ñi gëm ! Buleen yàq seeni sarax ci ñax ak kañu, képp ku joxe alal ngir ngistal ci
nit ña te gëmul Bis-pénc ba. Dafay mel ni doj wu suuf tegu ca kawam ; waame sottiku ca,
bàyyi ko mu ratax bandaŋ. [nit ñu mel noonu] duñu mën a def dara lu barkeel. Te Yàlla du
gindi nit ñu weddi.
265. Melow ñi joxe seeni alal ngir sàkku ngërëmul Yàlla, ak saxal seeni bakkan ci jaamu
Yàlla, dafa mel ni tool bu nekk ci aw tund. Waame [taw] dal ca, mu génne ñaari yoon
meññeefam ; bu ca waame dalul itam, mësay ma naatal ko. Yàllaa ngi ne jàkk ci li ngeen di
def.
266. Kenn ci yéen bu amoon toolu garabu tàndarma ak reseñ, ndox ya di daw ca biir, mu bari
lool meññent, fekk mu nekk mag, ame njaboot gu sew, ndax dana bëgg callmeer lu ànd ak
safara dal ca tool ba lakk ko ? Noonu la Yàlla di faramfàccee ay laayaam ndaxtelee ngeen di
xalaat !
267. Yéen ñi gëm ! Deeleen joxe asaka ci lu téey li ngeen di fàggul seen bopp ak li Nu leen
génneele ci suuf si. Buleen ca beddi la ca yées di ko joxe. Te fekk muy loo xam ne ku leen ko
joxoon dungeen ko bëgg a jël, te gëmmuleen ca ! Nangeen xam ne Yàlla ku woomal la te ku
yayoo cant la.
268. Séytaane, ag ñàkk la leen di dig, di leen xiir ci moy ;Yàlla nag, jéggal la leen di dig ak
wërsëg wu bawoo ca Moom. Yàlla ku yaatu, ku xam la.
269. Mooy jox ku ko soob xel mu rëy, rafet . Ku Mu jox xel mu rafet, jox na ko njariñ lu rëy.
Te boroom xel ya rekk ay waaru.
270. Li ngeen joxe mu génn walla ngeen nisar ko , Yàlla xam na ko. Ñiy tooñ, duñu am
ndimbal !
271. Bu ngeen feeñalee seeni sarax, baax na ; bu ngeen ko nëbbee, jox ko wax-ñéew ji doole
ya nag, moo gën ci yéen. Danañu leen jéggal ci seeni ñaawtéef [ci soppi ko aw yiw]. Yàlla ku
deñ-kumpa la ci li ngeen di def.
272. Seenug njub waru la, waaye Yàlla mooy jubal ku ko soob. Lu ngeen joxe ci alal, seen
bopp ngeen ko defal, dungeen joxe lu dul ngir jëmmi Yàlla. Xamleen ne li ngeen joxe ci alal
dangeen ca jotaat. Te duñu leen ca deseel dara.
|
coran-wolof.pdf
|
page_31
|
31
273. Ay sarax ñeel na ña nga xam ne dañoo tënku ci liggéeyu Yàlla, mënuñoo dem di wuti
wërsëg ci suuf si, ña réer dañuy defe ne ñu woomal lañu ndax seenug fegu - danga leen xamee
ci seeni màndarga - Duñu laaj nit ñi dara. Lu ngeen joxe ci alal Yàlla xam na ko.
274. Ñi nga xam ne dañuy joxe seeni alal, guddi ak bëccëg, ci lu nëbbu ak lu feeñ, ñooña am
nañu seenug pey fa seen Boroom te duñu jàq.
275. Ñay lekk ribaa, [duñu jóg] ci seeni bàmmeel lu dul jógeenu ku Séytaane daaneel, sadd ko
saddum jinne. Ndax dañu ne : “Jaay ak ribaa ñoo yem”. Te Yàlla daganal na jaay, araamal na
ribaa. Képp ku ñu ca waar ci lu jóge ca Yàlla ba nga bàyyi ribaa, mën naa téy la weesu ;
mbiram ma nga ca Yàlla. Ku ca dellusi nag... ñooña, ñooy waa Safara ! Te dañu cay béel.
276. Yàlla dafay màbb ribaa, di sakkanloo sarax. Yàlla soppul ku weddi, [yéefar] bu ñemey
bàkkaar.
277. Ñi gëm tey jëfe yiw , di taxawal julli tey joxe asaka, am nañu seenug pey fa seen
Boroom. Te amuñu lu ñuy tiit walla lu ñuy jàq.
278. Éy yéen ñi gëm ! Ragal-leen Yàlla ; te ngeen bàyyi li des ci ribaa yi, ndegam ñu gëm
ngeen.
279. Bu ngeen ko deful, nangeen séentu xeex bu tukkee ca Yàlla ak ab Yonentam. Bu ngeen
tuubee, yéen a moom seen. Alal [ja ngeen dugaloon] dungeen loru, dungeen lore.
280. Ku leen ameel, su nekkee ci jafe-jafe , muñal-leen ko. Su ngeen ko bàyyee muy sarax
nag moo gën ci yéen ! Ay bu ngeen xamoon !
281. Ragal-leen bis boo xam ne dangeen ca dellu ca seen Boroom. Kenn ku nekk ñu delloo
ko la mu jëfoon. Te kenn du ko ca tooñ [ci maandute].
282. Éy yéen ñi gëm ! Bu ngeen digaalee bor bu jëm ci diir bu ñu tudd, bindleen ko ; Naleen
ko ab bindkat bindal, ci maandute ; bindkat bi it na ko bind ca la mu mën a binde ; te ka bor
ba aju ci aw loosam, moo ko koy fite : te na ragal Boroomam ca bañ caa wàññi dara. Bu
fekkee ka bor ba tegu ci loosam dafa doon ku dese, mbaa mu doyadi mbaa xel ma matul, kon
na ko kilifaam fiteel. Te seedeloo ko ñaari seede yu góor ; walla genn góor ak ñaari jigéen,
ñoo xam ne ñu wóor lañu ndax kenn ca jigéen ña mën naa fàtte, ka ca des fàttaliku. Ku ñuy
seedeloo ba woo ko, na nangoo seede. Buleen di bañ di bind bor bu jëm ci ab dig, moo xam
|
coran-wolof.pdf
|
page_32
|
32
dafa rëy walla mu tuuti : looloo gën a maandu ca Yàlla, ngeen jub te seede moo gën a soril
sikki-sàkka. Lu dul njaay mu teew mu ngeen dogal ci seen diggante : ci kaw loolu mën ngeen
koo bañ a bind. Waaye nangeen di seedeloo bu ngeen di jaayante ; te bindkat ak seedekat
buñu loru buñu lore. Bu ngeen defee loolu, lu ñaaw la [caay-caay la] ci yéen. Te Yàlla xam na
lu ne.
283. Bu ngeen nekkee ci tukki te amuleen bindkat, kon [ngeen jëf] tayle gu ñu téye. Te ku ñu
wóolu ba dénk ko, na delloo ndénkaan la ; te mu ragal Yàlla Boroomam bañ caa sànk dara. Te
buleen di nëbbu seede : ku nëbbu seede, xolam def bàkkaar. Yàlla xam na xéll li ngeen di def.
284. Yàllaa moom li nekk ci asamaan yi ak suuf si. Bu ngeen feeñalee li nekk ci yéen [seeni
bakkan] walla ngeen nëbb ko, dana leen ko mas a limal moom Yàlla. Su ko defee mu jéggal
ku ko soob, mbugal itam ku ko soob. Yàlla mën na lu nekk.
285. Yonent bi gëm na la ñu wàcce ca moom, la bawoo ca Yàlla, [jullit ña gëm] itam : ñoom
ñépp gëm nañu Yàlla ak i Malaakaam, ak i téeréem, ak i Yonentam; (te ñu ne) : “Dunu téqale
kenn ci ay Yonentam”. Wax itam : “Dégg nanu, topp nanu. Sa njéggal lanu yaakaar, di ko
sàkku. Te Yaw yaa di daj dëpp gi”.
286. Yàlla du teg kenn lu dul lu mu àttan. Lu mu def ci lu baax añe ko, lu mu def ci safaan
yenu ko. Yàlla sunu Boroom, bul nu jàppee la nu fàtte walla nu juum. Te bul nu teg coono
kem na nga ko tege woon ña nu jiitu woon. Te bul nu teg lu ëpp sunu kàttan, jéggal nu, baal
nu, yërëm nu. Yaay sunu wéeruwaay, defal nu ndimbal ci kaw yéefar yi.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------
Saar 3 : NJABOOTU HIMRAAN
200 laaya-Ginnaaw Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi
|
coran-wolof.pdf
|
page_33
|
33
1. Alif, Laam, Miim..
2. Yàlla mooy Yàlla ! Amul jeneen yàlla ju dul Moom, Aji-dundu la, di Aji-taxawaakoon ci
lépp.
3. Moo wàcce ci yaw Téere ba ci dëgg, di feddali la ko jiitu. Moo wàcce Tawreet ak Injiil
4. ca bu jëkk, doonoon njub ci nit ñi. Moo wàcce Alxuraan. Ña weddi kàdduy Yàlla yi, am
nañu mbugal mu tar ! Te Yàlla ku not la , Boroomug feyyu la.
5. Yàlla, dara nëbbuwul ci Moom biir asamaan ak suuf si.
6. Moo leen móol ci seeni biiri nday, na Mu ko soobee. Amul jeneen Yàlla ju dul Moom,
Mooy ki not, di ku xereñ.
7. Moom moo wàcce ci yaw Téere ba : am na ca ay laaya seen maanaa leer nañu, ñoo di
cosaani àtte yi, ak yeneeni laaya yu seeni maanaa fésul. Ña nga xam ne jeng a nekk seeni xol,
benn ca laaya yooyu lañuy topp ngir sàkku fitna ak jéem leen a firi, te Yàlla doŋŋ a xam seeni
piri ak ña sax ci xam-xam. Danañu wax ne : “Gëm nanu ko : lépp ca sunu Boroom la bawoo !
” Woroom xel yi rekk ay waaru.
8. “Yaw sunu Boroom ! yàlla boo jengal sunuy xol ginnaaw ba nga nu gindee ; te may nu
yërmaande ju bawoo ci yaw. Yaw de yaa di Mayewaakoon bi !
9. Sunu Boroom ! Yaw yaa di dajale nit ñi ci bis boo xam ne - sikk nekkul ci ag ñëwam -
Yàlla, du wuute dige ba.
10. Ña weddi, seen alal ya ak seen njaboot ya duleen fegal dara ca Yàlla. Te ñoom ñoo di
mattum Safara,
11. lu mel ni aadaay nitu Firawna ak ña leen jiitu woon, weddi woon Sunuy laaya. Yàlla
jàppe leen seeni bàkkaar. Te Yàlla di ku tar mbugal.
12. Waxal ña weddi [ca Yahuud ya] ne : “Dees na leen not ; pang leen jëme Safara. Te [lal ba
ñu fay fekk] bon na ! ”
|
coran-wolof.pdf
|
page_34
|
34
13. Am ngeen lu waare ci ñaari mbooloo ya [ca Badar] la ñu daj : muy di xeex ci yoonu Yàlla
; meneen ma, di ay yéefar. Mu jullit ma gis ne ñaari yoon la leen yéefar ya ëppee, ci gisu bët
rekk. Fekk ëpp na sax loolu. Yàlla dana dooleel ci ndimbalam ku ko soob. Lii nag doy sëkk ag
waare ca ña ame gët [xel] !
14. Rafetaleef na ci nit ñi sopp bànneex ci jigéen ñi ak ay doom yu bari, alal ju bari ci wurus
walla ci xaalis, fas yu tàggutu, ak i jur [waruwaay], ak i alal mbey ; loolu lépp yóbbalub
àddina doŋŋ la, delluwaay ba gën, ma nga ca Yàlla.
15. Neel : “Moo ndax duma leen xamal lu gën loolu ci yéen ? Gaa ña nga xam ne dañoo ragal
Yàlla, am nañu, fa seen Boroom, Àjjana joo xam ne dex yaa ngay daw ci ronam, ñu sax fa
dàkk ak i soxna yu ñu laabal , ak ngërëm lu bawoo ca Yàlla.” Yàllaa ngi gis jaam ñi,
16. ñooy ñay wax naan : "Sunu Boroom, nun gëm nanu ; jéggal nu sunuy bàkkaar, te fegal nu
mbugalu Safara”,
17. ñooy, muñkat ya, ña dëggal, diy jaamukat, diy joxekati alal [ngir Yàlla] tey sàkku njéggal
waxtuw njël.
18. Yàlla seede na ne, amul jeneen Yàlla ju dul Moom, Malaaka ya ak woroom xam-xam ya
taxawe ci maandu it, seede nañu ne amul jeneen Yàlla ju dul Moom. Ku not la, ku xereñ la !
19. Diine Yàlla tigi mooy Lislaam. Ñoñ-téere ya yi wuutewuñu woon lu dul ba leen xam-xam
ba dikkalee, ñu beew ci seeni diggante. Képp ku weddi kàddug Yàlla... na xam ne Yàlla ku
gaaw la ci xayma jëf yi !
20. Bu ñuy dàggasante ak yaw, neel : “Ci Yàlla laa jublu maak ku ma topp”. Te nga wax ñoñ-
téere, ak ña jàngul : “Moo ndax yéen wommatu ngeen ? ” Bu ñu tàbbee ci Lislaam, nga xam
ne gindiku nañu. Bu ñu dummóoyoo nag... Yaw [Muhammad] jotal rekk la ci war. Yàllaa ngi
gis jaam ñi.
21. Ñay weddi kàdduy Yàlla, di rey Yonent ya, ci lu dul dëgg, di rey ñay digle maandute ci nit
ñi, na nga leen bégal ci mbugalmu tar.
22. Ñooña seeni jëf sippiku na ci àddina ak ca àllaaxira. Te duñu am ndimbal !
|
coran-wolof.pdf
|
page_35
|
35
23. Moo ndax gisoo ñañu jox cér ca téere ba , woowees na leen jëme ci Téere Yàlla bi ngir
mu àtte seeni diggante ; am kurél ci ñoom bu dummóoyu, far ñoom ñépp dummóoyu.
24. Ndax ñoom dañuy wax ne : “Safara dunu laal lu dul ay bis yuñu lim”. Dañuy duural Yàlla
ci seen diine, loolaa leen nax.
25. Naka la ñuy def ca bis ba, kenn warut a nàttable ci ne dana am, bu ñu leen dajalee ba
kenn ku nekk ñu jox ko la mu fàggu woon mu mat sëkk.
26. - Neel : “Sama Boroom, Yaw miy Boroom nguur. Yaay jox nguur ku la soob, di rocci
nguur ci ku la soob ; Yaay teral ku la soob, Yaay toroxal ku la soob. Yiw wépp a ngi ci sa
loxo te kàttanu nga ci def lu ne.
27. Yaay dugal guddi ci bëccëg, Yaay dugal bëccëg ci guddi, Yaay génne ndundu ci ndee,
Yaay génne ndee ci ndundu. Di wërsëgal ku la soob ci lu àndul ak waññi”.
28. Bu jullit ñi jàpp xaritoo ci yéefar yi, bàyyi fa jullit ña. Ku def loolu amoo ca Yàlla dara,
ndeem du dangeen ragal ca ñoom ngaañ. Yàllaa ngi leen di moytandikuloo boppam. Te fa
Moom la lépp di mujj.
29. Neel : “Bu ngeen nëbbee li ci seeni xol walla ngeen feeñal ko, Yàlla dana ko xam. Yàlla
xam na li nekk ci asamaan yeek suuf si. Te Yàlla am na kàttan def lu ne.
30. Bis ba nga xam ne bakkan bu nekk dana jot ca la mu defoon ci aw yiw ak ca la mu defoon
ci ñaawtéef ; dana ngéejoo dàndanteek ñaawtéef yooyu sore ko lool ! Yàllaa ngi leen di
moytandikuloo boppam. Te Yàlla dey ku ñeewant jaam ñi la.
31. Neel : “Ndegam sopp ngeen Yàlla, toppleen ma, kon dey Yàlla dana leen safoo te jéggal
leen seeni bàkkaar. Yàlla jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
32. Neel : “Toppleen Yàlla ak Yonent bi. Bu ngeen dëddoo [def lu bokkul ak loolu] ... Yàlla
du safoo yéefar ya !
|
coran-wolof.pdf
|
page_36
|
36
33. Yàlla moo tànn Adaama, Nooh, njabootu Ibraahiima ak njabootu Himraan ci kaw bindéef
yi.
34. Ñenn ña di doom ca ña ca des, Yàlla Kuy dégg la te Ku xam la.
35. Fàttalikul ba soxnas Himraan waxee ne : “Yaw sama Boroom, fas naa yéene sédde la li ne
ci sama biir. May ku mu sellal, nangul ma. Yaw yaay Kiy dégg, Ki xam”.
36. Ba mu ko wasinee, mu ne : “Ay sama Boroom, jigéen laa wasin de” ; te Yàllaa gën a xam
la mu wasin ! Ndax góor melul ni jigéen. “Te tudde naa ko Maryaama, te maa ngi koy muslul
wéeru ci Yaw mook i doomam mucc ci Séytaane suñu rëbb sa”.
37. Boroomam nangul ko, nangu gu rafet, màggloo ko màgg gu rafet. [Zakariyaa] yar ko. Saa
su [Zakariyaa] duggee ca Mihraab ba, dana fekk fa moom ay xéewal. Mu ne : “Yaw
Maryaama, fu la lii bawoo ? ” - Mu tontu ko ne : “Lu jóge ca Yàlla la”. Yàllaay wërsëgal ku
ko soob ci lu àndul di waññi na mu tollu.
38. Foofii la Zakariyaa ñaanee Boroomam, ne : “Yaw sama Boroom, may ma ci sa coobare,
ay njërëta yu yiw. Yaw Boroom bi Kuy dégg ñaan nga”.
39. Noonu, Malaaka ya woo ko, fekk mu taxawe julli ca Mihraab ba, xamal ko ne : “Yàllaa
ngi lay bégal ci doom ju tudd Yahyaa, muy dëggal kàddu gu bawoo ca Yàlla [di Iisaa, di
kilifa, di ku wegu]. Di ab Yonent, bokk ca ñu sell ña”.
40. Mu ne : "Sama Boroom, naka laay amee doom, ni ma màggatee, sama soxna Jërmél ?”.
Mu ne ko : “Noonu lay ame ! ”, Yàlla mooy def lu ko soob.
41. - Mu ne : “Yàlla, defal ma màndarga.” - Mu ne ko : “ Doo mën a wax ak nit ñi ñetti fan lu
dul ci njunju. Na nga tudd sa Boroom lu bari ; te nanga di ko sàbbaal suba ak ngoon.”
42. (Fàttalikul) ba Malaaka ya waxee ne : “Yaw Maryaama, Yàlla tànn na la te laabal na la,
tànn na la ci kaw jigéeni àddina bi yépp.
43. “Yaw Maryaama, jaamul sa Boroom, nanga sujjóot te rukkoo ànd ak ñay rukkoo [di
julli]”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_37
|
37
44. - Loolu bokk na ca xibaar ya nekkoon kumpa, Nu ngi la koy xamal. Te neewuloo woon ba
ñuy sànni bantu wantaloo ya di seet kan mooy yor Maryaama ! Te neewuloo woon ba ñuy
xulloo.
45. (Fàttalikul,) ba Malaaka ya waxee ne : "Yaw Maryaama, Yàllaa ngi lay bégal ci kàddu
[doom] gu tukkee ca Moom : turam moo di “Al-Masiihu” “Iisaa”, doomu Maryam, boroom
bayre ci àddina ak ca àllaaxira, te bokk na ca way-jege ña Boroom bi”.
46. Te dana wax ak nit ñi, bi mu doonee liir ak bu doonee mag te bokk na ca nit ñu yiw ña”.
47. - Mu ne [moom Maryaama] : “Yaw sama Boroom ! Naka laay ame doom, te góor musu
maa laal ? ” - Malaaka ma tontu ko ne : “Noonu lay amee ! ”. Yàlla mooy sàkk lu ko soob. Te
buy dogal mbir, du def lu dul wax : “Nekkal” ; mu daldi nekk.
48. “Dana ko jàngal téere ba, xam-xamu ràññee, Tawreet ak Injiil,
49. dana ko def Yonent ci Banii-Israayiil, [mu wax leen ne]: “Man mii, indil naa leen ay
màndarga yu bawoo ca seen Boroom. Mën naa leen defaral ci ban bi jëmmi picc, ëf ko mu
nekk picc, muy dundu ci coobare Yàlla. Danaa faj ku judduwaale gumba ak ku gaana, danaa
dundal [dekkal] ku dee ci coobare Yàlla. Mën naa leen xamal la ngeen di lekk ak la ngeen
denc ca seeni kër. Loolu war na leen a yéem [waar], ndegam ñu gëm ngeen !
50. May dëggal li ma jiitu [Tawreet], ma di leen daganalal lennat ca ya ñu araamaloon ci
yéen. Indil naa leen kàddu gu bawoo ca seen Boroom. Ragal-leen Yàlla te topp ko.
51. Yàlla miy sama Boroom di seen Boroom. Jaamuleen ko : lii mooy yoon wu jub xocc wi.”
52. Ba Iisaa ràññee ca ñoom gëmëdi, la daldi wax ne : “Waaw ana kan moo may dimbali ci
liggéeyal Yàlla ? ” Gaa yu sell ya ne ko : “Nun noo lay dimbali ci yoonu Yàlla. Gëm nanu
Yàlla. Seedeel ne nun way-wommatu lanu [jëm ci Yàlla].
53. Yaw sunu Boroom ! Gëm nanu li nga wàcce [Linjiil] te topp nanu Yonent bi [Iisaa]. Yàlla
nanga dogal nu bokk ca seede yu dëggu ya”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_38
|
38
54. Ñu tëral pexe. Yàlla it tëral pexe. Te Mooy gën jaa mën a tëral pexe !
55. Fàttalikul ba Boroom ba waxee ne : "Yaw Iisaa, danaa la faat, yékkati la jëme ci Man,
Danaa la laabal ci bon-boni yéefar yi weddi te danaa def ña la topp ñu féete kaw ña la weddi
ba Bis-pénc ba. Yéen ñépp dellu ci Man, Ma àtte seeni diggante ci li ngeen doon juuyoo.
56. Ña nga xam ne dañoo weddi, danaa leen mbugal mbugal mu tar, ci àddina ak ca àllaaxira ;
te duñu am ku leen dimbali.
57. Ña gëm te jëf aw yiw, danañu jot seeni pey. Yàlla sopput tooñkat ya.
58. Loolu noo ngi la koy jàngal [xamal] mu bokk ci ay kéemaan ak kàdduy fàattali yu xereñ
[Alxuraan].
59. Mbiri Iisaa ca Yàlla, dafa deme ni mbiri Aadama, dafa koo bindee ci suuf ba noppi ne ko
“Nekkal” : mu nekk.
60. Dëgg ca sa Boroom la jóge. Bul bokk ca ña cay werante.
61. Ku cay dàggasante ak yaw, ginnaaw la la dikke ci xam-xam [ci mbiri Iisaa], neel :
“Kaayleen nu woo sunuy doom ak sunuy soxna ak seeni soxna, nu ñëw, ngeen ñëw yéen ci
seen bopp topp nu toroxlu, rëbbante rëbbum Yàlla dal ci ña fen [ci mbiri Iisaa].
62. Lii mooy nettali yu dëggu ya. Te amul yàlla ju yayoo jaamu ku dul Yàlla. Te Mooy ki not,
ki xereñ.
63. Bu ñu dëddoo [dummóoyu] ... Yàlla xàmmee na yàqkat ya !
64. - Neel : “Yéen ñoñ-téere yi, kaayleen ci baat boo xam ne yéen ak nun noo ciy maase :
dunu jaamu ku dul Yàlla, te nu bañ cee bokkaale dara, te kenn ci nun bañ jël moroomam
jàppe ko Yàlla, di ko jaamu”. Su ñu bañee ba dummóoyu, neeleen : “Seedeleen ne nun dey
way-wommatu lanu [ci topp Yàlla]”.
65. Yéen ñoñ-téere, ana lan moo waral ngeen di dàggasante ci mbiri Ibraahiima, te Tawreet ak
Injiil ginnaawam lañu wàcc ? Moo ndax dungeen xel-lu ?
|
coran-wolof.pdf
|
page_39
|
39
66. Yëgleen ne dàggasante ngeen ci lu ngeen xam [mbiri Iisaa]. Lu tax ngeen di dàgge ci lu
ngeen amul xam-xam [Mbiri Ibraahiima] ? Yàlla xam na te yéen xamuleen.
67. Ibraahiima nekkul woon yahuud, du càggéeni mu nekkoon nasraan. Waaye nekkoon na
kuy wéetal Yàlla, di ku wommatu jëm ci Yàlla. Te bokkul woon ca ñay bokkaale..
68. Nit ñi gën a yey ci Ibraahiima ñooy ña ko toppoon ak Yonent bii [Muhammad] ak ña gëm
[Yàlla]. Te Yàlla mooy mbégum ñi gëm.
69. Am na ab kurél bu bokk ci ñoñ-téere, danañu ngéeju réeral leen. Waaye mënuñoo réeral
ku dul seen bopp ; te yéguñu ko.
70. Yéen ñoñ-téere, lu tax ngeen di weddi kàddug Yàlla, te ngeen di ci ay seede [xam ko xéll]
?
71. Yéen ñoñ-téere, lan moo tax ngeen di muure dëgg ak ay caaxaan, di nëbb dëgg te xam ko
?
72. Am na ci ñoñ-téere kurél bu wax ne : “Gëmleen li wàcc ca way-gëm ña [Alxuraan] ci suba
[waxtu], te bu ngoonee ngeen weddi ko, ndax ñi gëmoon ñoom it weddi.
73. Te : “Buleen gëm lu dul ku topp seen diine...”. Neel [yaw Muhammad] : “Njub Yàllaa ko
moom” - kon mën naa am kenn nit kuñu jox la mel ni la ngeen jot ba mën a weccee kàddu ak
yéen ci mbiri seen Boroom. Neel : Ngëneel a nga ca loxo Yàlla. Dana ko jox ku ko soob.
Yàlla ku yaatu la, ku xam la.
74. Dana jagle yërmaandeem ku ko soob. Yàllaay Boroom ngëneel lu màgg.
75. Am na ci ñoñ-téere ko xam ne, ku ko dénk barigo [wurus] dana la ko delloo. Am na ci koo
xam ne, ku ko dénk benn dinaar, du ko delloo, ndegam taxawoo ca temm. La ko waral, dañoo
wax ne : “Ñoom, dara waruleen ci seen diggante ak ña jàngul .” Dañuy wax ci Yàlla ay fen te
xam ko xéll.
|
coran-wolof.pdf
|
page_40
|
40
76. Axakañ [am na lu leen war] ci ñoom, ku matal kóllareem ci ragal [Yàlla], na xam ne Yàlla
safoo na ña ragal Yàlla.
77. Ña nga xam ne jaay nañu kóllareg Yàlla ak seeni ngiñ ci njëg gu néew, ñooña amuñu cër
ca àllaaxira, Yàlla duleen xool te du wax ak ñoom bu Bés-pénc baa te duleen laabal itam ; te
mbugal mu metti dana dal ci seen kaw.
78. Am na ci ñoom kurél buy damm seeni làmmiñ [bu ñuy jàng] Téere ba ngir ngeen defe ne
la ñuy wax ca Téere ba la bokk, te bokku ca ; ñu naan : “Lu jóge ca Yàlla la”, te jógewul ca
Yàlla. Di wax ci Yàlla ay fen te xam ko xéll.
79. Mënul a nekk nit koo xam ne Yàlla daf koo jox ab Téere ak xam-xamu xereñ [ràññee], def
ko ab Yonent ba noppi muy wax nit ñi : “Nekkleen samay jaam bàyyi Yàlla” ; la muy wax
kay moo di: “Nekkleen jaamukati seen Boroom niki ngeen ko jàngee woon ca Téere ba te
xame ko na”.
80. Te duleen digal jàppe Malaaka ya ak Yonent ya ay yàlla. Ndax duleen digal jëfi yéefar
ginnaaw bi ngeen wommatoo jëm ci Yàlla?
81. Fàttalikul ba Yàlla kóllaranteek Yonent ya : ba mu leen joxee Téere ak xam-xamu ràññee,
[mu ne]: “Su leen ab Yonent dikkalee buy dëggal li ngeen yor, nangeen ko topp te dimbali
ko.”. Mu ne leen [Moom Yàlla] : “Ndax nangu ngeen loolu ? Te nangeen jàpp ci loolu Sama
kóllare ” - Ñu ne : “Nangu nanu”. Yàlla ne leen : “Seedeleen te nanga ànd ak yéene bokk ca
way-seede ya.
82. Ku dummóoyu ginnaaw loolu... ñooña ñoo sàqi ndigal”.
83. Ndax dañuy sàkku jeneen diine ju bokkul ak diiney Yàlla ji, te waa asamaan si ak suuf si
ci Moom lañu jëm, moo xam muy coobare wallag noteel, te lu mën a xew ca Moom lañuy
dellu ?
84. Neel : “Gëm nanu Yàlla, li ñu wàcce ci nun, li ñu wàcce ci Ibraahiima, ak Ismaahiila, ak
Yanqooba, ak ca sët ya, ak la ñu joxoon Muusaa ak Iisaa ak Yonent ya, mu tukkee ca seen
Boroom [Téere ya]: dunu téqale kenn ci ñoom te nun way-wommatu lañu [jébbulu] jëm ci
Yàlla”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_41
|
41
85. Kuy sàkku diine ju dul Lislaam, deesu ko nangul, te bu àllaaxiraa, ca way-ñàkk ña lay
bokk.
86. Naka la Yàlla di jubalee nit ñu weddi ginnaaw seen ngëm te ñu seede ne Yonent ba ku
dëggu la, te lay yu leer dikkal leen ? Yàlla du gindi nit ñu nekk ay tooñkat.
87. Ñooña, seen pey nekkul lu dul rëbbum Yàlla ak Malaaka ya ak nit ñépp, dana dal ca seen
kaw.
88. Dañu fay béel ca Safara. Kenn duleen woyafal mbugal ma, kenn duleen ko yéexalal,
89. lu dul ña tuub ginnaaw loola te sellal seeni jëf. : Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
90. Ña nga xam ne dañoo weddi ginnaaw ba ñu gëmee ba dee ci kéefar, deesuleen nangul
seenug tuub. Te ñoom ñooy gaa ya sànku .
91. Ña nga xam ne ñoo weddi ba dee ci kéefar, deesul nangul kenn ci ñoom mu jote doonte la
joxe na wurus wu fees dell suuf si ngir loolu [jote]. Ñooñee, mbugal mu tar lañuy am, te duñu
am ku leen dimbali.
92. Dungeen am mbaax ba ba ngeen di joxe ci li ngeen bëgg. Te lépp lu ngeen mën a joxe,
Yàlla xam na ko.
93. Ñam yépp a daganoon ca waa Banii-Israayiil, lu dul ñam ya [Israayiil ] araama loon ca
boppam lu jiitu ñu doon wàcce Tawreet. Neel: “Indileen Tawreet te jàng ko, ndegam ñu
dëggu ngeen ! ”
94. Ku duural Yàlla ay fen, ginnaaw loolu... ñooñaa di tooñkat ya.
95. Neel : “Yàllaa wax dëgg. Kon toppleen diiney Ibraahiima. Ku wéetaloon Yàlla la te mësul
a bokk ca ñay bokkaale Yàlla”.
96. Néeg ba ñu njëkk sampal nit ñi moo di ba nekk Màkka, muy bu ñu barkeel, di njub,
mbindéef yépp bokk ko.
|
coran-wolof.pdf
|
page_42
|
42
97. Ay kéemaan yu leer ñoo fa nekk, [bokk na ca] Maxaama Ibraahiima [barab] ; ku fa dugg
am kóolute. War na, ci nit ñi ku ko mën, aj fa néegub Yàlla ba te Yàlla tax wenn yoon [wu
farata]. Ku weddi nag... na xam ne Yàlla ku doyloo la waliis mbindéef yépp.
98. Neel : “Yéen ñoñ-téere, lu tax ngeen di weddi kàdduy Yàlla yi? Te Yàlla kuy seede la ci li
ngeen di def ”
99. Neel : “Yéen ñoñ-téere, lu tax ngeen di gàllankoor ñiy dox jëm ci yoonu Yàlla, di ko
wutal sikk? Te ngeen di ay seede, te Yàlla sàgganewut li ngeen di jëf de.
100. Éy yéen ñi gëm ! Bu ngeen toppee ñenn ñi, ñoñ-téere, danañu leen delloo ci kéefar
gannaaw ba ngeen gëmee Yàlla.
101. Naka ngeen di weddee te laayay Yàlla yi ñi di ko jàng fi seen kanam, Yonent bi nekk fi
seen biir ? Ku ŋoy ci Yàlla, gindiku na jëm ca yoon wu jub xocc wa.
102. Éy yéen ñi gëm ! Ragal-leen Yàlla kem ni mu yellee [tigi]. Te buleen dee mukk lu dul
fekk na yéen a ngi wommatu jëm ci Yàlla.
103. Jafanduleen yéen ñépp ci buumug Yàlla gi te buleen teqalikoo ; fàttalikuleen xéewal gi
leen Yàlla defaloon ba ngeen nekkee ay noon [lu jiitu Lislaam], mu tàppe seeni xol. Ba ngeen
mujj ci xéewalam di ay doomi ndey. Te it nekkoon ngeen ci pindub kàmbug Safara, mu
xettali leen ci loolu. Noonu la leen Yàlla di leeralee ay káddoom ndax Yàlla ngeen gindiku.
104. Sàkkleen ci seen biir kurél buy woote jëme [nit ñi] ci mbaax [yiw], ñuy digle njekk ci
tere njekkar . Ñooña ñooy ña texe.
105. Te buleen mel ni ña teqalikoo juuyoo, ginnaaw ba leen leeral ga dikkalee, ñooña am
nañu mbugal mu rëy.
106. Bis ba ay xar-kanam di weex tàll, ay xar-kanam it di ñuul kukk, ña nga xam ne seeni
kanam dana ñuul [dana ñu leen wax] ne: “Ndax dangeen weddi gannaaw ba ngeen gëmee ? ”.
Mosleen, toqamtikuleen mbugal mii ci sababus li ngeen doon weddi.
|
coran-wolof.pdf
|
page_43
|
43
107. Ña nga xam ne seeni kanam ya dafa weex, dana ñu nekk ci yërmaandey Yàlla, te dañu
fay béel.
108. Loolu moo di kàdduy Yàlla ya ; Danañu ko jàngat ci yaw (Muhammad) ci dëgg. Yàlla
nammul di tooñ mbindéef yi.
109. Yàllaa moom li nekk ci asamaan yi ak suuf si. Te mbir yépp ca Yàlla lañuy mujj
[dellusi].
110. Yéen yéen ay xeet wi gën ci nit ñi [xeet wu fi mës a jaar]. Yéen ay digle njekk te tere
njekkar te gëm Yàlla. Bu ñoñ-téere gëmoon, mooy gën ci ñoom de, li ëpp ci ñoom ay saay-
saay lañu.
111. Duñu la mën a lore lu dul ci wax ju ñaaw ; te bu ngeen xaree ak ñoom, ñu joxe ginnaaw
[daw], kenn duleen dimbali.
112. Fu ñu mën a nekk, toroxtaange dal leen, lu dul ña ca yiiroon kóllareg Yàlla walla gu nit
ña. Te ñoom merum Yàlla dal na leen, ñu daldi simbook ñàkk [ndóol] ngir weddi ga ñu weddi
kàdduy Yàlla ak rey ga ñu rey Yonent ya ci lu dul dëgg, booleek moy Yàlla gi ñu saxoo
woon, di jalgati.
113. Waaye ñoñ-téere yemuñu de. Am na ci kurél bu taxaw [ci dëgg] buy jàng kàdduy Yàlla
ya, ca waxtu ya séq guddi, te dañuy julli [sujjóot].
114. Gëm nañu Yàlla ak Bis-pénc ba, te dañuy digle njekk, di tere njekkar, di jëkkante ci def
lu baax. Ñooña ca ñu yiw ña lañu bokk.
115. Lu ngeen jëf ci aw yiw, kenn duleen ko xañ. Yàlla xam na ña ko ragal .
116. Ña weddi, seeni alal ak seeni doom duñuleen jariñ dara fa Yàlla. Ñoom ñooy waa Safara
te dañu fay béel.
117. La ñuy joxe ci seeni alal ci mbiri àdduna dafa mel ni ngelaw lu ànd ak safara dal ci kaw
mbeyum ña tooñ seen bopp, ne ko fuuf lakk ko. Yàlla tooñuleen waaye ñoom ñoo tooñ seen
bopp.
|
coran-wolof.pdf
|
page_44
|
44
118. Yéen ñi gëm, buleen won seen mbir ci ag xaritoo keneen ku bokkul ci yéen. Bumuy ci
ñoo xam ne dañuy kàttanlu ci yàqal leen, danañu ngéeju ngir ngeen am coono. Mbañeel ga
feen na ca seeni wax, te la seeni xol ëmb moo yéesati. Yéen leeral nanu leen kéemaan yi
[ngeen war leen a ràññee ndegam ñu xel-lu ngeen ! ].
119. Yéen ak ñoom, yëgleen ne yéen a leen safoo, waaye ñoom safoowuñu leen ; te yéen gëm
ngeen Téere bi lépp. Bu ñu dajee ak yéen ne “Gëm nanu” ; bu ñu wéyee màtt seeni
waaroom wiccax ndax mer. Neel : “Deeleen ci mer” ; Yàlla ku xam la lu nekk ci xol yi.
120. Bu ngeen amee bànneex, mu naqari leen. Bu ngeen amee naqar, mu di seen bànneex
ñoom. Waaye bu ngeen muñee te ragal Yàlla, seen pexe yi duleen wàññi dara. Te Yàlla ku
peeg la la ñuy def.
121. Fàttalikul yaw Yonent bi, ba nga xëyee jóge ci sa njaboot, di tegtal jullit ña barabu
xeexukaay ya, xamal ne Yàlla kuy dégg la, Kuy xam la.
122. [Fàttalikul] ba ñaari kurél ci yéen naree yoqat ! Te Moo leen dimbali woon ba delluwuñu
ginnaaw ! Way-gëm ña, nañu sukkandiku ci Yàlla [Uhud].
123. Yàlla dimbali woon na leen ca Badar, ba ngeen nekkee ñu néewle. Ragal-leen Yàlla ndax
amaana ngeen gërëm ko !
124. [Fàttalikul yaw Yonent bi] ba nga waxee ña gëm : “Moo ndax doyuleen, seen Boroom,
tëbb leen ñetti junni Malaaka yu wàcc [ngir dimbali leen]” ?
125. Axakañ ! Bu ngeen muñee te ragal Yàlla, bu ñu leen songee ak doole [ca waxtu wu ñu
tànn], seen Boroom dana leen tëbb juróomi junniy Malaaka yuñu màndargaal.
126. Te Yàlla defewuko lu dul bégal leen ngir seeni xel dal. Te ndimbal du bawoo fu dul fa
Yàlla, Mooy Ki not, di Ku xereñ ki ;
127. def na ko it ngir dog ab kurél walla toroxal leen, ba ñu wëlbatiku di ñu yàkkiku [seen
yaakaar tas].
|
coran-wolof.pdf
|
page_45
|
45
128. [Yaw Yonent bi], mbir moomu moomoo ci dara - Yàlla Moo leen di jéggal walla Mu
mbugal leen, ñoom daal ay tooñkat lañu.
129. Te Yàlla Moo moom li nekk ci asamaan yeek suuf si. Mooy jéggal ku ko soob, di
mbugal ku ko soob.... Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
130. Éy yéen ñi gëm, buleen lekk ribaa ju jóge ci alal juy léw-léwi di fulu. Nangeen ragal
Yàlla ndax ngeen texe !
131. Nangeen ragal Safara sa ñuy xaaroo yéefar ya.
132. Nangeen topp [ndigali Yàlla] ak Yonent bi ndax ngeen doon ñu ñuy yërëm!
133. Jëkkanteleen jëm ci seen njéggalug Boroom ak ci Àjjana joo xam ne yaatu na ni asamaan
yi ak suuf si, te ña ragal Yàlla lañu koy xaaroo,
134. ñoom ña nga xam ne dañuy joxe [seen alal ci jamonoy naataange ak ci jamonoy tar-tar ],
ak ñay nëbbu seen mer, ak ñay jéggal nit ñi [ay tooñeel] - Yàlla safoo na ñay rafetal -
135. ak ña nga xam ne, bu ñu defee ñaawtéef mbaa ñu tooñ seen bopp, daldi fàttaliku Yàlla fa
saa sa, daldi jéggalu seen bàkkaar ya - te Yàlla rekk ay jéggale bàkkaar - te ñooña duñu nuur
mukk ci jëfe bàkkaar te fekk ñu xam ko.
136. Ñooña seenug pey moo di jéggal gu bawoo ca seen Boroom, ak Àjjana yu dex ya di daw
ci seen ron, te dañu fay béel. Loolu ag pey dàqatuko !
137. Am na ay yoon yu jàll yu ñu sosoon ba ngeen dikkagul. Kon doxleen wër ci goxi suuf, te
di xool naka la ña daan weddi mujje.
138. Lii ag leeral la ci nit ñi, te di ag njub ak ug waare ngir ñi ragal Yàlla.
139. Buleen doyadi, buleen ragal, yéen ay féete kaw ndegam gëm ngeen.
|
coran-wolof.pdf
|
page_46
|
46
140. Su fekkee metit dal na leen, wu na mel daloon na yéefar yi. Bis yooya [Bisi naqar] danu
leen di ay-ayle ci nit ñi ak itam ngir Yàlla xàmmee ñi gëm, te dana sàkk ci ñi dee ci xare, te
bokk ci yéen, ay chuhadaa - Yàlla du safoo tooñkat ya.
141. Loola Yàlla dakoy defe ngir laabal ñi gëm, di ci lakk yéefar ya.
142. Moo ndax dangeen a defe ne dangeen duggu Àjjana te Yàlla duleen nattu ba ràññee ña
xeexal diine, ràññee it muñkat yi ?
143. Mebetoon ngeen dey lu jiitu ngeen dajeek Moom. Léegi ndax gis ngeen ko, ne ci jàkk !
144. Muhammad doonul lu may ab Yonent - boo xam ne ay Yonent ñoo ko jiitu woon ba jàll -
Ndax bu deewoon walla ñu rey ko, dangeen di dellu ca seeni tànk, weddi ? Ku walbatiku ca
ay tànkam, du wàññi Yàlla dara ; te Yàlla dana fey ñay gëram seen Boroom.
145. Bakkan du dee lu dul ci lu soob Yàlla, ci ab dig bu am àpp. Ku bëgg xéewali àddina,
Dananu ko jox. Ku bëgg xéewali àllaaxira Dananu ko jox te Dananu fey [Nun Yàlla] ñiy
gëram.
146. Bariwaana Yonent bu xare ñu rey ko, mu ànd ak mbooloo mu bari, te doyadiwuñu ca la
leen dal ci sàmm diiney Yàlla. Yoqatuñu, nekkuñu ñu xeebu. Yàlla safoo na muñkat yi.
147. Te seeni wax nekkul lu dul ñu naan : “Sunu Boroom, jéggal nu sunuy bàkkaar ak sunuy
jéggi-dayo ci sunuy mbir, te nga dëgëral sunuy ndëggu, te dimbali nu ci kaw nit ñii di ay
yéefar”.
148. Yàlla yoole leen àddina [xéewal] ak gën jaa rafeti yoolub àllaaxira. Yàlla safoo na ñay
rafetal.
149. Éy yéen ñi gëm!, bu ngeen toppee ñi weddi, danañu leen dugal sa seeni tànk [weddiloo
leen], ngeen wëlbatiku ñàkk.
150. Li wér mooy Yàllaa leen méngoo [yore seeni mbir] te Mooy ngëm ji kuy dimbali.
|
coran-wolof.pdf
|
page_47
|
47
151. Dananu sànni ci xoli ñi weddi tiitaange ngir la ñu bokkaale Yàlla ak loo xam ne amul lay
wuñu leen ca wàcceel. Safaraa di seen dëkkuwaay te dëkkuwaayu tooñkat ya bon na !
152. Yàlla def na la Mu leen digoon nekk dëgg, ba ngën di xeex ak ñoom ci ndigal, [ngeen
not] ba ba ngeen sàqi ndigal la, ginnaaw ba ngeen janoo ak la ngeen bëgg [alal] àddina! Am
na it ci yéen ñu bëgg [alali] àllaaxira. Ba noppi Yàlla wëlbati leen [soppi tooñeel ga] ngeen
amoon ci ñoom, ngir nattu leen.Waaye baal na leen. Yàlla Boroom ngëneel la yu muy [sédd]
ñi gëm.
153. [Fàttalikuleen] ba ngeen di yéeg te geesuwuleen kenn, te Yonent bi di leen woo ci seen
ginnaaw. Mu tegoon leen njàqare ya ci kaw njàqare ya, ndax ngeen bañ a mitteetlu la leen
rëcc walla la leen dal. Yàlla ku deñ-kumpa la ci li ngeen di def.
154. Wàcce na ginnaaw njàqare la, kóolute, muy gëmméntu gu muur ab kurél ci yéen [way-
gëm ñi] te beneen kurél ba [naaféq ya] seen bopp rekk yitteel leen, ñu njortu ci Yàlla lu dul
dëgg njortu ku réer. -Ñu naan : “Ndax mbir mi moom nanu ci dara [ba di ci reyante] ?”. Neel
[Yaw Yonent bi]: “Mbirum Yàllaa.”. Ña nga nëbb ci seen biir lu ñu feeñalul, di wax naan :
“Bu nu moomoon dara ci mbir mi kon duñu nu rey fii.” Tontuleen ne : “Bu ngeen toogoon ca
seeni kër, ñañu dogal dee ci ñoom dana leen fekk ca seen kaw i lal. [Lii lépp am na] ngir
Yàlla natt li nekk ci seeni dënn [xol], ak feeñal li nekk ci seeni xol. Te Yàlla ku xam la li nekk
ci dënn yi.
155. Ña dëddu [bañ a xeex], Seytaane tarxiisloo na leen ngir lenni bàkkaar ya ñu fàggu woon.
Waaye, Yàlla jéggal na leen. Yàlla Jéggalaakoon la, Ku lewet la !
156. Yéen ñi gëm ! Buleen mel ni ña weddi, di wax seeni mbokk ya nekk ci tukki walla ci
xare [te dee ca] : “Bu ñu toogoon ci nun, duñu dee walla duñuleen rey. ”. Yàlla def wax jooju
di rëccu ci seeni xol. Te Yàlla Mooy dundal, Mooy rey. Te Yàllaa ngi ne jàkk li ngeen di def,
di leen gis.
157. Bu ñu leen reyee ci yoonu Yàlla walla ngeen dee, ca dëgg-dëgg jéggalu ga, Yàlla ak
yërmandeem moo gën fuuf li ngeen di dajale.
158. Ngeen dee walla ñu rey leen, dees na leen pang [gur-gur] jëme ca Yàlla.
159. Ci sa yërmaandeey Boroom nga nooyee ci ñoom ! Boo nekkoon ku ñaaw jikko walla ku
xat xol, ñu ne wuseet bàyyi la. Baal-leen te jéggal-leen. Te deel diisook ñoom ci mbir yi ;
|
coran-wolof.pdf
|
page_48
|
48
waaye boo dogoo [ci wéyal dara], nanga wéeru ci sa Boroom, Yàlla dana safoo ñay wéeru ci
Moom [yaw Muhammad].
160. Bu leen Yàlla dimbalee, kenn duleen mën a not. Bu leen bàyyee, kan moo leen di mën a
dimbali ? [Amul]. Ñi gëm, nañu wéeru ci Yàlla.
161. Amul benn Yonent buy labax alali xare. Te képp ku sàcc alali xare, bu Bis-pénc baa,
dana ko indi. Ku nekk door a jot la mu jëfoon ba mu mat sëkk.
162. Ndax kuy topp ngërëmul Yàlla, dana yem ak ku sóobu ci xarabug Yàlla ? Safaraa di
këram te googu muj, du gu ñuy taamu !
163. Xam na ne duñu yem mukk waay. Ëppante nañu daraja [dayo] ca Yàlla, ndax Yàllaa ngi
ne jàkk ca la ñuy jëf.
164. Yàlla xéewale na ña gëm ba Mu yónnee ca ñoom ab Yonent bu bokk ca ñoom, di leen
jàngal kàddoom, di leen laabal, di leen xamal Téere ba ak xam-xamu xereñe, te la ko jiitu ñu
nekkoon ci réer gu tar.
165. Naka mu ? Bu leen aw tiis dalee - te fekk daan ngeen [seeni noon] lu mat ñaari yoon -
ngeen di wax naan “Naka la lii mën a nekkee ? ”. Neel : “Ci yéen la”. Yàlla mën na lu ne.
166. La leen dalool ca seenub dajeeb ñaari mbooloo ya, lu Yàlla nammoon la ngir mu
xàmmee ca ña gëm [xareb Uhud]
167. ak ngir mu ràññee naaféq ya. Waxees na leen ne : “Kaayleen xeex [xare] ci yoonu Yàlla,
walla ngeen feg [noon ya]”, ñu toontu ne : “Su nu mënoon xeex, dananu leen topp”. Ñoom, ca
bis boobu, kéefar lañu gën a jege ci ngëm. Dañuy wax ca seeni gimiñ lu nekkul ca seeni xol.
Te Yàllaa gën a xam lu ñuy nëbb.
168. Ña toog bañ a xareji tey wax seeni mbokk : “Su ngeen nu déggaloon, dungeen xareji.”.
Neeleen : “Jiñleen dee mu bañ a agsi ci seeni bakkan ndeem ñu dëggu ngeen”.
169. Bul foog ne ñañu reyee ci yoonu Yàlla, ñu dee lañu. Déet, ñuy dundu lañu ca seen
Boroom, nekk ci xéewal
|
coran-wolof.pdf
|
page_49
|
49
170. dañuy bég ca la leen Yàlla jox ci ay ngënéelam, di bég it ca jullit ya ñu bàyyi ginnaaw te
fekkeeguñu leen, duñu jàq, duñu am naqar bu ñu fa eggee.
171. Danañu bég ca xéewal ya bawoo fa Yàlla ak i ngënéelam, ak ca la nga xam ne Yàlla du
sànk peyub ñi gëm.
172. Ñoom ña wuyu [wooteb] Yàlla ak Yonent ba, ginnaaw ba leen jam-jam ya [ca xare
Uhud] dalee, ña doon rafetal ca ñoom te ragal Yàlla, am nañu pey gu màgg.
173. Ñooy ña nit ña ne woon : “Yéen a toog, waaye nit ñaa [seeni noon] ngi daje ngir sànk
leen, war ngeen a tiit” - faf loolu yokk leen ngëm - ñu toontu ne : “Yàlla doy nanu te Mooy
ngën gi wéeruwaay”.
174. Ñu dellu ñibbi ànd ak xéewalug Yàlla. Te dara lu bon daluleen, topp nañu lu neex Yàlla.
Te Yàlla boroom ngëneel yu màgg la.
175. [Xupp googu ñu leen di xupp] du dara lu dul jëfi Seytaane dafay tiitloo aw nitam. Buleen
leen ragal. Ragal-leen Ma, ndeem ñu gëm ngeen.
176. Ñay njëkkante di tàbbi cig weddi, bumu la naqari. Duñu wàññi Yàlla dara. Yàlla dafa
bañ rekk ñu am cër ca àllaaxira. Te am fa mbugal mu rëy.
177. Ñiy weccee ngëm ak kéefar, duñu wàññi Yàlla dara. Te am nañu mbugal mu metti.
178. Ña weddi, buñu foog ne la ñu leen yéex a mbugal lu baax la ci ñoom. Danu leen di yeexe
ngir ñu dolliku bàkkaar doŋŋ te danañu am mbugalum toroxtaange.
179. Yàlla du bàyyi ñi gëm ci li ngeen nekk ba kerook ba Muy téqale ku bon ka ak ku baax
ka. Te it Yàlla duleen xamal kumpa. Waaye Yàlla dana tànn ku ko soob ciy Yonentam [xamal
ko kumpa]. Gëmleen Yàlla ak i Yonentam. Su ngeen gëmee te ragal Yàlla, dangeen am pey
gu màgg.
180. Ña nay a [joxe] ca la leen Yàlla may ciy ngënéelam, buñu foog ne lu baax la ci ñoom.
Déet ! lu bon la ci ñoom : [la ñu nayoon ci joxe ko] danañu leen ko wékkal ci seeni loos Bis-
|
coran-wolof.pdf
|
page_50
|
50
pénc ba. Yàllaa moom donoy asamaan yeek suuf si. Te Yàlla ku deñ-kumpa la ci li ngeen di
def.
181. Yàlla dégg na waxi ña naan : “Yàlla ku ñàkk la te nun danoo woomal”. [Nun Yàlla]
dananu bind la Nu wax, ak rey ga ñu rey Yonent ya ci lu dul dëgg. Te dananu leen wax :
“Toqamtikuleen mbugal muy lakke.
182. Loolu, ngir la seeni yoxo jëf [ci lu bon] ! ”. Te Yàlla du tooñ jaamam ña.
183. Yàlla dégg na ña wax ne : “Yàlla kóllarante na ak nun, te ne duñu gëm benn Yonent li
feek indilunu yool boo xam ne safaraa koy lekk”. - Neel : “Ay Yonent dikkaloon na leen jiitu
ma, indiwaale woon lay yu leer nàññ ak la ngeen laaj. Su fekkee ñu dëggu ngeen, lu tax ngeen
rey leen” ?
184. Suñu la weddee, xamal ne weddi woon nañu ay Yonent yu la jiitu. Indi woon nañu ay lay
yu leer ak [Zabuur] ak Téere bu leer.
185. Bakkan bu nekk dana tàqamtiku [mos] dee. Waaye dangeen jot seen pey ca Bis-pénc ba.
Ku ñu soreel Safara ba, dugal ko Àjjana, texe na. Te dundug àddina gi du dara lu dul xéewal
guy naxe [naxti ndaw].
186. Fàwwu dees na leen nattu ci seeni alal ak ci seeni bakkan ; dangeen dégge ca ñoñ-téere
ya leen jiitu woon ak bokkaalekat ya, wax yu ñaaw yu bari.Waaye, bu ngeen muñee te ragal
Yàlla... mooy sabab duggu gay tax mbir ya sotti.
187. [Fàttalikul] ba Yàlla kóllaranteek ña jot Téere, ne : “Nangeen ko leeralal nit ñi te buleen
ko nëbb”. Ñu sànni ko ca seen ginnaaw, jaaye ko njëg gu néew. Ndax njëg gu bon !
188. Bul foog ne ñay bég ca la ñu def, te bëgg ku leen tëgg ci lu ñu deful, buleen foog mukk
ne danañu mucc ci mbugal. Déedéet, mbugal mu metti lañuy am !
189. Yàllaa moom asamaan yeek suuf si. Te Yàlla mën na lu ne.
190. Sàkk gi Yàlla sàkk asamaan yeek suuf si, ak ni guddi gi ak bëccëg gi di jëlasantee, ay
kéemaan yu rëy a ngi ci ñeel woroom xel ya,
|
coran-wolof.pdf
|
page_51
|
51
191. [Woroom xel yooyu gëm], ñooy ñay tuddu Yàlla, bu ñu toogee ak bu ñu taxawee, ak bu
ñu tëddee, tey xalaat ci sàkkug asamaan yeek suuf si, [di wax naan] : “Yaw sunu Boroom !
Sàkkuloo lii ci neen. Tuddu naa sag sell ! Yal na nga nu fegal mbugalum Safara.
192. Yaw sunu Boroom ! Koo tàbbal Safara, gàcceel nga ko de. Te tooñkat ya, duñu am
ndimbal !
193. Yaw sunu Boroom ! Nun dey dégg nanu kuy woote naan : “Gëmleen seen Boroom”, nu
daldi gëm. Yaw sunu Boroom, jéggal nu sunuy bàkkaar, te soppil nu sunuy ñaawtéef mu di
aw yiw, te boo nuy rey, nga boole nu ak gaa yu baax ya.
194. Yaw sunu Boroom ! yal nanga nu jox la nga nu digoon, te jaarale woon ko ca sa Yonent
ya. Te bul nu gàcceel kera Bis-pénc ba. Yaw Yàlla, doo wuute ab dige de”.
195. Yàlla seen Boroom nungul na leen seeni jëf, ne : “ Man de, duma sànk jëfi ab jëfkat ci
neen, moo xam góor la mbaa muy jigéen. Moo xam ñi leen beru walla ñu lor leen ci yoonu
Yàlla, ñu reye ñu rey leen. Gaa ñooña Dananu leen soppil seeni ñaawtéef aw yiw te Danaa
leen dëkkal Àjjana joo xam ne dex yaa ngay daw ca seen ron, muy yool bu bawoo fa Yàlla.”.
Te Yàllaa rafet ab yool.
196. Alal ju bari ja yéefar yi di wëlbati ci réew yi, bumu la nax.
197. Xéewal yu néew la ! Topp seenug delluwaay di Safara. Ndaw delluwaay bu ñaaw !
198. Waaye ña ragal seen Boroom, am nañu Àjjana joo xam ne dex yaa ngay daw ca seen ron,
ñu béel fa, muy seen wàccuwaay fa Yàlla. Te la nekk fa Yàlla mooy dàqal ñu baax ña.
199. Am na ci ña jot Téere, ñu gëm Yàlla ak la ñu wàcce ci yéen, ak la ñu wàcce ca ñoom.
Dañuy toroxlul Yàlla, duñu jaay laayay Yàlla ci njëg gu néew. Ñooña am nañu seenug pey fa
Yàlla te Yàlla ku gaaw la ci waññ [jëfi nit ñi].
200. Éy yéen ñi gëm ! Nangeen di muñ ci bànneex, nangeen di muñ it [ci aw naqar]. Te itam
nangeen di fagaru, te itam ragal-leen Yàlla ndax Yàlla ngeen texe !
|
coran-wolof.pdf
|
page_52
|
52
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 4 : JIGÉEN ÑA
176 laaya - Laata Gàggaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Éy yéen nit ni ! Ragal-leen Yàlla mi leen sàkk ci benn bakkan, sàkke itam soxnaam sa,
njërtal ci aw góor ak jigéen ñu bari. Ragal-leen Yàlla ji ngeen di laajante, ak ug dog mbokk.
Yàlla nag ku leen di fuglu la.
2. Te ngeen jox jirim yi seeni alal ; te buleen wecce lu baax [ca la ñu moom] joxe lu bon la.
Buleen lekk la ñu am ci alal di ko booleek seeni alal : ndax loolu bàkkaar bu rëy la.
3. Su ngeen ragale bañ a maandu [ci seen jëflante ak jirim yi]..., mën ngeen takk lu leen neex
te soob leen ciw jigéen, ñaar-ñaar, ñett ñett, ak ñeent ñeent, waaye, bu ngeen ragale ci ne
dungeen maandu [ñàkk a yemale soxna ya], kon takkleen benn soxna walla sax ngeen jël benn
jigéen [jaam bu jigéen]. Ndax loolu moo gën a jege maandute.
4. Nangeen jox jigéen ñi seen can mu dig may. Bu ñu leen ca yéwénalee dara te may leen ca
dara te mu di ci teeyu bakkan, lekkleen ko na mu leen neexe.
5.Te ña seeni xel matadi, buleen joxandoo seen alal jépp ja Yàlla def ngeen di ko sàmm.
Nangeen leen cay mosal [kem seeni soxla]. Deeleen ca wutal aw dund [lu ñu sol ci yére] ; te
ngeen di wax ak ñoom ci njekk.
6. Nangeen di dayu jirim ba ñuy mat a séy ; su ngeen nemmekoo ci ñoom njub, joxleen leen
seen alal. Buleen ko lekk, yàqte ko, di ko pasar-pasaree te fekk màggaguñu. Ku ca yore te
woomal, na fegu . Ku ca yore te néew doole, na ca lekke nu jaadu : su ngeen leen di delloo
seeni alal, nangeen wut seede. Yàlla doy na, mat sëkk ab waññikat.
|
coran-wolof.pdf
|
page_53
|
53
7. Góor ñi am nañu cër ci la seen ñaari waajur ak seeni jigeñaale bàyyee ginnaaw ; jigéen ñi it
am nañu cër ci la seen ñaari waajur ak seeni jigeñaale bàyyee ginnaaw, mu néew walla mu
bari : cër boobu lu ñu farataal la. [Ndonu]
8. Bu ay mbokk fekkee séddale ba, ak i jirim walla way-ñàkk, nangeen leen ca jox, te wax ak
ñoon waxi njekk [ju rafet].
9. War nañoo tiit ña nga xam ne bu ñu bàyyi woon seen ginnaaw njaboot gu sew, danañu am
njàqare ci ñoom ; nañu ragal Yàlla [ci alali jirim] te nañu wax wax ju jub.
10. Ña nga xam ne dañuy lekk alali jirim ci ag tooñ, nañu xam ne seeni biir yooyu lekkuñu ca
lu dul safara. Te dees na leen séndal ca Safara.
11. Yàllaa ngi leen di dénku ci seeni doom ne : ku góor, cëram na toll ni cëru ñaari jigéen.
Ñoom jigéen ña, bu ñu ëppee ñaar, te amuñu mag walla rakk ju góor, seen cër day nekk ñaari
ñetteeli alal ja. Bu dee kenn ku jigéen doŋŋ nag, cëram day nekk genn-wàllu alal ja. Ñaari
waajur nag ñoom, ku ca nekk ay am juróom-benneel la seen doom bàyyi. Bu amut doom ju
góor, ay waajuram rekk a koy donn, yaayam day jot ñetteelu alal ja, baay ba jot ñaari netteel
ya des. Bu amee rakk walla mag ju góor, yaayam juróom-benneelu alal ja lay jël, ginnaaw ba
ñu génnee ndénkaan ya mu dénkaane woon walla bor ya. Seeni baay ak seeni doom,
xamuleen kan moo leen ci ëppal njariñ. Ndigal luy farata la, bawoo fa Yàlla, te Yàlla ku xam
la, Ku xereñ la.
12. La seeni jabar bàyyi ginnaaw, am ngeen ca génn-wàll ndagam amuñu doom ju góor. Su
amee doom ju góor, kon ñetteelu alal ja la jëkkër ja di jël ginnaaw bi ñu génnee ndénkaane ya
mu génne woon, walla peyum bor [su amee]. Ñoom seeni jabar am nañu ñetteelu la seen
jëkkër bàyyi ndegam amul doom ju góor, su amee doom ju góor [jëkkër ja], kon juróom-
ñetteelu alal ja lay jël ginnaaw ba ñu génnee ndénkaane ya mu dénkaane woon walla bor. Bu
fekkee ne góor walla jigéen mooy donn ab càppaacóli [ku amul doom, amul waajur] bu am
rakk walla mag ju góor walla ju jigéen, ku mu ca doon ci ñoom ñaar juróom-benneelu alal ja
lay jël. Bu ñu ëppee kenn nit, dañuy bokk donn ñetteelu alal ja ginnaaw bu ñu génnee
ndénkaane ya mu dénkaane woon walla bor yu àndul ak lor [way-dono ya]. Lii dénkaane la lu
bawoo fa Yàlla ! Te Yàlla ku xam la, Ku lewet la.
13. Loolu mooy deytali Yàlla yi. Ku ko topp ak ub Yonentam [ca la mu àtte], danañu ko dugal
Àjjana joo xam ne dex ya dañuy daw ca ronam, ñu béel fa [sax ba fàwwu]. Loolu mooy texe
gu mag ga.
|
coran-wolof.pdf
|
page_54
|
54
14. Ku moy Yàlla ak ub Yonentam, di jéggi daytali Yàlla yi, Danañu ko dugal Safara, mu béel
fa, bokk ca mbugal muy toroxale.
15. Ña def ñaawtéef [njaaloo] ci seeni jigéen, nangeen ko seedeloo ñeenti nit ci yéen. Bu ñu
ko seedee, nangeen leen tëj ba dee fekk leen fa walla ba Yàlla ubbil leen aw yoon [wu ñu mën
a aw ba mucc].
16. Ña nga xam ne loolu dal na leen ci yéen [góor ña], nangeen leen tas. Bu ñu tuubee,
wëlbëtiku di def lu baax, nangeen leen bàyyi. Naka Yàlla, Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
17. Yàlla rekk ay nangu tuub, ña def ñaawtéef ci ñàkk a xam, te gaaw daldi tuub. Ñooña Yàlla
dana nangu seen tuub. Yàlla Aji-xam la, Aji-xereñ la.
18. Ña dul am njéggal ñooy ña def ñaawtéef [te baluwuñu seen Boroom] ba dee dikkal kenn
ca ñoom muy door a wax ne : “Léegi tuub naa” - ak ña nga xam ne dañuy dee ci kéefar.
Ñooña, danañu leen xaaroo mbugal mu tar [metti].
19. Éy yéen ñi gëm ! Daganul ci yéen ngeen di donn jigéen ña ci nooteel. Daganul it ngeen
gàllankoor leen, ne buñu sëy ngir bëgg nangu lenn ci li ngeen leen joxoon, lu dul ña cay def
ñaawtéef wu bir. Nangeen di ànd ak ñoom ci njekk. Bu ngeen leen sibee nag, [xamleen ne]
mën ngeen a sib [bañ] lenn te fekk na Yàlla def ca loola yiw wu bari.
20. Bu ngeen bëggee bàyyi jabar wuutale ko ak jeneen jabar, te fekk joxoon ngeen ko alal,
buleen ca nangu dara. Doonte la [barigo]wurus la ! Ndax lu ngeen ca jële ci tooñeel la ak
bàkkaar bu bari.
21. Naka ngeen di nangoo alal ja, te jokkoo ngeen ba noppi te ñoom ñu fasanteek yéen kóllare
gu dëgër?
22. Buleen takk ña seeni baay takkoon ca jigéen ña, ginnaaw la wéy ba noppi. Loolu lu ñaaw
la, te luy waral mbugal la, yoon wu dëng la !
23. Araam na ci yéen [takk jabar] seeni ndey, seeni doom yu jigéen, seeni mag walla rakk yu
jigéen, seeni bàjjen, seeni mag walla rakki yaay, seeni doomi mag walla rakk ju góor, seeni
ndey ya leen nàmpal, seeni jigéen ya ngeen bokk ku leen nàmpal, seeni yaayi jabar ak seeni
doomi jabar, ya ngeen yor ca seeni kiiraay, ndegam jot ngeen a xaraf [jote] ak seeni ndey ; bu
ngeen jotul a xaraf ak seeni ndey, aayul ngeen sëy ak ñoom ; [araam na it ci yéen seeni jabari
|
coran-wolof.pdf
|
page_55
|
55
doomi ña ngeen bokk ndey ak baay, walla ndey rekk walla baay rek] ginnaaw la weesu [lu
jiitu Lislaam]. Yàlla ab Jéggalaakoon la [ca loola weesu], di Jaglewaakoon ;
24. [araam na it ci yéen] jigéen ña saŋewu, ba mu des jebéer ya ngeen moom. Ndigalu Yàllaa
ngoogu ci yéen ! Ginnaaw ñooña, [ña mu lim ciy jigéen ñu daganul ngeen sëy ak ñoom].
Dagan na ngeen saŋewu cig jigéen te joxe seeni alal, di way-sëy ak ñoom, bañ di way-njaaloo.
Te jigéen ña ngeen sàkku bànneexu ci ñoom, nangeen leen jox seeni can. Lii mbir mu Yàlla
santaane la [farataal]. Aayul ginnaaw la ñu farataal nag ngeen déggoo [ci li ngeen war a joxe].
Yàlla de Moom Ku xam la, Ku xereñ la.
25. Ku amul can ci yéen, gu mu mën a takke jabar ju nekk gor te di jullit, na takk kon ci
jebéer ya di ay jullit di xale yu jigéen ya bokk ci yéen. Yàllaa gën a xam fa seen gëm toll,
ndax yéen a mëññante [jurante]. Nangeen leen takk ci ndigalu seeni kilifa te ngeen jox leen
seeni can ci njekk ; ngeen di way-sëy, di bañ di way-njaaloo, te bañ leen a jàppe ay coro cig
nëbbu. Bu ñu sëyee te def njaaloo [ñoom jebéer ya], war nañu leen a teg genn-wàllu mbugal
ma ñuy teg gor gu jigéen. Loolu ndigal la ci ku ñu ragal mu njaaloo ci yéen ; bu ngeen mënee
muñ, moo gën ci yéen. Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
26. Yàlla dafa namm a leeral [àtteem] ci gindi leen, teg leen ca yoonu ña leen jiitu woon, te
jéggal leen. Yàlla Ku xam la, Ku xereñ la [ci àtteem].
27. Yàlla dafa leen bëgg a jéggal. Waaye ña topp seen bànneex, ñoom dañuy bëgg ngeen jeng,
jeng gu fés.
28. Yàlla dafa leen a bëgg a woyofal [àtteem] ndax néew doole ak lott gi nit bindoo.
29. Éy yéen ñi gëm ! Buleen lekkante seeni alal cig neen. Waaye mën ngeen a jëflante ci njulo
[jënd ak jaay] mu ànd ak déggoo ci seen mbir. Te buleen reyante. Yàlla, Ku am yërmaande ci
yéen la.
30. Ku def loolu, ci ndëngte ak ug tooñ, Dananu ko séndal Safara, te loolu lu yomb la ca
Yàlla.
31. Bu ngeen moytoo bàkkaar yu rëy yi ñu tere, Dananu leen baal seeni ñaawtéef [yu ndaw yi,
soppil leen ko yiw], te Dananu leen tàbbal dëkkuwaay bu tedd (Àjjana).
|
coran-wolof.pdf
|
page_56
|
56
32. Buleen mébét li Yàlla yékkati ñenn ci kaw ñeneen ; góor ña am nañu cër [sañ] ca la ñu
fàggu, jigéen ña it am nañu cër ca la ñu fàggu. Ñaanleen Yàlla ciy xéewalam. Yàlla lépp la
xam.
33. Ku nekk leeral Nanu ko ña koy donn ca la waajur ya bàyyi ginnaaw, ak jegeñaale ya, te ña
seeni dëelaante ak ñoom fasuwoon, nangeen leen jox seeni cër, Yàlla seede la ci lu nekk.
34. Góor ñi, kilifa lañu ci jigéen ñi ndax la Yàlla yékkati ñenn ci ñoom ca kaw ñeneen ña, ak
ngir la góor ña di dundale ci seeni alal [jigéen ña]. Waaye jigéen ñu sell ña, jaamukatu Yàlla
lañu te ñu sàmmu lañu cig wéetaay ni ko Yàlla santaanee. Jigéen ña ngeen ragal ñu féttéerlu,
nangeen leen waar, nangeen leen tong ca alal ya, nangeen leen dóor. Bu ñu leen nangoo topp,
nangeen leen jàmmal, bañ leen defati dara, Yàlla dey Kawe na, Màgg na !
35. Bu ngeen ragalee tàggoo ci diggante ñaar ñay sëy, nangeen yabal kilifag ku góor ki ak
kilifag ku jigéen ki. Ndegam bëgg nañoo defaroo, Yàlla dana yéwénal seen diggante [Dëppële
leen]. Yàlla Ku Xam la, Ku Deñ-kumpa la.
36. Nangeen jaamu Yàlla te bañ Koo bokkaale dara. Te ngeen rafetal ci seeni waajur, ak ci
seeni jegeñaale, ak jirim yi, ak néew-ji-doole yi, ak seeni dëkkandoo ya di seeni mbokk, ak
dëkkandoo ju sori, ak àndandoo ya, ak doxandeem , ak seeni jebéer, Yàlla du safoo kuy
puukarewu ak a ndamu,
37. Ña nga xam ne dañoo nay tey xiirtal nit ña ci nay, boole kook di nëbb lu leen Yàlla jox,
baaxe leen ci wërsëg. [Nañu xam ne] Nun Yàlla dogu Nanu yéefar ya mbugal muy toroxale .
38. Yàlla safoowul itam ñiy sànk seeni alal ngir ngistal, ci bëti nit ñi, te gëmuñu Yàlla ak Bis-
pénc ba. Koo xam ne Séytaanee di àndandoom aka bon bon ub àndandoo !
39. Waaw, lu Ma leen doon won su ñu gëmoon Yàlla ak Bis-pénc ba, tey joxe ca la leen Yàlla
wërsëgal ? Yàllaa ka leen a xam.
40. Yàlla du tooñ kenn, lu toll ni pepp. Te ku def u yiw Mu ful ko, joxe ca pey [yool] gu
màgg.
41. Naka mu ? [Bus bis-pénc baa,] ba Nu indi xeet wu nekk ànd ak seede te yaw
[Muhammad], Nu indi la bu boobaa nga doon seede ci ñii [waa Màkka] ?
|
coran-wolof.pdf
|
page_57
|
57
42. Bis booba, ña weddi woon te toppuñu Yonent bi, danañu ngéeju ñu maasale leen ak suuf
si te fekk na Yàlla moom kenn mënu Koo nëbb jenn wax.
43. Éy yéen ñi gëm ! Buleen jege ag julli te fekk ngeen màndi, ba ba ngeen di xam li ngeen di
wax, bu ngeen laabul ci sobe it [buleen jëm ci julli] te ame janaba - ndeem fekkuleen ci yoon
di tukki – ba ba ngeen di sangu [farata]. Bu ngeen woppee, walla ngeen nekkati ci tukki, mbaa
ngeen jóge wanag wa, walla ngeen joteek jigéen ña [sëy] te amuleen ndox [mu mën a jàpp
walla sangu], nangeen tiim ci suuf su laab, ngeen raay seen xar-kanam ak seeni yoxo. Yàlla,
Baalekat la, Jéggalaakoon la.
44. Moo ndax gisoo ña ñu joxoon lenni Téere ba, ñu jënd ñoom ag réer, ba noppi nag yéen
ngeen réere yoon wu jub wa ?
45. Yàllaa gën a xam seeni noon. Yàlla doy na te mat sëkk kilifa. Yàlla doy na te mat sëkk
itam ndimbal.
46. Am na ci Yahuud yi ñuy firi baat [kàddu] jële leen ca barab ya ñu nekkoon, tey wax naan :
“Dégg nanu waaye bañ nanu waay”, ñu naan : “Déggal te kenn du la dégg”, yàq waxin wa
[Raahinaa], ñaawal ko ak bëgg a yàq diine. Waaye bu ñu ne woon : “Dégg nanu te nangu
nanu”, “Déggal”, te “Xool nu”, kon mu gën ci ñoom, te mooy la gën a jub. Waaye Yàlla rëbb
na leen [sorel yërmaandeem] ña weddi ; ñu néew ci ñoom ñoo gëm.
47. Éy yéen ñi jotoon Téere, gëmleen lii Nu wàcce, di dëggal li ngeen yor, bala Noo marmaral
ay xar-kanam wëlbati leen ñu jëm ginnaaw, walla Nu leen di rëbbu na ñu rëbbe woon ña
jalgati woon ca gaawu ba. Ndigalu Yàlla ak mbiram jëfe la sant [du jaas].
48. Yàlla du baal ku Ko bokkaale dara. Waaye lu moy loolu, Dana ko jéggal ku ko soob. Ka
bokkaale Yàlla [ak dara], def na bàkkaar bu rëy.
49. Moo ndax dangaa gisul ña doon sànkoo sellal seen bopp ? Li wér te wóor mooy Yàllaay
sellal ku ko soob ; te duleen tooñ [Bis-pénc ba], lu toll ni karnu xooxu tàndarma.
50. Gisal ni ñuy duuralee Yàlla ay fen. Te loolu, doy na bàkkaar te rànniku !
|
coran-wolof.pdf
|
page_58
|
58
51. Moo ndax gisoo ña jot lenni Téere ba, ñay gëm ay xërëm yu tudd [Jibti] ak [Taagut], ñuy
wax ak ña weddi naanleen: “Seen xërëm yooyoo gën a nekk ci njub jullit ya gëm [Lislaam]” ?
52. Ñooñu Yàlla rëbb na leen ; te ku Yàlla rëbb, kenn mënu koo amal ndimbal.
53. Am dañuy am sañ-sañ ci nguur gi ? Te kenn du ca sédd nit ñi, lu toll ci mboxosu xooxu
tàndarma.
54. Am dañuy iñaane nit ñi ci la leen Yàlla jox ciy ngënéelam ? Joxoon Nanu waa kër
Ibraahiima ab Téere ak xam-xamu xereñe ; joxoon Nanu leen nguur gu rëy.
55. Amoon nañu ca ñoom ñu gëm [Téere ba], ak ñu dëddu [weddi Téere ba]. Te Safara dana
leen doy.
56. Ña weddi Sunuy kàddu, Dananu leen mos a séndal. Aw Saafara, wow, saa su seen deri
yaram ñoree, Nu wecceekook yeneen, ngir ñu yëg mbugal ma. Yàlla boroom kàttan la, Ku
xereñ la!
57. Ñi gëm tey def u yiw, Dananu leen dëkkal ci Àjjana yu dex ya di daw ci seen ron. Ñu béel
fa [sax fàwwu]. Danañu fa am ay jabar yu laab. Dananu leen dugal ci ker yu dëll
58. Yàlla digal na leen ngeen delloo ndénkaane ya seeni boroom, te bu ngeen dee àtte
diggante nit ña, ngeen defe ko ci maandute. Mbir mii leen Yàlla di ñaaxe, ndaw lu baax !
Yàlla Kuy dégg la, Kuy gis la.
59. Éy yéen ñi gëm ! Toppleen Yàlla, topp Yonent bi ak ña nekk kilifa ci seen biir. Bu ngeen
dogoo walla [xëccoo] ci mbir, dellooleen ko ca Yàlla ak Yonent bi ndegam gëm ngeen Yàlla
ak Bis-pénc ba. Looloo gën te moo gën a rafet déggin.
60. Ndax gisoo ña nga xam ne nee nañooy gëm nañu la ñu wàcce ci yaw ak la ñu wàcce woon
mu jiitu la ? Te ña nga bëgg a àttewoo ci ay xërëm, te dañu koo waroon a weddi bàyyi ko.
Waaye Séytaane moom bëgg leen a sànk, soreel leen dëgg.
61. Bu ñu leen waxee ne : “Ñëwleen ci li Yàlla wàcce ak ci Yonent bi”, nga gis naaféq ya
dëddu ko.
|
coran-wolof.pdf
|
page_59
|
59
62. Naka mu? Bu leen musiba dalee jóge ca la ñu jëf, ba tax ñu ñëw ci yaw di giñ ci Yàlla,
naan : “Bëggunu woon lu dul rafetal ak juboo”.
63. Ñooña, Yàlla xam na la nekk ci seeni xol. Nanga leen dëddu [dummóoyu] te nanga leen
waar, waxleen ci seen bopp wax ju jotal.
64. Yónniwunu ab Yonent lu dul ne dañu koo war a topp ci ndigalu Yàlla. Te ñoom ba ñu
tooñee seen bopp, bu ñu dikkoon ci yaw di sàkku jéggalu Yàlla, Yonent bi jéggalul leen, kon
danañu fekk Yàlla mu di Jéggalaakoon, di Jaglewaakoon.
65. Mukk !... Giñ naa ci sa màggug Boroom ! Duñu gëm mukk [di ay jullit] li feek
àtteloowuñu la la ca seen diggante te bañ a am benn ñag-ñagi xol ca la nga àtte, nangul la ak
xol bu tàlli.
66. Su fekkoon ñoon Danu leen sant ñu reyante mbaa ñu génn seeni kër, duñu ko def lu dul ñu
néew ci ñoom. Te su ñu defoon la ñu leen di waare, mu gën ca ñoom, te gën a dëgëral seen
ngëm.
67. Te kon Nu jox leen pey gu màgg jóge ci Nun,
68. te kon Nu gindi leen teg leen ca yoon wu jub xocc wa.
69. Ku topp Yàlla ak Yonent ba... ñooña ànd nañook ña Yàlla wàcce xéewalam ci ñoom : ca
Yonent ya ak way-dëggu ña [daraja ju kawe sahaaba ya], ak ña dee ci xare ngir Yàlla, ak ñu
sell [ñu yiw] ña, ndaw àndandoo yu jekk !
70. Loolooy ngëneel la jóge ca Yàlla. Te Yàlla doy na, mat na sëkk boroom xam-xam.
71. Éy yéen ñi gëm ! Nangeen fagaru ci seen [coongum noon], moo xam ngeen tasaaroo walla
ngeen àndandoo.
72. Te am na ci yéen kuy des-deslu ginnaaw ba lu metti dal leen, mu daldi wax ne : “Man
Yàlla xéewal na ma ba ma àndul ak ñoom fekke loolee [dee ci xare]” ;
|
coran-wolof.pdf
|
page_60
|
60
73. te bu ngeen amee ndam lu leen Yàlla jox, muy wax mel ni cofeel doxul seen digganteek
ñoom, ne : “Aka neexoon ma ànd ak ñoom ba am ndam lu rëy a rëy [alal ja]”.
74. Ña jaay seen dundug àddina jënde ko àllaaxira, nañu xare ci yoonu Yàlla. Képp ku xare ci
yoonu Yàlla ba dee ca, mbaa mu not kàddu ndam la, Dananu ko jox pey gu rëy.
75. Waaw yéen, lu leen nekkal ci bañ a xeex ci yoonu Yàlla [yiiraale] ñi néew doole ci góor,
ak jigéen, ak xale yi? Ñoom ñuy wax naan : “Yaw sunu Boroom !Génne nu ci dëkk bii aw
nitam diy tooñkat te nga boole nook ku nuy sàmm, jox nu ku nuy dimbali, ñoo tànnal sa
bopp”.
76. Ñi gëm, ñi ngi xare ci yoonu Yàlla, ñi weddi di xare ci yoonu xërëm [taguut]. Xeexleen ak
farandooy Séytaane, pexem Séytaane lu néew doole la.
77. Ndax gisoo ña nga xam ne waxoon nañu leen ne : “Téyeleen seeni yoxo, te ngeen farlu ci
julli, tey génne asaka ! ” Te bu ñu leen digalee xare, ñenn ci ñoom ragal nit ña ni ñu ragalee
Yàlla, walla sax ragal gu gën a tar, ñu naan : "Sunu Boroom ! Lu tax nga digle xare ci nun ?
Lu teewoon nga yeexe nu ba beneen àpp bu jege ? ”. Neel : “Yóbbalu àddina lu néew la, te
àllaaxira moo dàq ci ku ragal Yàlla. Te bu boobaa duñu leen tooñ lu toll ni karanu xooxu
tàndarma.
78. Fu ngeen mën a nekk dey, dee dana leen fa fekk, doonte la dangeen a nekk ci tata yu ñoŋ.
Te bu leen lu neex dikkalee, ñu ne : “Lii ci Yàlla la bawoo [jóge].”. Bu leen naqar dalee, ñu
ne : “Lii ci yaw [Muhammad] la jóge.”. Neel : “Lépp ca Yàlla la jóge.” Waaw ana lu nekk ca
ñooña nit ba xawuñoo déggati wax [ju am njariñ] ?
79. Lu la dal ci lu baax ma nga jóge ca Yàlla, lu bon lu la dal ci sa bakkan la jóge. Te yónni
Nanu la [yaw Muhammad] nga di ab Yonent. Te Yàlla doy na seede ci lépp.
80. Képp ku topp Yonent ba topp na ndigalu Yàlla. Ku dummóoyu [weddi]... Xamal ne
yónniwuñu la ci ñoom ngir nga di leen wattu.
81. Danañu wax ne : “Nangul nanu la ! ” Te bu ñu jóge ci yaw , ab kurél ci ñoom dana
fanaanoo lu wuuteek la ñu la waxoon. Yàlla Dana bind la ñu fanaane. Nanga leen dëddu te
nga wéeru ci Yàlla. Yàlla doy na ndëgërlaay .
|
coran-wolof.pdf
|
page_61
|
61
82. Moo ndax ñoom dañu dul settantal Alxuraan ? Alxuraan, bu jóge woon ci keneen ku dul
Yàlla, fàwwu ñu gis ca ay juuyoo ciy waxam !
83. Su leen mbir ma dikkale ci kóolute walla tiitaange, ñu siiwal ko. Te bu ñu ko delloo woon
ca Yonent ba walla kilifa ya nekk ca ñoom, kon ña ko soloo xam ne ñoom danañu ca am lu
leer bu dul woon ak xéewali Yàlla ak yërmaandeem ci yéen. Giñ naa ne kon lim bu néew ci
yéen moo dul topp [Séytaane].
84. Xareel ci yoonu Yàlla, sasewuñu la lu dul sa bopp, te nanga ñaax ñi gëm, amaana Yàlla
fegal la ayu yéefar ya. Te Yàllaa gën a tar ngaañ, Moo gën a tar xorñoñal.
85. Képp ku taxawu nit [dooleel ko] taxawaay bu rafet, dana ca am cër ; ku taxawu nit
[dooleel ko] cig ñaawtéef, dana ca am bàkkaar ba. Yàlla Kuy seetlu lépp la.
86. Bu ñu leen nuyyoo, nangeen delloo nuyyoo bu gën a rafet ; mbaa bu na mel. Yàlla Kuy
natt lépp la.
87. Amul jeneen yàlla yu dul Moom Yàlla ! Fàwwu dana leen dajale Bis-pénc ba, sikkuwut.
Te kan moo gën a dëgguy wax Yàlla ? [Amul]
88. Lu ngeen am ? Ca naaféq ya, am na ñaari kuréel.Te Yàlla delloo na leen ca la ñu fàggu
woon. Moo ndax dangeen a bëgg gindi ka Yàlla bàyyi cig réer ? Ku Yàlla bàyyi cig réeram,
doo ko mën wutal yoonu mucc.
89. Ñanga ne siiw ngeen weddi, na ñu weddee [ñoom] : ndax ngeen yem ! Buleen jàpp ay
xarit ci ñoom, li feek ñuy gàddaay jëm ci yoonu Yàlla. Bu ñu dëddoo, jàppleen leen te reyleen
fu ngeen leen mën a fekk ; te buleen wut ci ñoom xarit waxumalaak ndimbal,
90. lu dul ña jóge ca nit ñoo xam ne kóllare dox na ci seeni diggante, ak ña jëm ci yéen te fekk
xeex ak yéen di lu tiis ci seeni xol, walla ñu xeex ak ña bokk ca ñoom. Bu sooboon Yàlla, Mu
xiir leen ci yéen, te kon ñu farlu ci xeex ak yéen. Bu ñu leen bàyyee, berleen, xeexuñu ak
yéen, te ñu doxal jàmm ak yéen, Yàlla mayatuleen wenn lay wuy tax ngeen mën dal ci seen
kaw.
91. Dangeen gis ñeneen ñu bëgg jàmm dox seeni diggante, ñoom ak yéen ak seen biir. Saa yu
ñu leen xëccee jëme leen ci bokkaale, ñu yabu ca lool. Bu ñu leen bàyyiwul, berleen te
|
coran-wolof.pdf
|
page_62
|
62
jàmmoowuñu ak yéen, te wàccewuñu seen yoxo ci yéen, jàppleen leen, reyleen fépp du ngeen
leen fekk. Ñooñu, may Nanu leen ci ñoom ndigal lu wér ci ñu nennu leen.
92. Yellul ab jullit rey ab jullit, lu dul ci njuumte. Ku rey jullit ci njuumte, war na mu goreel
jaam bu nekk jullit te jox ndàmpaay ay mbokkam, ndegam defuñu ko sarax [Baal ko ko]. Bu
fekkee ka ñu rey dafa di ab jullit bu bokk ca nit ña nekk seeni noon, goreel jaam bu jullit rekk
a war ka reye. Bu bokkee ci ñoo xam ne kóllare dox na ci seen diggante, dana ko war
ndàmpaay lu mu jox ay mbokkam ak goreel jaam bu di jullit. Ku gisul [jaam bu mu goreel],
na woor ñaari weer yu toftaloo mu di tuub gu Yàlla nangu. Yàlla Ku xam la, Ku xereñ la.
93. Ku rey ab jullit te tey ko, peyam Safara la, te dafay béel. Merum Yàlla ak rëbbam tegu ci
kawam, te mbugal mu mag moo ko fay xaar.
94. Éy yéen ñi gëm ! Ndegam dox ngeen ci yoonu Yàlla, nangeen leerlu bu baax te buleen
nattu ñay wone jàmm, buleen ne ko : “Doo jullit”, ngir bëgg wut alali àddina . Alal yu baree
nga ca Yàlla. Te sax yéen noonu ngeen meloon bu yàggul ; terewul Yàlla jox na leen xéewal.
Deeleen di leerlu. Yàlla deñ na kumpa ca la ngeen di def.
95. Ña bokk ci jullit yi toog bañ a xareji ci lu dul ngànt, duñu yem mukk ak ña xare ca yoonu
Yàlla ak seeni alal ak seeni bakkan. Ña xareji, Yàlla defal na leen ngëneel ak daraja ca kaw ña
toog bañ a xareji. Waaye ñoom ñépp nag Yàlla dig na leen Àjjana ; teewut itam Mu defal
ngëneel way-xare ya ca kaw ña toogoon, ña xareji muy pey gu màgg ;
96. muy yokkute gu tukkee ci Yàlla, ak njéggal ak yërmaande. Yàlla Jéggalaakoon la,
Jaglewaakoon la.
97. Ña Malaaka ya jël seeni ruu te ñu doon tooñ seen bopp, Danañu leen laaj : “Ca la ngeen
nekkoon ? ” [bañ a dem xareji] - Ñu toontu ne : “Danoo nekkoon ñu ñu néewal doole ci kaw
suuf”. Ñu ne leen : “Moo ndax suufus Yàlla si dafa yaatuwul ba ngeen mën a gàddaay jëm
feneen ? ”. Ñooña Safaraa di seen dëkkuwaay. Te ndaw muj gu bon !
98. Ba mu des ña néew doole : ci góor ñi, ak ci jigéen ñi, ak xale yi ci ñàkk pexe, bu ñu
gindikoo [ba genn màkka]
99. Ñooña xéy-na Yàlla jéggal leen. Yàlla Kuy baale la, di jéggale.
|
coran-wolof.pdf
|
page_63
|
63
100. Ku gàddaay ngir Yàlla, fu mu mën a jëm, dana fa fekk delluwaay yu bari ak ug yaatal.
Ku génn këram, di gàddaay ngir Yàllaak ub Yonentam, ba dee dab ko, kooku peyam Yàlla
warlul na ko ko. Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
101. Bu ngeen di tukki ci réew yi, aayul ci yéen ngeen wàññi ci julli yi, bu ngeen ragalee
yéefar yi fitnaal leen, yéefar yi seeni noon lañu yu bir.
102. Boo nekkee [Mahammad] ci seen biir, te nga jiite leen ci julli, na benn kurél ci ñoom ànd
ak yaw, na beneen kurél ba jël seeni ngànnaay. Bu ñu sujjóotee ñu nekk ca ginnaaw ñay julli,
kurél boobu julliwul woon ñëw [bu bu jëkk ba noppee] julli ànd ak Yaw. Nañu fogu te jël
seeni ngànnaay. Yéefar yaa ngi ne siiw ngeen sàggane seeni ngànnaay ak seeni yóbbal, ba ñu
song leen menn cong mu tar. Aayul ci yéen su amee lu leen lor ci taw walla ngeen wopp,
ngeen tëral seeni ngànnaay te fogu.. Yàlla xaaroo na yéefar yi mbugal muy doyadale
[toroxale].
103. Bu julli ga sottee, tudduleen Yàlla ci taxawaay ak ci toogaay, ak bu ngeen tëddee. Te bu
ngeen nekkee ci kóolute, nangeen taxawal julli. Julli kat, doon na lu Nu sàkkal ay waxtu ci
kaw jullit ñi.
104. Buleen yaanaani ci am cong. Bu ngeen di metitlu [ci ay jam-jam], ñoom it am nañu
metit ni yéen, te yéen yaakaar ngeen ci Yàlla loo xam ne yaakaaruñu ko ñoom. Te Yàlla Ku
Xam la te Xereñ.
105. Wàcce Nanu ci Yaw Téere ba ci dëgg, ngir nga àtte diggante nit ñi ni la ko Yàlla
xamalee. Bul doon kuy layal wurujkat ya.
106. Jéggalul Yàlla, Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
107. Bul dàggasanteek ñiy wuruj seen bopp. Yàlla safoowul ku di wurujkat di bàkkaarkat.
108. Nëbbu nañu nit ñi, waaye mënuñoo nëbbu Yàlla. Ndax mook ñoom a nekkoon ba ñuy
fanaanoo ay wax yu ko neexul. La ñu doon def, Yàlla péeg na ko [ci xam-xam].
109. Yéen a ngi noonu di layal ñooñu ci dundug àddina bi. Waaye ana kan moo leen di layal
ca Bis-pénc ba ? Walla ana kan mooy doon seen wéeruwaay ?
|
coran-wolof.pdf
|
page_64
|
64
110. Képp ku def ñaawtéef mbaa mu tooñ boppam, gaaw jéggalu Yàlla, dana fekk di
Jéggalaakoon, di Jaglewaakoon.
111. Ku fàggu bàkkaar, defu ko kenn ku dul boppam. Yàlla Ku xam la, di Ku xereñ.
112. Ku def ñaawtéef walla bàkkaar ba noppi jiiñ ko ku ca set wecc, kooka yenu ma duur ak
bàkkaar bu bari.
113. Bu dul woon teraanga Yàlla ak yërmaandeem ci yaw, kon ab kurél ci ñoom danañu
ittewoo sànk la. Waaye sànkuñu kenn ku dul seen bopp, loruñu la ci dara. Te Yàlla wàcce na
ci yaw Téere ba ak xam-xamu ràññee [xereñ], te xamal na la loo xamul woon. Te xéewali
Yàlla ci yaw rëy na.
114. Lu bari ca la ñuy déeyoo lu baax nekku ca, lu dul ci waxi kuy digle sarax, walla njekk,
walla jubale ci diggante nit ñi. Ku def loolu, di sàkku ngërëmul Yàlla, Dananu ko jox [ëllëg]
pey gu màgg.
115. Képp ku juuyoo ak Yonent ba gannaaw ba njub ga feesee ci moom, muy topp lu wuuteek
yoonu jullit ña, Dananu ko méngaleek la mu méngool, te séndal ko Safara. Ndaw delluwaay
bu bon !
116. Yàlla du baale ku Ko bokkaale. Waaye lu dul loolu Dana ko baale ku Ko neex. Te képp
kuy bokkaale Yàlla, réer na réer gu sori.
117. Te kat ñoom ay xërëm yu ñu jigéenal ak Séytaane su fétterlu doŋŋ lañuy jaamu di ko
woo bàyyi Yàlla.
118. Yàlla rëbb na ko ca la mu wax moom [Séytaane], ne : “Fàwwu danaa jël ci say jaam ab
cër bu takku”.
119. Mu waxaat [moom Séytaane] : “Waat naa ne danaa leen réeral, danaa leen nax ca la ñuy
xemmem, danaa leen digal ñu dog noppi jur gi, danaa leen sant ñu soppi ni Yàlla bindee
[bindeef yi]. Ku bàyyi Yàlla, jàppe Séytaane muy kilifaam, yàqule na yàqule gu bir.
120. Dana leen dig, xemmemlu leen. Te Séytaane du dige lu dul ay wor.
|
coran-wolof.pdf
|
page_65
|
65
121. Ñooñu seeni dëkkuwaay mooy Safara. Te kenn duleen ca musal !
122. Ñi gëm te jëf aw yiw. Dananu leen dugal Àjjana yu ay dex di daw ci suufam, dañu fay
béel ba fàwwu. Digeb Yàlla lu dëggu la. Te sax, ana kan moo gën a dëggu ay wax Yàlla ?
123. Mbir ma ajuwul ci seeni mébét walla ci mébétu ña jotoon Téere. Waaye ku def ñaawtéef,
jot peyam, kenn du ko mën a amal kilifa gu ko yiir mbaa mu ko mën a dimbali ginnaaw bu ca
Yàlla génnee.
124. Ku jëf, jëf ju bokk ci aw yiw, di góor mbaa muy jigéen, te di ab jullit... ñooña danañu
dugg Àjjana; te kenn duleen ca tooñ [ba waññil leen] lu toll ni mboxosu xooxu tàndarma.
125. Ana ku gën a rafet diine ku jubale boppam Yàlla, te di kuy rafetal [jëfam], tey roy diiney
Ibraahiima cig wéetal Yàlla ? Te Yàlla Moom jàppe na Ibraahiima soppeem.
126. Yàllaa moom li nekk ci asamaan yeek suuf si. Te Yàlla lépp la peeg.
127. Ña nga lay laaj nga ubbee leen ci jigéen ñi. Neel : “Yàlla Dana leen ubbee ci ñoom, ak
lañu leen jàngal ca Téere ba [di leeral lu jëm ci] jirim yu jigéen yi nga xam ne joxooleen leen
la ñu digle ci ñoom, te ngeen xemmem takk leen, [ak leeral lu jëm ca] ñu néew doole ña ci
xale yi”. [Ak di leen digal] ngeen taxawu jirim ci ag maandute. Lu ngeen ca def ci ñoom ci lu
baax, Yàlla xam na ko.
128. Bu ku jigéen ragalee ci jëkkëram naqar walla mu foñ ko, aayul ñu yéwénoo ñoom ñaar,
ba juboo ci lenn, ndaxte yéwénoo moo gën, te bakkan dafa gaaw a jeng jëm ci nay. Waaye bu
ngeen rafatalee te ragal Yàlla... Yàlla, ku deñ-kumpa la ci seeni jëf.
129. Dungeen mëna a maandu mukk ci diggante jigéen ñi, doonte xér ngeen ci yemale leen.
Waaye, buleen jeng, jeng gu jéggi dayo ba tax ngeen bàyyi kenn ci ñoom ba mu mel ni ku ñu
aj. Waaye, bu ngeen yéwénalee sellal te ragal Yàlla... Yàlla di ab Jéggalaakoon, di ab
Jaglewaakoon.
130. Bu ñu tàggoo [jëkkër ak jabar], Yàlla dana woomal ku ca nekk ci ag yaatalam. Yàlla Ku
yaatu mbir la, di Ku xereñ
|
coran-wolof.pdf
|
page_66
|
66
131. Te li nekk ci asamaan yeek suuf si, Yàllaa ko moom. [Nun Yàlla], déggoon Nanu ña
jotoon Téere, lu jiitu seeni jamoni ak yéen it ne leen : “Ragal-leen Yàlla ! ”. Te bu ngeen
weddee, nangeen xam ne Yàllaa moom li nekk ci asamaan yeek suuf si. Yàlla Ku woomal la
te yayoo cant.
132. Te it, li nekk ci asamaan yeek suuf, Yàlla doy na ci te mat na sëkk Kilifa.
133. Bu ko sooboon Mu jële leen fi, yéen nit ñi, indi fi ñeneen. Te loolu, Yàlla mën na ko.
134. Koo xam ne yoolu àddina bi la bëgg, [na xam ne] Yàlla am na lu mu yoole ci àddina ak
ca àllaaxira. Te Yàlla Kuy dégg la, Kuy gis la.
135. Éy yéen ñi gëm ! Taxawleen temm ci maandute, di seede ngir Yàlla doonte seede soosu
[lu naqari la] luy dal ci seen kaw, walla ci seeni waajur, walla ci kaw seeni njaboot, walla
seeni jegeñaale. Su dee ku woomal la walla ku ñàkk, Yàllaay ki gën pey ci ñoom ñaar ñépp.
Buleen topp seeni bànneex ba ñàkk a maandu. Bu ngeen jéggalee [seede] walla ngeen dëddu
bañ a seede, xamleen ne Yàlla Ku deñ-kumpa la ci li ngeen def.
136. Éy yéen ñi gëm ! Doyluleen Yàlla ak ub Yonentam, ak Téere ba Mu wàcce ci Yonentam,
ak Téere ba wàcc la jiitu. Képp ku weddi Yàlla, ak i Malaakaam, ak Yonentam, ak Bis-pénc
ba, réer na réer gu sori [dëgg].
137. Ña nga xam ne dañoo gëm ba noppi weddi, daldi gëm, weddiwaat, seenug weddi di gën a
tar, Yàlla duleen jéggal, te it duleen gindi teg leen ci yoon wu leer wa.
138. Bégalal [xamalal] naaféq ya ci ne am nañu mbugal mu metti,
139. ña jàppe yéefar ya ay xarit, bàyyi fa jullit ña, ndax nee dañuy sàkku ci ñoom teraanga, te
moone teraanga jépp a ngi ca Yàlla.
140. Te wàcceel na leen ca Téere ba, xamal leen ne : bu ngeen déggee ay nit ñuy weddi ak a
ñaawal [yéjji] ndigali Yàlla yi, buleen toog ak ñay def loolu ba ba ñuy xuus ci weneen
waxtaan. Lu ko moy dangeen di mel ni ñoom [cig weddi]. Yàlla Kuy dajale la naaféq yaak
yéefar ya ñoom ñépp ca biir Safara.
|
coran-wolof.pdf
|
page_67
|
67
141. Ña nga xam ne ñanga téyandi seen bopp ci yéen ; su leen Yàlla joxee ndam, ñu gaaw ne :
“Ndax àndunu woon ak yéen ? ” ; bu yéefar yi amee cër ci ndam, ñu ne leen : “Xanaa du ñoo
leen doon song [yéen yéefar yi] te nu fegal leen jullit ñi ? ”. Yàlla Dana àtte seen diggante
Bis-pénc ba. Te du jox yéefar yi ndam ci kaw jullit ñi.
142. Naaféq ya dañuy jéem a nax Yàlla, te fekk Yàlla Dana leen juuy. Te bu ñu taxawalee
julli, taxaw ci tàyyeel, di ngistal ci bëti nit ñi. Te duñu tudd [fàttaliku Yàlla] lu dul ñu néew ci
ñoom.
143. Ñuy deŋŋi-deŋŋi ci diggante yooyu, féetewuñu ci ñii, féetewuñu ca ñaa. Ku Yàlla bàyyi
cig cànkuteem, kenn du ko mën a teg ci yoon wu jub wa.
144. Éy yéen ñi gëm ! Buleen jàppe yéefar yi ay xarit bàyyi jullit ña. Ndax dangeen bëgg a
jox Yàlla lay wu jub ci seen kaw ?
145. Naaféq yaa nga ca dëru ya gën a suufe ca Safara, te kenn duleen dimbali,
146. ba mu des ña tuub, réccu, te sellal [yéwénal], jubbantiku te tënku ci Yàlla te sellal seenug
jaamu Yàlla. Ñooña, ñook jullit ñee ànd. Te Yàlla Dana jox jullit ñi pey gu màgg.
147. Lu Yàlla di doye mbugal leen? Bu ngeen dee sant Yàlla te gëm ko, Yàlla di Kuy nangug
cant, di Ku xam lépp nag.
148. Yàlla bëggul ku fésal wax ju ñaaw, ndegam nekkul ku ñu tooñ. Yàlla Kuy dégg la, Ku
xam lépp.
149. Bu ngeen fésalee yiw, walla ngeen nëbb ko, walla ngeen baale lu bon [la ñu leen def]...
Xamleen ne Yàlla kuy baale la, Ku am kàttan la.
150. Ña weddi Yàlla ak i Yonentam, te bëgg a téqale Yàlla ak i Yonentam, te naan : “ Gëm
nanu ñenn ña, weddi ñenn ña [ca Yonentam ya]”, tey jéem a am ca yoon wa nekk ca diggante
weddeek ngëm,
151. ñooña ñooy dëgg-dëggi yéefar ! Te Dananu xaaroo yéefar yi mbugal mu leen di toroxal.
|
coran-wolof.pdf
|
page_68
|
68
152. Waaye ña gëm Yàlla ak i Yonentam te xàjjalewuñu kenn ci ñoom, ñooña gaay Dananu
leen jox seen pey. Te Yàlla Jéggaleekoon la, Jaglewaakoon la.
153. Ña jotoon ab Téere, ñangay laaj, bëgg nga wàcce ca ñoom ab Téere bu bawoo asamaan.
Waaye ñoom sax laajoon nañu Muusaa lu gën a rëy loolu, ndax dañu ne ko : “Won nu Yàlla
ñu janook Moom ! ”. Dënnu ga fàdd leen ngir seen bàkkaar boobu. Ba loola jàllee, ñuy jaamu
yëkk wa, ginnaaw ba leen dëgg gu bir dikkalee. Nu baal leen loola, topp Nu jox Muusaa
kiliftéef gu bari.
154. Nu yékkati doj wa ca seen kaw ngir fasanteek ñoom kóllare, ñu ne leen woon :
“Dugguleen ci buntu bi ànd ak di sujjóot” ; Neeti leen : “Buleen jalgati bisub gaawu” ; Nu
jàppe woon ak ñoom kóllëre gu dëgër.
155. Ci sababu firig seen kóllare ak seen weddi kàdduy Yàlla ya, ak rey ga ñu rey Yonent ya
ci lu dul dëgg, ak la ñuy wax naan: “Sunuy xel muuru na”. Li am kay moo di Yàllaa fatt seeni
xol ci sababus seenug la ñu weddi, ñu néew ñoo gëm ca ña bokk ca ñoom.
156. Ak ca sababus la ñu weddi, te wax ci Maryaama duur [fen] wu rëy.
157. ak ca la ñu wax ne : “Noo rey [Masiihu Iisaa] doomi Maryaama, Yonentub Yàlla ba”...
Te reyuñu ko, daajuñu ko ci ay bant ; waaye dañu leen koo nirëleel ñu cay werante ! Wóor na
ne ci am lënt lañu nekk ci mbir moomu: amuñu ca benn xam-xam lu dul topp seen njort, te
nag reyuñu ko de.
158. li am kay mooy Yàllaa ko yékkati jëme ko ca Moom. Te Yàllaa di Ku not lépp, di Ku
xereñ.
159. Dana am ñenn ca ña jotu Téere, ñoo xam ne fàwwu danañu ko gëm balaa muy dee
[Moom Iisaa doomu Maryaama]. Te Bis-pénc ba moom dana nekk seede ci ñoom.
160. Te sababus tooñug Yahuud ya, araamaloon Nañu ca ñoom yu sell ya daganoon ca ñoom,
ak la ñu daan férawle ñu bari soril leen diine,
161. ak lañu doon lekk ribaa - te ñu tere woon leen ko - ak di lekk alali nit ña ci neen. Nañu
xam ne Nun Yàlla xaaroo Nanu yéefar ya mbugal mu metti.
|
coran-wolof.pdf
|
page_69
|
69
162. Waaye ñay woroomi xam-xam yu xóot ca ñoom ak ña ca gëm, gëm nañu la ñu wàcce ci
yaw [Muhammad] ak la ñu wàcce woon mu jiitu la. Ak ñay taxawal julli ak ñay génne asaka,
ak ña gëm Yàlla ak Bis-pénc ba, ñooñee, Dananu leen jox pey gu rëy.
163. Sol Nanu [Nun Yàlla] leerug Yonent ci yaw [Muhammad] ni Nu ko sole woon ca [Nooh]
ak Yonent ya toppoon ca moom. Sol Nanu ko Ibraahiima ak Ismaahiila ak Isaaqa ak
Yanqooba, ak sët ya ak Iisaa, ak Ayuuba, ak Yuunusa, ak Haaruun, ak Suleymaan, te jox
Nanu Daawuda ab Téere bu tudd [Zabuur].
164. Ak Yonent yoo xam ne nettali woon Nanu leen seeni mbir lu jiitu, ak ñeneen ñu Nu la
nettaliwul [seeni mbir] - Te Yàlla wax na ak Muusaa waxante tigi -
165. ñu di ay Yonent yuy bégle ak xuppe ngir nit ñi bañ a am lay wu mën a yey Yàlla,
ginnaaw ba leen Yonent ya xamalee dëgg. Yàlla ku am kàttan la, di Ku tedd.
166. Waaye Yàlla seede na la Mu wàcce ci Yaw, te ci xam-xam la ko wékk. Te Malaaka ya it
seede nañu. Te Yàlla doy na, mat sëkk seede.
167. Ña weddi tey féew nit ñi yoonu Yàlla, réer nañu réer gu sori.
168. Ña weddi te tooñ, Yàlla duleen baal, duleen gindi, teg leen ci yoon wu jub wa
169. lu dul xanaa ca yoonu Safara, te dañu fay béel ba fàwwu. Loola di lu yombu Yàlla.
170. Éy yéen nit ñi ! Yonent bi indil na leen dëgg te bawoo fa seen Boroom. Kon gëmleen,
[su ngeen ko defee], moo gën ci yéen de. Bu ngeen weddee nag, xamleen ne Moo moom la ca
asamaan ya ak suuf si. Te Yàlla di Ku xam, di Ku xereñ.
171. Éy yéen ñoñ-téere, buleen jéggi dayo ci seen diine, te buleen wax ci Yàlla lu dul lu nekk
dëgg. Ku Nu barkeel ka di Iisaa, doomi Maryaama, doonul lu dul Yonentub Yàlla, di
kàddoom ga Mu sànni ca Maryaama, di ruu gu tukkee ci Moom. Kon gëmleen Yàlla ak
Yonentam. Te buleen di wax nit [Yàlla]. Bàyyileen wax jooju ! Moo gën ci yéen. Yàlla
Moom kenn rekk la. Sellam gi jombaate naak Muy am doom. Moom mooy boroom li nekk ci
asamaan yeek suuf si, te Yàlla doy na sëkk wéeruwaay.
|
coran-wolof.pdf
|
page_70
|
70
172. Ku ñu barkeel ka [Iisaa], du jomlu te du jombulu ci nekk jaamab Yàlla, Malaaka ya gën a
jegeñ [seen Boroom], ñoom it duñu ko jomlu ci jombu koo jaamu. Képp ku jomlu ci jomb
koo jaamu ... [Na xam ne] Yàlla Dana leen fang [gur-gur jiital] ñoom ñépp jëme leen ca
Moom.
173. Ñi gëm nag tey jëf ay yiw, Yàlla Dana leen jox seen pey ba yokkal leen ca ngënéelam.
Waaye ña jomlu tey rëy-rëylu, Dananu leen teg mbugal mu metti. Te duñu gis [am] keneen ku
dul Yàlla ku leen di mën a yiir walla dimbali,
174. Éy yéen nit ñi ! Aw lay dikkal na leen wu tukkee ca seen Boroom. Te wàcce Nanu ci
yéen leer gu ni nàññ.
175. Ña gëm Yàlla te jafandu ci Moom, Dana leen dugal ci yërmaandeem ak ci ngëneel, ci
gindi leen, jubale leen ca boppam, teg leen ca yoon wa jub xocc.
176. Danañu sàkku ci yaw ubbee [ci mbirum ndono]. Neel : “Yàllaa ngi leen di ubbee ci
càppaacoli : bu nit faatoo di ku góor gu amul doom, te am na jigéen [bu mu bokkal ndey ak
baay walla baay], moo moom génn-wàllu la mu bàyyi [ci alal]. Bu fekkee ne jigéen a bàyyi,
dee te amul doom, [moom càmmiñ ja] day donn alal ja jépp. Bu fekkee ne ñaari jigéen lañu,
dañuy donn ñaari ñeenteeli alal ja mu bàyyi ginnaaw ; bu ñu dee ñu góor ak ñu jigéen, na ku
góor am cëru ñaari jigéen. Yàlla dafa leen di leeralal ngir bañ ngeen réer. Yàlla xam na lu ne.
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 5 : NDËN LA
120 laaya - Ginnaaw gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Éy yéen ñi gëm ! Nangeen matal pas-pasi kóllare ya. Dagan na ci yéen [yàpp] juri kër yi,
ginnaaw ya ñu leen limal. Daganul it ya ñu rey te fekk ngeen armal ba noppi. Yàlla lu ko neex
lay def.
|
coran-wolof.pdf
|
page_71
|
71
2. Éy yéen ñi gëm ! Buleen ñàkk a wormaal màndargay diiney Yàlla, ak weer wa ñu wormaal,
ak mala ya nekk ay yool, ak mala ya ñu ràngal, ak ñay aj ca néeg bu ñu wormaal ba ngir
sàkku ngëneel ci seen Boroom ak ngërëmam. Bu ngeen yéwwikoo, mën ngeen a rëbb. Te
mbañeeli nit ña leen tere woon jëm ca jàkka jañu wormaal, bumu tax ngeen di jéggi dayo.
Nangeen di dimbalante ci ag mbaax ak ragal Yàlla te buleen dimbalante jëm ci bàkkaar ak
noonoo. Te nangeen ragal Yàlla, Yàlla dey Ku tar mbugal la !
3. Araam na ci yéen mala yu médd, ak deret, ak yàppu mbaam-xuux ak la ñu rey tudd ca ku
dul Yàlla, ak mala mu wékku, ak bu ñu dóor ba mu dee, ak bu mbartal daanu, ak bu ñu jam
béjjan, ak bu rabu àll am lu mu ca lekk - lu dul la ngeen reendi -. (Terees na it) bu ñu reendi ci
ay xërëm, ngeen di séddalee ci wantaleb gisaane . Lu génn diine la. Tey jii, ña weddi naagu
nañu ci seen diine : buleen leen ragal, ragal-leen Ma. Bis-pénc niki tey, matalal Naa leen seen
diine, te xëpp naa leen Samay xéewal. Gërëm naa ci yéen Lislaam mu di seen diine. Koo xam
ne dafa loru ci jamonoy xiif [ba lekk lu Ma araamal], te du dafa sóobu ci bàkkaar... na xam
ne, Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
4. Ñanga lay laaj lan moo dagan ci ñoom. Neel : “Yu sell ya ñoo dagan ci yéen, ak la leen
seen rëbbukaay yi ngeen yore indil, yu deme ni xaj, na leen ko Yàlla jàngale. Mën ngeen a
lekk ca la ñu leen jàppale te nangeen ca tudd turu Yàlla. Te nangeen ragal Yàlla. Yàlla Ku
gaaw la ci natt jëf yi.
5. “Bis niki tey, dagan na ci yéen [ñam] yu sell ya. Àtteb ñamu ña jotoon Téere dagan na leen,
te seeni ñam yéen, dagan ca ñoom. Te it gor ñu jigéen ña yéwén ci jullit ñi, ak jigéen ña di ay
gor, yiw ca ña leen jëkk a jot Téere [dagan na ngeen sëy ak ñoom], ginnaaw ba ngeen joxee
seen can ngir sëy mu bañ di njaaloo, ngeen bañ leen a jàppe it ay coro. Képp ku weddi ngëm,
ay jëfam sippiku [yàqu] na te àllaaxiraa, ca ña yàqule lay bokk.
6. Éy yéen ñi gëm ! Bu ngeen jógee jëm ci julli, nangeen raxas seeni xar-kanam ak seeni yoxo
ba ca seeni conc ; te nangeen laal [raay - masaa] seen bopp ; nangeen raxas it seeni tànk ba ca
ñaari dojor ya. Waaye bu ngeen jógee ci joteg sëy, nangeen sangu ; bu ngeen woppee mbaa
ngeen nekk ci tukki, mbaa kenn ci yéen jóge ci wanag wa, mbaa ngeen bànneexu ci jigéen te
amuleen ndox, nangeen tiim ci pàkk bu laab, ngeen raay seen xar-kanam ak seeni yoxo. Yàlla
nammuleen a teg aw tiis, waaye dafa leen a bëgg a laabal te matal xéewalam ci yéen ndax
xéy-na ngeen sant Ko.
7. Fàttalikuleen xéewali Yàlla ci yéen, ak kóllare ya ngeen fasanteek Moom ba ngeen nee :
“Dégg nanu te nangu nanu”. Te nangeen ragal Yàlla. Yàlla dey Ku xam li nekk ci xol yi la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_72
|
72
8. Éy yéen ñi gëm ! Nangeen nekk ñu taxaw temm ngir Yàlla, di ay seede cig maandute. Te
mbañeel gu ngeen bañ aw nit , bumu xiir kenn ci ñàkk a maandu. Nangeen maandu : moo gën
a jege ragal Yàlla. Te Yàlla Ku ràññee li ngeen di def la.
9. Yàlla dig na ñi gëm tey jëf lu jiw [farataak sunna] xéewal ak pey gu rëy.
10. Ña nga xam ne weddi nañu te jàppe Sunuy tegtal ay fen, ñooña ñooy waa Safara.
11. Yéen ñi gëm, fàttalikuleen xéewali Yàlla ci yéen, ba mu amee kurél bu nammoon a dal ci
seen kaw te Ma fegal leen loxoy noon ya. Ragal-leen Yàlla. Ñi gëm nag, ci Yàlla doŋŋ lañu
war a sukkandiku.
12. Yàlla fasante woon na kóllare ak waa Banii-Israayiila. Nu feeñal ci ñoom fukki kilifa ak
ñaar. Yàlla ne leen : “Maak yéeen a ànd, bu ngeen di taxawal jullli [fonku ko], di génne asaka,
te gëm Samay Yonent, di leen dimbali tey lebal Yàlla [ci seeni alal]. Bor bu rafet dana leen
jéggal seeni bàkkaar [ñaawtéef], dugal leen Àjjana yoo xam ne ay dex ay daw ci suufam. Ku
weddi ginnaaw loolu te bokk ci yéen, [na xam ne] réere na yoon wu jub wa” !
13. Ci sababus firi ga ñu firi kóllare ga, la Nu leen rëbbe [Nun Yàlla], def seeni xol wow koŋŋ
: dañuy toxal baat [maanaa ya] jële ko fa mu tëddoon, boole ca fàtte as lëf ca la Nu leen waare
woon. Te foo toll di gis ci ñoom ay wor, lu dul ci lu néew ca ñoom. Nanga leen jéggal te
jéllale. Yàlla safoo na ñay rafetal.
14. Ña def seen bopp ay [nasraan] it, fasante woon Nanu kóllare ak ñoom. Ñoom fàtte nañu as
lëf ca la Nu leen waare woon, tax ñu tàbbaal seen diggante noonoo ak mbañeel guy wéy ba
Bis-pénc ba. Yàlla dana leen xala xabaar la ñu daan def.
15. Éy yéen ñon-téere ! Sunub Yonent dikk na ci yéen, leeral na leen lu bari ci la ngeen
nëbboon ca Téere ba, te muy jéllale itam lu bari ! Téere bu jóge ca Yàlla dikkal na leen, di
leer guy leeral !
16. Yàlla dana ca gindi képp ku topp ndigalam, muy yoonu jàmm. Te Dana leen génne cig
lëndëm, tàbbal leen cig leer bu Ko soobee. Te teg leen ci yoon wu jub xocc wa.
17. Ña wax ne : “Ka ñu barkeel, doomi Maryaama [Iisaa], mooy Yàlla ! ”, weddi nañu Yàlla -
Neel : “Ana kan moo mënal Yàlla dara, su bëggoon a rey ku ñu barkeel ka, doomi Maryaama,
ak yaayam, ak ñi nekk ci kaw suuf si ñépp [Am na sañ-sañu def ko] ?... Te Yàllaay Boroom
|
coran-wolof.pdf
|
page_73
|
73
asamaan yeek suuf si ak li ci seen diggante”. Moom Yàlla mooy sàkk [sos] li ko soob. Yàlla
am na kàttan ci def lu ne.
18. Yahuud yeek Nasraan yi wax nañu ne : “Nun nooy doomi Yàlla te di ay soppam.” Neel :
“Lu tax mu mbugal leen ci sababus seeni bàkkaar ? ” Li am kay mooy, yéen, ay nit ngeen ñu
bokk ca ña Mu bind. Dana baal ku Ko soob, Dana mbugal it ku Ko soob. Te Yàllaa moom
nguurug asamaan yeek suuf si ak lu nekk ci seen diggante. Te ca Moom la lépp di dellu.
19. Éy yéen ñoñ-téere ! Sunub Yonent dikk na ci yéen leeralal leen ginnaaw diir ba dox
digganteem ak ka mujj a feeñ ngir ngeen bañ a taafentaloo ne : “Kenn kuy waare walla kuy
xamle dikkul fi nun”. Am na ku dikkoon fi yéen kay di xamle ak a waare. Te Yàlla am na
kàttan ci def lu Ko soob.
20. (Fàttalikul) ba Muusaa waxee aw nitam, ne leen : "Yéen samaw nit ! Fàttalikuleen xéewali
Yàlla yi Mu defoon ci yéen, ba Mu defee ci yéen ay Yonent. Def leen ngeen di ay buur. Mu
mayoon leen lu mu musul may kenn ci àddina bi.
21. Yéen samaw nit ! Dugguleen ci suuf su sell si leen Yàlla sédde. Te buleen walbatiku dellu
ginnaaw, kon ngeen yàqule.
22. Ñu ne ko : "Yaw Muusaa, [xamal ne] suuf soosu ñu bari doolee fa nekk. Te nun dunu ca
mën a dugg mukk li feek génnuñu. Bu ñu génnee nag ñu door a dugg”.
23. Ñaari nit, ca ña ragal Yàlla, wax ne Yàlla teral na leen : “Dugguleen ca ñoom, nu jaare ci
buntu bi ; bu ngeen jàllee, yéen ay not. Te ci Yàlla doŋŋ ngeen war a sukkandiku ndegam ñu
gëm ngeen”.
24. Ñu ne : “Yaw Muusaa ! [xamal ne] nun, dunu fa dugg mukk li feek ña nga nekk foofa.
Dem fa, yaak sa Boroom, ngeen xeex yéen foofa. Nun fii la nuy toog”.
25. Mu ne : “Sam Boroom ! Mënaluma dara ku dul man ak sama mbokk [Haaruuna : àtteel
sunu diggante ak ñiy sàqi ndigal”.
26. [Boroom bi tontu] ne: “Suuf soosu araam na leen ñeent-fukki at yoo xam ne danañu gëlëm
di wëndéelu ci àll bi. Bul jàq ci mbiru ñiy sàqi ndigal”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_74
|
74
27. Nettalileen, ci lu dëggu, xibaari ñaari doomi Aadama ya. Ba ñu sàkkoo yool bu ñu jaamoo
Yàlla ; te Yàlla nangul kenn ca ñoom ñaar, bañ a nangul ka ca des. Ka ñu nangulul wax ne :
“Danaa la rey”. Ka ñu nangul ne ko : “Na la wóor yaw it ne, Yàlla ña ko ragal lay nangu seeni
jëf”.
28. Te boo tàllalee sa loxo di ma rey man dey duma jëme sama loxo ci yaw waxantumalaak di
la jéem a rey : ndax man Yàlla Miy Boroom mbindeef yi laa ragal.
29. Te sax li ma namm moo di nga yenu sama bàkkaar boole kook sa bos : bu ko defee nga
bokk ca waa Safara. Te loolu mooy peyug tooñkat ya.
30. [Ka ñu nangulul], bakkanam daldi koy xiir ci rey mbokkam. Mu daldi far bokk ca way-
yàqule ña.
31. Yàlla daldi yebal baaxoñ buy gas suuf si ngir mu won ko naka lay suturaale néewub
mbokkam moomu. [Ba mu gisee baaxoñ ba], mu daldi ne : “Ngalla man ! Ndax damaa yées
baaxoñ bii ba mënumaa suturaal néewub sama mbokk mi ? ”. Daldi koy rëccu lool.
32. Ngir loolu, bokkal Nanu ca waa Banii-Israayiila, ne képp ku reyati nit koo xam ne reyul
kenn, te deful njaaxum ci kaw suuf si, mel na ni rey na nit ñépp. Ku xettali nit, musal ko ci
dee, mel na ni ku musal nit ñépp ci dee. Sunuy Yonent dikkal na leen ànd ak lay yu leer nàññ.
Ginnaaw loolu, lu bari ci ñoom nekk ay yàqkat ci suuf si [àddina bi].
33. Peyug ñay jéem a xeex Yàlla ak Yonentam , tey dox di yàq ci suuf si, [seen àtte] nekkul lu
dul ñu rey leen, mbaa ñu daaj leen ci ay bant, mbaa ñu dagg seeni yoxo ak seeni tànk cig
jàllawle, mbaa ñu génn leen réew ma. Ñu simboo gàcce ci àddina ; te mbugal mu rëy dana
leen dal ca àllaaxira,
34. ba mu des ñanga xam ne tuub nañu lu jiitu ngeen not leen : nangeen xam xéll ne Yàlla
Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
35. Éy yéen ñi gëm ! Ragal-leen Yàlla, sàkkuleen lu leen di jigeeñal Yàlla te nangeen sonn ci
liggéeyal Yàlla. Ndax Yàlla ngeen texe !
36. Ña nga xam ne weddi nañu, bu ñu amoon àddina ak li ci biiram lépp ba dolli ca li na toll,
bëgg koo joxe ngir jotoo ko ca mbugalum Bis-pénc ba, kenn duleen ko nangul. Te nag
mbugal mu metteey dal ci seen kaw.
|
coran-wolof.pdf
|
page_75
|
75
37. Danañu bëgg a génn Safara, waaye duñu fa mën a génn. Am nañu fa mbugal mu sax dàkk.
38. Sàcc bu góor ak sàcc bu jigéen, dogleen seeni yoxo ñoom ñaar muy peyug la ñu fàggu, di
mbugal mu tukkee ca Yàlla. Moom Yàlla Aji-not la, Aji-xereñ la.
39. Ku tuub ginnaaw ba mu tooñee, te mu sellal jëfam, Yàlla dana ko jéggal. Ndax Yàlla
Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
40. Moo ndax dangaa xamul ne Yàlla Moo moom nguurug asamaan yeek suuf si ? Dana
mbugal ku Ko soob, dana jéggal ku Ko soob. Te Yàlla mën na lu ne.
41. Éy yaw Yonent bi ! Bula jëfi ñiy jëkkante di sóobu cig kéefar metti ; ci ña nga xam ne
danañu wax ci seeni gimiñ ne : “Gëm nañu”, te seeni xol gëmul; ak ca ña nekk i yahuud, di
dégluwaakoon i fen, di dégluwaakoon i ñeneen nit ñoo xam ne agsiwuñu ci yaw, dañuy soppi
baat ba jële ko fa mu tëddoon. Danañu wax naan : “Bu ñu leen joxee lii, jël-leen ko, bu ñu
leen joxul, moytuleen”. Ku Yàlla namm a fitnaal, doo ko mënal dara fa Yàlla. Ña nga xam ne
Yàlla nammuleen a baal seeni xol, am nañu toroxtaane ci àddina ak mbugal mu rëy ca
àllaaxira.
42. Dañuy déglu ay fen, di lekk lu araam, lu araam [lool]. Bu ñu la seetsee, nanga àtte seen
diggante walla nga dëddu leen. Te sax boo leen dëddoo, duñu la mën a wàññi dara. Boo àttee,
nanga àtte seen diggante ci maandute. Yàlla safoo na way-maandu ña.
43. Naka lañu lay àtteloo sax te ñu yor Tawreet, àttey Yàlla ya nekk ca biir ? Gannaaw loolu,
ñu dëddu dëgg ga. Ñoom gëmuñu de.
44. Nun wàcce Nanu Tawreet, njub ak leer nekk ca Yonent ya nga xam ne wommatu woon
nañu. Àtte nañu ca ña nekkoon i yahuud, ak niti Yàlla ya ak fóore ya. Te la nga xam ne
dénkoon nañu leen ko [ci xam-xam] ci Téere Yàlla ba, ñu nekkoon ca ay seede. Buleen ragal
nit ñi, ragal-leen Ma. Buleen weddi Samay laaya ci njëg gu néew. Képp du dul àtte ci li Yàlla
wàcce, ñooña ñoo di ay yéefar.
45. Dogal Nanu ca ñoom ci Tawreet, ne ku rey nit ñu rey la ; naka noonu, ku fuq bët, ñu fuq
bosam ; ku dog bakkan, ñu dog bosam ; nopp itam, nopp a koy fey; bëñ, bëñ a koy fey.
Gaañu-gaañu it dañu koy feyee gaañu-gaañu. Waaye ku baale sa àq def ko sarax, dana am
njéggalu Boroomam. Képp ku dul àtte ci li Yàlla wàcce, ñooña ñooy tooñkat ña.
|
coran-wolof.pdf
|
page_76
|
76
46. Toxal Nanu ci seen ginnaaw ya [ñoom Yonent ya] Iisaa, doomi Maryaama, mu dëggal la
ko jiitu ci Tawreet. Jox ko Linjiil, njub ak leer nekk ca, muy dëggal la ko jiitu ci Tawreet, di
njub ak waare gu jëm ca way-ragal Yàlla ña.
47. Ñoñ-Injiil, nañu àtte ca la Yàlla wàcce ca biir [Téere boobu]. Képp ku dul àtte ca la Yàlla
wàcce, ñoom way-sàqi ndigal lañu.
48. Te wàcce Nanu ci Yaw Téere ba [Alxuraan] ci lu dëggu, muy dëggal la ko jiitu ci Téere
bii, te muy aji-sàmm it [dëgg ya ca nekk]. Nanga àtte [yaw Yonent bi] seen diggante ci la
Yàlla wàcce. Bul topp seen bànneex bàyyi li ñu la digal ci dëgg. Ku ci nekk ci yéen, defal
Nanu ko aw yoon ak doxaliin. Te kat su neexoon Yàlla Mu def leen ngeen di wenn xeet.
Waaye [Dakoo defe noonu] ngir nattu leen ca la Mu leen jox. Jëkkanteleen jëm ci yiw ya.
Yéen ñépp ca Yàlla ngeen di mujj dellu ; Mu xamal leen la ngeen nekkoon di ca juuyoo.
49. Nangay àtte seeni diggante ak la Yàlla wàcce. Te bul topp seeni bànneex, te nga
moytuleen ngir ñu bañ laa réeral, soril la lenn ca la Yàlla wàcce. Te yaw, bu ñu dëddoo dellu
ginnaaw, nanga xam ne Yàlla amul lu dul lenn ci seeni bàkkaar yi dal leen. Bari na ci nit ñi ñu
nekk way-sàqi ndigal.
50. Moo ndax àtteb way-réer ña [jiitu Lislaam] lañuy sàkku ? Te ana àtteb kan moo gën a jege
àtteb Yàlla ci nit ñoo xam ne ñu wóolu lañu seen Boroom ?
51. Éy yéen ñi gëm ! Buleen jàpp yahuud yi ak nasraan yi di xaritook ñoom. Ku ko def ci
yéeen, daanaka ca ñoom la bokk. Te nag Yàlla du gindi nit ñu di ay tooñkat.
52. Danga gis ña nga xam ne jàngoroy [sikki-sàkka] nekk na ca seeni xol, ñuy gaawantu jëm
ca ñoom, di taafantaloo ne dañoo ragal walbatikug jamono songu leen. Te amaana Yàlla indi
ndam mbaa mbir mu tukkee ca Moom. Bu boobaa danañu rëccu la ñu bëggoon ca seeni xol.
53. Ba way-gëm ña naan : “Moo ndax du ñii ñoo doon giñ ci Yàlla fa ngiñ gën a màggee ngir
ne ñoom ñook yéen a ànd bu wér ? ” Seeni jëf sippiku na [yàqu], ñu mujj di ñu yàqule.
54. Éy yéen ñi gëm ! Ku ci murtad ci yéen ba génn diineem... Yàlla Dana indi nit ñoo xam ne
sopp Na leen , ñu sopp Ko, di ñu woyoflu ci jullit ñi te dëgër ci yéefar yi. Loolu ngënéelu
Yàlla la. Ku Ko neex la koy jox. Yàlla Ku yaatu mbir la, Ku xam la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_77
|
77
55. Amul keneen ku far ak yéen ku dul Yàlla ak ab Yonentam, ak way-gëm ña nga xam ne
danañu taxawal julli, di génne asaka te di way-sëgg.
56. Ku xaritook Yàlla ak Yonentam ak way-gëm ña, [na xam ne] ña ànd ak Yàlla ñooy nit ña
[gàddu ndam la].
57. Éy yéen ñi gëm ! Buleen jàpp xarit ña nga xam ne dañuy jàppe seen diine ay caaxaan ak
po, ca ña leen jëkk a jot Téere ak yéefar ya. Ragal-leen Yàlla ndegam way-gëm ngeen.
58. Bu ngeen di woote jëm ci julli, [ñoom] ñu jàppe ko caaxaan ak am po. Ñoom dañudi ay
nit ñu xel-luwul.
59. Neel : “Éy yéen ñoñ-téere ! Ndax li ngeen nu bañe nekkul lu dul li nu gëm Yàlla ak li
wàcceef na ko ci nun ak la jëkkoon a wàcc ? Li ëpp ci yéen ay saay-saay lañu.
60. Neel : “Moo ndax duma leen xamal ku yées pey ëllëg ca Yàlla ? Ña Yàlla rëbb, mere leen,
soppi lenn ca ñoom ay golo ak i mbaam-xuux te ñuy jaamu Séytaane, ñooña ñoo yées
dëkkuwaay te ñoo gën a réer, sore yoon wu jub wa”.
61. Bu ñu dikkee ci yéen naan : “Gëm nanu.”. Te fekk kéefar lañu indiwaale te moom lañuy
yóbbuwaale. Te Yàllaa gën a xam la ñuy nëbb.
62. Danga gis ñu bari ci ñoom ñuy jëkkantee tàbbi ci bàkkaar, ak noonuwante ak séen lekk lu
araam. Cëy la ñuy def aka bon !
63. Lu tee seen làbbe ya ak seen fóore ya tere leen wax ju ñaaw, ak lekk lu araam ? Cëy la ñu
liggéey aka bon !
64. Yahuud ya nee nañu : “Loxob Yàlla dafa banku ! ” Seeni yoxo kay ñoom moo banku, te
rëbbeef na leen ngir la ñu wax. Li wér mooy ñaari yoxoy Yàlla dañoo tàlli : waaye ni mu ko
neexe lay xéewale. Te la Mu wàcce ci yaw di yokk bew ak kéefar ca ñu bari ca ñoom. Te
sànni Nanu ca seen diggante noonuwante ak bañante gu fay nekk ba Bis-pénc ba. Saa su ñu
taalee safaraw xare, Yàlla fey ko. Dañuy dox di yàq ci suuf si rekk, te Yàlla safoowul yàqkat
ya.
|
coran-wolof.pdf
|
page_78
|
78
65. Bu waa ñoñ-téere gëmoon te ragal Yàlla, kon Nu far seeni ñaawtéef, dugal leen Àjjana ju
tudd [Nahiim] xéewal.
66. Bu ñu jëfewoon Tawreet, ak Linjiil al la ñu wàcce ca ñoom mu tukke ca seen Boroom,
kon fàwwu ñu lekk [xéewal] gu bawoo ci kaw ak gu ballee ci seeni suufi tànk. Am na ci ñoom
ay nit ñu jub ; waaye ñu bari ca ñoom lu bon lañuy def !
67. Éy yaw Yonent bi, jottalil la ñu wàcce ci yaw mu tukkee ca sa Boroom. Boo ko deful kon
jottaliwoo li Ma la yónni. [Te xamal ne] Yàlla Moo lay musal ci nit ñi. Te Yàlla du gindi aw
nit ñu di ay yéefar.
68. Neel : “Éy yéen ñon-téere, nekkuleen ci dara li feek defuleen [lu ñu leen digal] ci Tawreet
ak Linjiil ak li ñu wàcce ci yéen mu jóge ca seen Boroom.”. Te dana yokk bew ak kéefar ñu
bari ci ñoom li ñu wàcce ci yaw, mu jóge ci sa Boroom. Waaye bul jàq ci mbiri yéefar ya.
69. Ña nekk nasraan te gëm Yàlla, walbatiku gëm Lislaam, ak Bis-pénc ba te sellal seeni jëf,
duñu am njàqare, duñu am naqar.
70. Fasante woon Nanu kóllare ak waa Banii-Israayiila, yónni ci ñoom, saa yu Nu leen indilee
lu leen neexul, ñu weddi ñenn ña, rey ñenn ña.
71. Ñu njortu ne menn mbugal [du ca topp] ba tax ñu gumba, tëx . Ci loolu Yàlla jéggal leen.
Ba noppi, ñu bari ci ñoom dellu gumba tëx. Te Yàllaa ngi ne jàkk ca la ñuy def.
72. Ña wax ne : “Yàlla Mooy ku ñu barkeel ka [Masiih], doomi Maryaama.”, tàbbi nañu ci
kéefar. Te moom ku ñu barkeel ka waxoon na ne : "Yéen waa bani Israayiil, nangeen jaamu
Yàlla, ka di sama Boroom”. Te [xamleen ne], ku bokkaale Yàlla ak dara, Yàlla Dana ko
araamal Àjjana ; def dëkkuwaayam mu di Safara. Te tooñkat ya duñu am ndimbal !
73. Ña wax ne : “Yàlla ñetteel la ci ñett.”, tàbbi nañu ci kéefar. Te Yàlla Moom jenn doŋŋ la !
Bu ñu bàyyiwul li ñuy wax, fàwwu mbugal mu metti dal ña weddi ca ñoom.
74. Lu leen teree tuub ci Yàlla ñaan ko njéggal ? Te Yàlla Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_79
|
79
75. Ku ñu barkeel ka, doomi Maryaama, nekkul lu dul ab Yonent, boo xam ne ay Yonent jiitu
woon na ko fi. Yaayam ku saxoon ci dëgg la. Ñoom ñaar dañu daan lekk ñam. Gisal ni Nu
leen di leerale sunuy tegtal te it xoolal ni ñuy walbateee [dëgg ga].
76. Neel : “Moo ndax dangeen di bàyyi Yàlla, di jaamu loo xam ne mënuleen a lor, mënuleen
a jariñ ? ”.Te Yàlla Moom Kuy dégg la, Ku xam la.
77. Neel : “Yéen ñon-téere, buleen teeŋal seen diine, mu wuuteek dëgg ga. Buleen topp
bànneexi nit ñoo xam ne réeroon nañu bu jëkk, te réeraloon nañu ñu bari, réere tigi yoon wu
jub wa.
78. Rëbbéef na ña weddi ca waa Bani Israayiila mu jaare ca làmmiñu Daawuda ak [Iisaa]
doomi Maryaama, ngir lañu moy ndigal te nekkon ñu jéggi dayo.
79. Daawuñu bàyyi lu ñaaw la ñu daan def. Ay waay, la ñu daan def, aka bon !
80. Danga gis ñu bari ci ñoom ñuy xaritoo ak ña weddi. La leen seeni bakkan defloo ñaaw na,
ba Yàlla mere leen, te ci ag mbugal lañuy nekk béel ca.
81. Bu ñu nekkoon di ñu gëm Yàlla, ak Yonent ba ak la ñu wàcce ca ñoom, duñu jàppe xarit
[yéefar ya]. Waaye lu bari ca ñoom saay-saay lañu [ñu génn ci topp].
82. Wér na ne danga gis ne, ña gën a tar nooneel ci nit ña jëme ca jullit ña, ñooy yahuud ya ak
ñay bokkaale. Te danga gis it ne, ña gën a jege ci ag cofeel jullit ña, ñooy ñay wax ne : “Nun
karcen lanu [nasraan].” Ndax am na ci ñoom ay làbbe ak ñu dëddu àddina, ñoo xam ne duñu
rëy-rëylu.
83. Te bu ñu déggee li wàcc ci Yonent bi nga gis seeni bët di sottiy rongoñ ndax dëgg ga ñu
cay xàmmee. Ñuy wax naan : “Yaw sunu Boroom ! Gëm nanu : Nanga nu boole ca ñay way-
seede.
84. Luy tee ñu gëm Yàlla ak la ñu dikkal ci dëgg ak ni nu xemeeme sunu Boroom tàbbal nu
Àjjana ànd ak way-sellal ña ? ”.
85. Yàlla xéewale na leen, ngir la ñu wax, ay Àjjana yoo xam ne ay dex dañuy daw ca
suufam, te dañu fay béel. Te loolu mooy peyug way-rafetal ña.
|
coran-wolof.pdf
|
page_80
|
80
86. Waaye nag yéefar ya weddi Sunuy kàddu, ñoom ñooy dugg Safara.
87. Éy yéen ñi gëm : buleen araamal yu sell ya leen Yàlla daganal. Te it buleen jéggi dayo,
Yàlla soppul ñiy jéggi dayo.
88. Lekkleen li leen Yàlla wërsëgale muy li dagan te sell. Te nangeen ragal Yàlla ji ngeen
gëm.
89. Yàlla duleen jàppe ngiñ yi ngeen di kafe, waaye Dana leen jàppe ngiñ yi dëggu ci yéen.
Te ñoom, la ñuy jéggaloo mooy leel fukki néew-ji-doole [ci ñam wa ngeen di faral a dundale
seen njaboot], mbaa jox leen ay yére, walla goreel jaam. Ku ko mënul, na woor ñetti fan.
Loola mooy na ñuy jéggaloo seen ngiñ ya ngeen waate [lu jaaduwul]. nangeen sàmm seen
ngiñ, nii la leen Yàlla di leerale ay ndigalam ndax xéy-na ngeen gërëm Ko [delloo njukkal] !
90. Éy yéen ñi gëm ! [xamleen ne] sàngara, wure, xerëm ak seen banti gisaane, nekkuñu lu
dul sobe su jóge ci jëfi [Séytaane]. Nangeen leen moytu, xéy-na kon ngeen texe.
91. Séytaane bëggul lu dul tàbbal ci seen diggante nooneel ak mbañeel, jaare ko ci sàngara ak
wure te it dox seen diggante ak fàttaliku Yàlla ak julli. Moo ndax dungeen leen bàyyi ?
92. Nangeen topp Yàlla ak Yonent bi, te ngeen wattandiku ! Bu ngeen dëddoo... nangeen xam
ne Sunu Yonent bi dara waru ko lu dul jotal gu mat sëkk.
93. Du nekk bàkkaar ca ña gëm tey sellal seeni jëf, la ñu masoon a lekk [lu araam lu jiitu digle
ga ko araamal], gannaaw ba, ñu nekk ñu di way-ragal Yàlla te gëm, di sellal seeni jëf ba noppi
raggal Yàlla te gëm ; ragal Yàlla te rafetal seeni jëf. Yàlla safoo na way-rafetal ña.
94. Éy yéen ñi gëm ! Yàlla dana leen nattu ci lenn lu jëm ci rëbb ci seeni loxo walla seeni
xeej. Ndax Mu xam ku Ko ragal ci kumpa. Ku féttéerlu ginnaaw loolu, mbugal mu metti dana
ko dal.
95. Éy yéen ñi gëm ! Buleen rey aw rab bëgg rëbb, fekk ngeen nekk ci armal di aj [Màkka].
Ku ko rey ci yéen te tey ko, war naa fey lu mel ni la mu rey ci jur, ñaar ñu maandu ci yéen
xayma ko, muy yool bu ñuy yóbb ca kaaba ga, mbaa mu jéggaloo aw ñam wu muy jox néew-
|
coran-wolof.pdf
|
page_81
|
81
ji-doole yi, walla mu woor kem lu tollu noona. Ndax mu mos mbugalu la mu jëf. Yàlla
boroom kàttan la, Ku mën a feyyu la.
96. Dagan na ci yéen la ngeen nappe ca géej ga, ak ñamu géej, muj xéewal ci yéen ñi nekk ci
armal. Te nangeen ragal Yàlla, Ma nga xam ne, dees na leen fang jëme ca Moom.
97. Yàlla def na kaaba ga muy néeg bu ñu wormaal, muy lu ñu taxawal ngir nit ñi. Ak àtte
weer wa ñu wormaal ak yool ga, ak mala ya ñu ràngal, yooyu yépp [def na ko] ngir ngeen
xam ne Yàlla xam na li nekk ci asamaan yi ak suuf si; te it xam na lu ne.
98. Xamleen ne Yàlla Ku tar mbugal la, te it Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
99. Dara warul Yonent bi lu dul jottal. Te Yàlla xam na li ngeen feeñal ak li ngeen di nëbb.
100. Neel : “Lu bon ak lu sell yemuñu, doonte yéem na la barig alal ju araam. Nangeen ragal
Yàlla yéen woroom xel yi, ndax xéy-na ngeen texe.
101. Éy yéen ñi gëm ! Buleen di laaj ci yoo xam ne, bu ñu leen ko leeralee, mu nekk lu naqari
ci yéen. Te bu ngeen ko laajee ca waxtu wa Alxuraan di wàcc, ñu leeral leen ko. Yàlla jéggal
na leen [seen laaj yooyu]. Yàlla Jéggalaakoon la, Ku lewet la.
102. Am na xeet yu leen jiitu yu laajoon lu mel noonu, te ca sababus laaj ya, tax ñu mujj di ay
yéefar.
103. Du ut ne Yàlla Moo taxawal Bahiirata , ak Saaniyata , ak Wasiilata ak Haam , waaye
yéefar ya ñoo duural Yàlla ay fen te la ëpp ca ñoom xel-luwuñu.
104. Bu ñu leen nee : “Kaayleen ci li Yàlla wàcce ci Yonent bi”, ñu ne : “La ñu fekk ca sunuy
maam doy nanu.”. Doonte la sax ! Seeni maam xamuñu dara te gindikuwuñu [dañuy sax ci
loolu]... ?
105. Éy yéen ñi gëm ! Sàmmleen seen bopp te yéwénal ko ! Ku réer duleen wàññi dara
ndegam gindiku ngeen. Seen delluwaay, yéen ñépp, ca Yàlla la jëm ; mu won leen la ngeen
daan def.
|
coran-wolof.pdf
|
page_82
|
82
106. Éy yéen ñi gëm ! Bu dee dabee kenn ci yéen, na dénkaane te am seede yu nekk ñaar ñu
maandu ci yéen, walla ci ñeneen ñu dul yéen, su fekkee dangeen a nekk ci tukki, tiisu dee dab
leen. Taxawal-leen ñoom ñaar, ginnaaw julli, ndegam dangeen a am ci ñoom sikki-sàkka, ñu
giñ ci Yàlla ne : “Jaayunu sunu seede ci genn njëg, doonte la dafa jëm ci sunu mbokk, te it
nëbbunu lu nu Yàlla seedeloo ndax danuy bokk ci way-bàkkaar ña (su nu ko defee)”.
107. Bu ñu xamee ne ñoom ñaar waxuñu dëgg, kon ñeneen ñaar wuutu leen, ñu di ña gën a
nekk i jegeñaale [néew ba], ñu giñ ci Yàlla ne : “Sunu seede moo gën a dëggu sunu bos te
jalgatiwunu. Nde kon nu bokk ci way-tooñ ña”.
108. Loolooy tax ña giñ joxe seede su dëggu ; mbaa ñu ragal ñu dàq seeni seede ginnaaw ba
ñu defee seede su [dëng]. Te nangeen ragal Yàlla tey dégg [ndigal]. Yàlla du gindi nit ñu di ay
saay-saay [ñu génn ci topp].
109. Bis bu Yàlla dajalee Yonent ya, ne leen : “Lu ñu leen toontu ? ” Ñu ne Ko : “Amunu
xam-xam : Yaw yaay ki xam kumpa”.
110. [Fàttalikul] ba Yàlla nee : "Yaw Iisaa, doomi Maryaama, fàttalikul xéewal ya Ma la defal
yaak sa yaay ba Ma la dimbalee boole la ak Ruu gu sell ga [Jibriil]. Ba nga wax ak nit ñi fekk
yaa ngi nekk liir ak ba nga nekkee mag mu weesu ndaw. [Fàttalikul it] ba Ma la jàngalee
Téere ba ak gis-gis bu ubbiku, ak Tawreet ak Linjiil ! [Fàttalikul it] ba ngay sos ci ban lu ame
melow njanaaw ; ci Sama coobare nga ëf ca. Mu nekk njanaaw ci sama coobare. Te ngay
wéral ku gumba ak ku gaana, ci Sama coobare. Ak di génne ku dee [ci bàmmeel] ci Sama
coobare ak ci li Ma la fegal waa Bani-Israayiil [ñu bañ laa lor] ba nga leen indilee lay yu leer
ya. Te ña weddi ca ñoom ne leen : “Nekkul lu dul njibar gu bir”.
111. Fàttalikul ba nu xiiree sa taalibe ya [waaraatekat ya], sol ci seeni xol ne leen: “Gëmleen
Ma ak Sama Yonent”. Ñu ne : “Gëm nanu ; te Nanga seede ne nun way-wommatu lanu [jullit
lanu]”.
112. (fàttalikul) ba waarekat yooyu waxee ne : “Yaw Iisaa, doomi Maryaama, moo ndax sa
Boroom mën naa wàcce ci nun [ndën] lu jóge ci asamaan [am ñam] ? ”. Mu ne leen : “Ragal-
leen Yàlla, ndegam gëm ngeen”.
113. Ñu ne : “Danoo bëgg lekk ci moom [ndën la] ndax sunu xel dal, nu daldi xam ne wax
nga dëgg te kon nun dananu seede loolu”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_83
|
83
114. Iisaa doomu Maryaama ne : "Yaw sama Boroom, wàcceel ci nun taabal [ndën lu am
ñam] mu jóge asamaan, mu nekk ci nun xew-xewu mbégte, mu ñeel ku jëkk ak ku mujj ci
nun, te it muy kéemaan gu tukkee ci Yaw. Defal nu ko : Yaa di gën gi xéewalaakoon buy joxe
wërsëg.”
115. Yàlla toontu ne : “Maa ngi koy wàcce ci yéen. Waaye ku weddi ci yéen ginnaaw loolu,
Dinaa ko mbugale noo xam ne mësuma koo mbugale kenn ci àdduna bi.”
116. (Fàttalikul) ba Yàlla nee : "Yaw Iisaa, doomu Maryaama, moo ndax yaw yaa wax nit ñi
ne : “Jàppeleen ma, maak sama yaay, nu di ñaari yàlla, beddi Yàlla ? ”. Mu toontu [moom
Iisaa, doomu Maryaama] ne ko : “Tudd naa sag sell ! Yellul ci man may wax lu dul dëgg ! Su
fekkee maa ko wax, xam nga ci dara. Ndax Yaw xam nga li nekk ci man, te man xamuma li
nekk fi Yaw. Te Yaw yaay Xamaakoonu kumpa yi.
117. Waxumaleen lu dul li nga digle ci loolu, ne leen : “Jaamuleen Yàlla, miy sama Boroom,
di seen Boroom”. Ma nekk seede ci ñoom, fekk maa nga nekkoon ca seen biir. Ba nga ma
yóbboo ci Yaw [jële ma fa], Yaw yaa leen doon fuglu [nemmiku]. Te sax Yaw yaay Aji-seede
ci lépp.
118. Boo leen mbugalee, say jaam lañu. Boo leen jéggalee it, Yaw yaa di Aji-not ji, di Ku
xereñ [ci say àtte]”.
119. Yàlla ne : “Bis niki tey, ña dëgguwoon, seen dëggu ga dana leen jariñ : am nañu Àjjana
yoo xam ne ay dex ñooy daw ca seen ron, dañu fay béel ba fàwwu.” Yàlla bég na ci ñoom,
ñoom it ñu bég ci Yàlla. Loolu mooy texe gu màgg ga tigi.
120. Yàllaa moom nguuru asamaan yi ak suuf si ak li nekk ci seen biir, te Muy ku am kàttan
nag ci def lépp [lu ko soob].
|
coran-wolof.pdf
|
page_84
|
84
-----------------------------------------------------------------------------
Saar 6 : JUR GA
165 laaya - Laata Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Cant ñeel na Yàlla mi bind asamaan yeek suuf si, te sos lëndëm yi ak leer yi. Terewul ña
weddi ñoom di dendale seen Boroom ak leneen.
|
coran-wolof.pdf
|
page_85
|
85
2. Moom mooy ki leen bind ci ban ; ba noppi dugal àpp [ci dundu gu ne] ak àpp ba ñu tudd ci
Moom [ci jéexug àdduna si]. Ba noppi ngeen di am xel-yaar !
3. Te Mooy Yàlla ci asamaan yeek suuf si. Mooy ki xam seen mbóot yi ngeen di nëbb ak yi
ngeen di feeñal te xam it la ngeen di fàggu.
4. Te kat amul lenn ndigal lu leen dikke ca seen Boroom te dëdduwuñu ko.
5. Weddi nañu dëgg ba mu dikkee ca ñoom. Waaye dana leen mas a dikkal xew-xewi la ñu
tejji.
6. Moo ndax dañoo xamul ñaata maas Lanu alag ca ña leen jiitu, ñoo xam ne mayoon Nanu
leen lu Nu leen mayul [yéen] ? Te dottil woon Nanu asamaan mu taw ca ñoom, waaye
defaloon leen ay dex yuy dawaan. Waaye Nu daldi leen alag ngir seeni bàkkaar ; sosaat nag
geneen maas wu watle leen ko.
7. Bu Nu la wàcceeloon Téere bu ñu bind ci kayit gu ñu mën a laal ak seeni yoxo sax, du tee
ñu weddi ñoom ne : “Lii ag jibar doŋŋ la ! ”
8. Ba noppi di wax naan : “Lu tee woon ñu wàcce ci moom Malaaka ? ”. Waaye bu ñu wàcce
woon Malaaka, kon mbir ya sottikoon na ; ndax kenn duleen muñandiku kon.
9. Te sax bu Nu ko defoon muy Malaaka, kon jëmmi nit Lanu koy jox, te kon Nu lëntal ca
ñoom la Nu lëntal ci seen bopp.
10. Doon nañu yejji ay Yonent lu jiitu, waaye ña leen doon reetaan, la ñu daan yejji wàcc na
ca seen kaw [alag leen].
11. Neel : “Doxleen ci suuf si te ngeen seetlu naka la mujjug way-weddi ña deme”.
12. Neel : “Kan moo moom li nekk ci asamaan yeek suuf si ? ”. Neel : “Yàllaa ko moom ! ”
Bind na ci boppam yërmaande. Fàwwu Dana leen dajale Bis-pénc ba : sikkuwul. Ña yàqal
seen bopp, ñoom duñu gëm.
13. Moo moom lépp lu ne tekk [dal] ci guddi ak bëccëg. Aji-dégg la, Aji-xam la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_86
|
86
14. Neel : “Moo ndax ci keneen ku dul Yàlla laay sàkku kiiraay, te Moo sàkk asamaan yeek
suuf si ? Mooy lele te kenn du ko leel [ñam]. Neel : “Dëggaleef na ma, ma nekk ku jëkk a
wommatu ”. Te buleen bokk ca way-bokkaale ña.
15. Neel : “Su ma moyee sama Boroom [cig ndigalam], mbugalum bis bu màgg ba [Bis-pénc
ba], ragal naa mu dal ma ”.
16. Koo xam ne musal nañu ko ca bis booba ci mbugal moo ma, kooka Yàlla yërëm na ko, te
loolu mooy texe tigi tigi.
17. Su la Yàlla tegee metit, kenn du mën a teggi lor jooju ku dul Moom. Su la joxee yiw,
xamal ne Moom lu nekk la mën.
18. Te Moom Aji-not la ci kaw jaam ñi ; Ku xereñ la [Moom Yàlla], Ku deñ la ci kumpa.
19. Neel : “Ana lan moo gën a màgg ci wàllu seede ? ”. Neel : “Yàlla dana nekk seede ci sama
diggante ak yéen ; te sol nañu ma Alxuraan jii ngir ma waar ci yéen ak képp ku ca jot.”. Moo
ndax dangeen di seede ne am na jeneen yàlla ju dul Yàlla ? Neeleen : “Seedewuma loolu”.
Neel: “Moom daal nekkul lu dul jenn Yàlla doŋŋ. Te man set naa wecc ci li ngeen koy
bokkaale”.
20. Ña nga xam ne jox Nanu leen Téere, xam nañu ko ni ñu xàmmee seeni doom. Ña yàqal
seen bopp duñu gëm de.
21. Ana ku gën a tooñ kuy duural Yàlla aw fen, walla di weddi ay kàddoom ? Tooñkat ya
duñu texe de.
22. Ca bis ba ñu leen di fang ñoom ñépp [dajale leen], bu ñuy wax ak ña daan bokkaale, ne
leen : “Ana ña ngeen sosoon, bokkaale woon leen ak Yàlla ?
23. Su ko defee, seen njàqare duleen xiir ci leneen lu dul ñuy wax naan : “Giñ nanu ci Yàlla
sunu Boroom ne nekkunu woon di way-bokkaale”.
24. Gisal ni ñuy fenee seen bopp ! Te dana fekk la ñu daan duur réer leen mërr !
|
coran-wolof.pdf
|
page_87
|
87
25. Am na ci ñoom ñu lay déglu, waaye def Nanu ci seen xol muuraay ba duñu am dégg-dégg
ci Alxuraan, te ca seeni nopp, def Nanu ca saañ. Tax na bu ñu gisee laaya, ju mu mën di doon,
ne duñu ko gëm. Ba ba ñuy ñëw dàggasanteek yaw, dañuy wax ñoom ñi weddi : “Lii du dara
lu dul léebi mag ñu njëkk ña”.
26. Te ñoom dañuy tere ku jegeñ Yonent bi, te di ko sori. Waaye alaguñu kenn ku dul seen
bopp te bëgguñu ko.
27. Cëy boo leen gisoon, fa ñu leen taxawale ca Safara. Te ñuy wax : “Ngalla nun ! Yelante
kon ñu delloo nu àddina, ba dunu weddi kàddug Yàlla sunu Boroom, bokk ca way-gëm ña”.
28. Li wér mooy, la ñu doon nëbb, bu jëkkoon feeñ na ca ñoom. Te bu ñu leen delloo woon it,
ñu dellu di def la ñu leen tere woon. Ca dëgg-dëgg ñoom ay fenkat lañu.
29. Dañuy wax ne : “Amul geneen dundu gu dul gu àddina bii ; [nun bu nu faatoo] kenn du nu
dekkalaat”.
30. Cëy boo leen gisoon bu ñu leen taxawale ca seen Boroom. Mu ne leen : “Ndax lii du dëgg
? ” Ñu toonte ne : “Axakañ ! Giñ nanu ko ci sunu Boroom ! ” Mu ne leen : “Léegi nag,
mosleen mbugal mi ngeen daan weddi”.
31. Ña daan weddi ne dajeek Yàlla am na, yàqule nañu. Su Bis-pénc ba nee xes ci seen kaw
nag, ñuy wer-weri naan : “Wooy nun yàqule nanu ndax la nu ca sàggane woon. Ñu boot seen
bàkkaar ya, ndaw yen bu bon !
32. Dundug àddina nekkul lu dul po ak i caaxaan. Te kërug àllaaxira moo gën ca ña ragal
Yàlla. Moo ndax dungeen xel-lu ?
33. Xam Nanu xéll ne li ñuy wax metti na la lool. Tooñkat ya, du yaw lañuy weddi, waaye
kàdduy Yàlla lañu weddi.
34. Weddig ay Yonent yu la jiitu amoom na fi. Ñu muñ loraange ja, ba Nu dikke leen Sunu
ndimbal. Kàddug Yàlla du soppiku, te jot nga lenn ca xew-xewi Yonent ya.
|
coran-wolof.pdf
|
page_88
|
88
35. Ndagam seen dëddu dafa rëy ci yaw, boo mënee sàkk ag tajfal ci biir suuf si, walla ker-
keraan ci asamaan yi ba tax nga indil leen kéemaan, def ko. [Xamal ne] bu neexoon Yàlla, Mu
dajale leen cig njub. Kon bul bokk ca ña sànku réer.
36. Ñay dégg ñoo lay wuyu. Ña dee, Yàlla Dana leen dekkal ; ñu dellusi ca Moom..
37. Te ña ngay wax naan : “Lu tee woon ñu wàcce ci moom kéemaan gu tukke ci Yàlla ? ”.
Neel : “Yàlla ku am kàttan la ci wàcce kéemaan. Waaye li ëpp ci ñoom xamuñu”.
38. Amul lenn luy dukkat ci suuf, du caageene luy naawe ñaari laaf, lu dul ne dañoo doon ay
xeet [waasoo] ni yéen. Amul lenn lu Nu bàyyi ci Téere bi. [Xamleen ne] dees na leen fang
jëme ci seen Boroom, gur-gur jiital wëtal.
39. Te ña weddi Sunuy kàddu, dañoo tëx, luu, gumba. Yàlla ku ko soob, mu bàyyi ko cig
réeram ; ku Ko soob Mu teg ko ci yoon wu jub wa xocc.
40. Neel : “Waxleen ma : ndax su leen mbugalum Yàlla dalee, walla Bis-pénc ba na jaseet ci
seen kaw, su fekkee li ngeen di woote dëgg la ci yéen, moo ndax kon dangeen fawoo keneen
ku moy Yàlla ? ”
41. Déedéet, Moom ci boppam ngeen di woo. Mu xar lor ja su ko soobee, ngeen daldi fàtte ya
ngeen daan bokkaale.
42. Te yónnee woon Nanu ca xeet ya la jiitu. Nu tegoon leen coonay ñàkk ak i naqar - ndax
Yàlla ñu jànge ca toroxlu ! -
43. Su fekkoon ba leen coono dalee toroxlu nañu, sax [nga ne waaw] ? Waaye seeni xol dafa
wow, Séytaane daldi leen koy jékkalal ak la jëf ja di ju nu lébbi.
44. Ba ñu fàttee la Nu leen waare woon nag, ubbil Nanu leen buntu [teraanga] bu nekk ; ba ñu
bég ca la Nu leen jox, Nu seet seet ne xes ca seen kaw ak sànje bu dootul dog, ñu ne tocc.
45. Dogeef na ginnaawug ña tooñoon. Te nag Yàlla miy Boroom àddina bi rekk a yayoo cant
!
|
coran-wolof.pdf
|
page_89
|
89
46. Waxleen ma : “Bu Yàlla téye woon seenug dégg, ak seenug jis, tëj seeni xol, ana keneen
ku dul Yàlla ku leen mën a delloo yooyu ? Gisal ni Yàlla di leerale ay tegtalam ! Ba noppi
ñoom ñuy jeng.
47. Waxleen ma : “Ndax bu mbugëlam Yàlla nee xes ci yéen walla muy lu fés, ndax kenn
dana ca loru ku dul ña di way-tooñ ? ”
48. Dunu yónni ay Yonent lu dul ne ñoom dañuy xuppeek a bégle : ña gëm te sellal, yéwénal,
njàqare duleen dal, duñu am naqar.
49. Ña weddi Sunuy kàddu, mbugal dana leen sóor ndax la ñu daan jalgati.
50. Neel: “Dumaleen wax it ne Malaaka laa, li am mooy li ñu ma soloo doŋŋ laay topp.”. Neel
: “Ndax mënees naa yemale gumba ak njàccaar ? Moo ndax dangeen dul xel-lu ? ”
51. Artul ak Alxuraan, ñi ragal, ñu fang leen jëme fa seen Boroom, amuñu leneen kiiraay, du
caageene ab rammukat. Ndax xéy-na ñu ragal Yàlla !
52. Bul dàq ñiy jaamu seen Boroom suba ak ngoon ngir bëgg jëmmam [Yàlla]. Dara waru la
ci àtte seeni mbir, ñoom it dara waruleen ci àtte say mbir. Ba tax na, boo leen dàqee daldi
bokk ca tooñkat ya.
53. Noonu la Nu notee ñenn ci ñoom jaare ko ci ñeneen ca ñoom, ngir ñu wax ne : “Ndax [ña
doyadi] ñii la Yàlla xéewale ci nun ? ”. Moo ndax Yàlla Moo gën a xam ña koy gëram ciy
xéewalam ?
54. Ña gëm Sunuy kàddu, bu ñu la dikkalee, neel : “Yal na jàmm wàcc ci yéen ! Yàlla seen
Boroom dogal na ci boppam yërmaande. Li am mooy, ku def ci yéen aw ñaawtéef cig ñàkk a
xam, ba mu noppee, tuub, rëccu, sellal jëfam ... Yàlla moom Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon
la”.
55. Te noonu Lanuy leeralee tegtal yi ngir fésal yoonu tooñkat yi.
56. Neel : “Man tere nañu ma may jaamu li ngeen di jaamu te du Yàlla”. Neel itam : “Duma
topp seeni bànneex : ndax su ma ko defee, damay sànku te kon duma bokk ca ñu gindiku ña”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_90
|
90
57. Neel : “Man dama nekk ci lu bir [leer nàññ], di lu jóge fa sama Boroom, ngeen weddi ko.
Li ngeen di [laaj te di ko] yàkkamti, nekkul ci man. Àpp ba, Yàlla rekk a ko moom : Mooy
nettali dëgg te Mooy gën jaa mën a àtte [téqale] ay mbir.
58. Neel : “Bu fekkoon li ngeen di [laaj] di yàkkamti mi ngi ci man, kon mbir ya sottikoon na
sama diggante ak yéen.” Te Yàllaa gën a xam tooñkat ya.
59. Fa Moom la caabiy kumpa nekk. Kenn xamuleen ku dul Moom. Te xam na li nekk ci jéeri
ji ak géej gi. Te amul fenn xob wuy rot te xamu ko. Du caageene wenn fepp wu nekk ci biir
lëndëmu suuf si, di lu tooy, di lu wow, ndare du nekk na ci ab téere bu leer nàññ.
60. Moom moo leen di nelawloo guddi, te xam na la ngeen di fàggu ci bëccëg. Topp Mu yee
leen ngir àtte dig buñu dogal ba. Topp nag, ngeen dellu ci Moom, Mu biral leen la ngeen doon
def..
61. Te Moom mooy Aji-not ja ci kaw jaamam ya. Te Mooy yónni ci yéen ay Malaaka yu leen
di wattu. Ba kero bis ba dee di agsi, ba kenn ci yéen sunuy ndaw rey ko, te ñoom sàgganuñu
ci dara.
62. Bu loolu jàllee, ñu delloo leen fa Yàlla, kay seen Boroom tigi. Moo ndax du Moo moom
àtte ba te Moo gën a gaaw wàññikat yépp.
63. Neel : “Kan moo leen di musal ci lëndëmu jéeri ak gu géej ? ” Te ngeen di Ko faral a woo
ànd ak toroxlu ak nëbbu, naan : “ Cëy Yàlla, boo nu musalee ci lii, kon dey nu bokk ca
gërëmkat ya.
64. Neel : “Yàlla moo leen di musal ci loolu, ak njàqare ju mu mën di doon. Ba noppi ngeen
di ko bokkaale”.
65. Neel : “Moom am na kàttanug yónnee leen mbugal mu leen bawoo ci kaw walla ci seen
suufi tànk, mbaa Mu dogal, ci seen biir, juuyoo. Ba ku nekk mos ngaañ la jóge ca
moroomam.” Gisal ni Nuy leeralee tegtal yi ndax ñoom ñu mën koo dégg ?
66. Say nit weddi nañu te Moom mooy dëgg. Neeleen : “Du maa leen di sàmm.
|
coran-wolof.pdf
|
page_91
|
91
67. Xew-xew bu ne am na waxtoon te dangeen mës a xam.”
68. Boo gisee aw nit ñuy doyadal Sunuy kàddu, dëdduleen ba bañuy xuus ci weneen waxtaan.
Bu la Séytaane fàtteloo ba nga fàtte ko. Saa soo ko fàttalikoo sañatoo toogandoo nag ak aw nit
ñu di ay tooñkat.
69. Ñi ragal Yàlla, kenn àtteloowuleen ñooña. Xanaa kay ñu di leen fàttali. Ndax xéy-na
ñoom it ñu ragal Yàlla.
70. Bàyyil ña nga xam ne dañoo jàppe seen diine am po ak i caaxaan fii ci àddina. Waarleen
ci Alxuraan ndax benn bakkan bañ a yàqule ci sababus la mu doon fàggu, amul lenn kiiraay
walla kuy rammu ku dul Yàlla. Te deesu ko nangul mu jotu ak menn jotu. Ñooña, dañoo alku
ngir la ñu doon fàggu [ciy ñaawteef]. Naan gu tàng jérr lañuy jolu ak mbugal mu metti, ndax
la ñu doon weddi.
71. Neel : “Moo ndax danuy jaamu loo xam ne dunu jariñ, dunu lor, bàyyi Yàlla ? Kon dey nu
dellu ginnaaw, te fekk Yàlla gindi nanu ba noppi, mel ni ka nga xam ne Séytaane dakoo réeral
ci kaw suuf, muy ku gëlëm, ay àndandoom di ko woo ci njub, naan ko : - “Ñëwal ci nun.”.
Neel : “Njubug Yàlla mooy dëggi-dëggi njub. Te am nanu ndigal ci wommatu jëm ci Boroom
àddina si,
72. te it ngeen taxawal julli te ragal Ko. Fa Moom kat lañu leen di dajale yéen ñépp”.
73. Moom mooy ki sàkk asamaan yeek suuf si ci dëgg. Ca bis ba Mu nee : “Nekkal ! ”. Mu
daldi nekk, Ay waxam mooy dëgg. Te Moo moom nguur, bis ba ñuy ëf buft bi. Mooy
xamaakoonu kumpa ak li fés. Te Mooy ku xereñ ki, deñ ciy kumpa.
74. (Te nga fàttaliku) ba Ibraahiima waxee baayam [Aazar] : “Ndax dangay jël ay xërëm def
leen ay yàlla ? Man dey gis naa ne, yaak saw nit, yéen a ngi ci réer gu tar ! ”
75. Noonu Lanu wonee Ibraahiima moomeelu asamaan yi ak suuf si, ndax mu bokk ca way-
wóolu ña.
76. Ba guddi lëndemee ci moom, mu gis benn bidiw, mu daldi ne : “Sama Yàllaa ngi nii ! ”
Waaye, ba bidiw ba suuxee, mu ne : “Man daal soppuma ñiy suux”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_92
|
92
77. Ba mu gisee weer wi mu feq, mu ne : “Sama Yàllaa ngii ! ”. Waaye, ba mu suuxee, mu ne
: “Bu ma sama Boroom gindiwul, fàwwu danaa bokk ca nit ñu réer ña”.
78. Ba mu gisee jant ba fenk, mu ne : “Sama Yàllaa ngii ! Jii moo gën a màgg”. Ba mu
suuxee, mu ne : "Yéen samaw nit, man dey deñ naa ba set wecc ci lii ngeen di bokkaale ak
Yàlla.
79. Man jébbalu naa ci Ki sos asamaan yeek suuf si ; di ku Ko wéetal, man dey bokkuma ci
way-bokkaale ya.”
80. Aw nitam dàggasanteek moom ; mu ne leen : “Moo ndax dangeen di dàggasanteek man ci
Yàlla, te man gindi Na ma ? Ragaluma li ngeen koy bokkaale lu dul lu Yàlla namm. Xam-
xamu sama Boroom peeg na yëf yépp. Moo ndax dangeen dul fàttaliku [xalaat] ?
81. Te sax man, naka laay ragale li ngeen Koy bokkaale te yéen ragaluleen ne yéen, yéen a
ngi bokkaleek Yàlla yoo xam ne wàcceluñu leen ca aw lay ? Kon ñaari kurél ya [yéen ak
nun], ku ci gën a yay ci am kóolute ? (waxleen) dengam xam ngeen.
82. Ña gëm te jaxasewuñu seen ngëm ak tooñeel, ñooña ñoo am kóolute ; te ñoom ñooy ña
tegu ci njub”.
83. Loolu mooy Sunu lay wi nu jox Ibraahiima mu yay ca aw nitam. Dananu yékkati ku Nu
neex mu kawe. Te sa Boroom Ku xereñ la, Ku xam la.
84. May Nanu ko Isaaqa ak Yanqooba, gindi leen, teg leen cig njub ñoom ñépp. Ak Nooh it,
gindi Nanu ko lu jiitu, ak cay sëtam, Daawuda ak Suleymaan, ak Ayuuba ak Yuusufa, ak
Muusaa, ak Haaruuna. Te noonu la Nuy feyee ñay rafetal.
85. Ak Zakariyaa ak Yahyaa, ak Iisaa ak Ilyaas, ñoom ñépp ca nit ñu yiw ña lañu bokk.
86. Ak Ismaahiila ak Ilyaas, ak Yunuus, ak Lóot. Te ñoom ñépp defal Nanu leen ngëneel ci
kaw waa àddina si.
87. Te ca biir seeni baay ak seeni sët ak seeni mbokk, tànn Nanu leen, jubal leen, teg leen ca
yoon bu jub wa.
|
coran-wolof.pdf
|
page_93
|
93
88. Loolu mooy njubug Yàlla, Dana ci gindi ku Ko neex ciy jaamam. Waaye bu ñu bokkaale
woon, fàwwu la ñu daan def [ci lu baax] dana yàqu.
89. Ñooña ñooy ña Nu jox Téere ba ak àtte ya ak Yonent ga. Nit ña, bu ñu weddee yooyu,
dana fekk dénkoon Nanu leen aw xeet wu leen weddiwul woon.
90. Ñooñu la Yàlla gindi : royal seenug njub. Neel : “Laajumaleen ci ag pey”. Dafa fekk rekk
ne lii moom ag fàttali la ñeel waa àddina si.
91. Màggaluñu Yàlla kem dayo bi mu yayoo ñu màggale Ko, bu ñu waxee ne : “Yàlla
wàccewul dara ci kenn.”. Neel : “Kan moo wàcce Téere bu Muusaa ànd ak leer ak njub ñeel
nit ñi ? Ngeen bind ko ciy këyit di ko wone ak di ca nëbb lu bari. Te jàngaleef na leen lu
ngeen xamul woon yéen ak seeni baay. Neel : “Yàlla la”. Te nga bàyyi leen ci seen cànkute ga
ñuy nuur cim po.
92. Te lii Téere la bu ñu wàcce bu barkeel, buy dëggal la ko jiitu, ak ngir nga waar waa ndeyi
njéndi ya [Màkka] ak la ko wër. Ña gëm àllaaxira, danañu ko gëm te ñoom danañu sàmm
seeni julli.
93. Ana ku gën a tooñ kuy duural Yàlla ay fen, walla muy wax naan : “Soloo nañu ma”, te
fekk soloowuñu ko dara. Ak kuy wax naan : “Danaa wàcce lu mel ni lii Yàlla wàcce.”. Cëy
boo gisoon tooñkat ya bis ba ñu nekkee ci wextanu ndee, te Malaaka ya tàllal seeni yoxo
(naan leen) : “Génneleen seen bopp. Tey jii, dees na leen feye mbugal muy toroxale ci
sababus la ngeen doon wax ci Yàlla te du dëgg ak la ngeen daan rëy-rëylu tey dëddu ay
tegtalam”.
94. (Moom Yàlla Mu ne leen) Dikk ngeen di kenn kenn ni Nu leen binde woon cig njalbéen,
te bàyyi ci seen ginnaaw la ñu leen wërsëgale woon. Waaw Nun sax gisunu ña ngeen daan
jaamu, di ko bokkaale ak Yàlla. Léegi seen digganteek ñoom dog na, te la ngeen doon sos réer
na leen.
95. Yàlla mooy xar pepp ak i saal : [génne ca luy sax gàncax walla garab], Mooy génne luy
dundu ci lu dee, tey génne lu dee ci luy dundu. Yàllaa ngoogu. Waaw naka lañu leen wëlbatee
?
|
coran-wolof.pdf
|
page_94
|
94
96. Mooy sos leeraayu suba si, def guddi muy noflaay ; def jant bi ak weer wi ñuy
waññikaayu jamono. Loolu mooy nattaleb Aji-not jiy Aji-xam [Yàlla].
97. Moom moo leen defal ay bidiw ngir ngeen di ca gindiku bu ngeen nekkee ci lëndëmi jéeri
walla géej gi. Faramfàcce Nanu Téere ba, ngir aw nit ñuy xam !
98. Moom moo leen sose ci benn bakkan. [Ngeen jaar] ci dekkiwaay [ci ndiggu baay] ak
saxuwaay [ci biiru yaay]. Leeral Nanu sunuy kéemaan ngir aw nit ñu am dégg-dégg.
99. Moom mooy wàcce ndox mu jóge asamaan. Nu genne ci gàncax lu nekk, Nu génne ci
loolu gàncax gu naat, ci loolu Nu génne ci ay pepp yu raŋaloo ; ak ci garabu tàndarma, ay
tëggu tàndarma yu jóge ci tóor-tóor yi te jegeñ suuf. Seetluleen seeni meññent bu ñuy meññ
ak bu ñuy ñor. Kéemaan guy waaree ngi noonu ci ñi gëm.
100. Te ñoom sàkkal nañu Yàlla ay bokkaale yu di ay jinne te Moo leen bind. Sosal nañu ko it
ay doom yu góor ak yu jigéen, ci lu àndul ak benn xam-xam. Cëy sellam ga ak màggam ga !
Jomb Na la ñu koy nirële.
101. Moo bind asamaan yi ak suuf si. Naka lay ame doom, te amul àndandoo ju jigéen ? Moo
bind lu nekk, di Ku xam lu ne.
102. Yàllaa ngi noonu, di seen Boroom ! Yàlla ju dul Moom amul, Moom mi bind lépp lu ne.
Jaamuleen ko, Mooy kiy saytu lépp.
103. Ay gët mënu koo gis, te Moom mën naa gis ay gët. Te Moom mooy Aji-ñeewant, di Ku
deñ ciy kumpa.
104. Ay lay yu leer nàññ dikkal na leen, tukke ca seen Boroom. Ku nangoo gis, boppam la ko
defal ; ku gëmm [bañ a gis], boppam lay yàqal, nekkewuma fi di leen wattu.
105. Noona Lanuy faramfàccee Sunuy àtte. Ngir ñu wax ne : “Jàng nga”. Ak ngir Nu leeral ko
aw nit ñuy ràññee.
106. Nanga topp la ñu la soloo te muy lu tukkee ca sa Boroom. Kenn du Yàlla ku dul Moom.
Dëddul way-bokkaale ya.
|
coran-wolof.pdf
|
page_95
|
95
107. Bu neexoon Yàlla, duñu bokkaale ! Defunu la [yaw Yonent bi] nga di leen wattu mbaa
nga di leen aar.
108. Buleen di ŋàññ ñay jaamu leneen lu dul Yàlla, ndax kon dañuy ŋàññ Yàlla cig jalgati,
ngir ñàkk a xam. Noonu Lanuy rafetale jëfi wépp xeet [ci seeni gis-gis]. Ba noppi, ñu dellu
jëm ca seen Boroom; Mu leeral leen la ñu nekkoon di ko def.
109. Ñangay waat ci Yàlla gën gaa màggi seen ngiñ, ne bu leen kéemaan dikkaloon, kon
fàwwu danañu ko gëm.
110. Te Dananu wëlbati seeni xol ak seeni gis-gis ca nawoon, ba ñu ko ñàkkee gëm ca
njalbéen ga ; te Dananu leen bàyyi ca seenug féttéerlu ñuy tuñ-tuñi.
111. Te su Nu wàcce woon ci ñoom ay Malaaka, ñu dee ña di wax ak ñoom, te Nu dajale ci
ñoom lu nekk ñu jàkkaarlook ñoom, duñu gëm mukk bu neexul Yàlla. Waaye nag, la ëpp ca
ñoom dañoo réer.
112. Noonu Lanu sàkkalee bépp Yonent ab noon : muy ay séytaane yu nekk nit walla jinne
yuy rafetal ay wax ci ñenn ci ñoom jëme ca ñeneen ngir wor leen. Bu neexoon sa Boroom,
duñu ko def ; bàyyileen ak la ñuy duur.
113. Ak ngir xoli ñi gëmul àllaaxira jeng ci wax jooju jóge ca, ak ñu fàggu la ñuy fàggu [ciy
bàkkaar].
114. Moo ndax ci keneen ku dul Yàlla laay sàkku àttekat, te Moom moo wàcce ci yéen Téere
ba faramfàcce [lu ne] ? Te ña nga xam ne joxoon Nanu leen Téere, xam nañu ne dëgg la te mu
wàcc tukkee ca sa Boroom. Kon yaw ci sa wàllu bopp, bul bokk mukk ci ñiy sikki-sàkka.
115. Sa kàddug Boroom mat na ci dëgg ak maandute. Ay waxam du soppeeku. Kuy dégg la,
di Ku xam.
116. Boo toppee li ëpp ci ñi nekk ci suuf si, ñu sànk la, nga sori yoonu Yàlla : ndax toppuñu
lu dul ay njortu te nekkewuñu lu dul di fen.
|
coran-wolof.pdf
|
page_96
|
96
117. Te sa Boroom Moo gën a xam ku réere aw yoonam, te Moo gën a xam it ña tegu ci njub
gindiku.
118. Lekkleen la nga xam ne tuddeef na ca turu Yàlla [ba ñu koy rendi], ndegam gëm ngeen
ay kàddoom.
119. Lu leen nekkal ci bañ lekk loo xam ne tudd nañu ca turu Yàlla ? Moom leeral na leen la
araam ci yéen, gannaaw bu fekkee mën ngeen a loru [ngir bañ a am lenn lu ngeen lekk].
Waaye ñu bari dañuy réer ngir topp seeni bànneex cig ñàkk a xam. Sa Boroom moo gën a
xam way-jéggi dayo ña.
120. Nangeen bàyyi bàkkaar bu fés ak bu nëbbu, ñiy fàggu bàkkaar dees na leen fey la ñu
fàggu woon.
121. Buleen lekk loo xam ne tudduñu ca turu Yàlla, loolu génn topp la [caay-caay]. Te
Séytaane mooy xiir aw nitam ñuy dàggasanteek yéen. Te bu ngeen leen toppee, daldi ñibbi ca
way-bokkaale ya.
122. Moo ndax ka nekkoon ku dee [yéefar], Nu dundal ko [gëmloo ko], jox ko leer gu muy
leerloo buy dox ci biir nit ñi, dana nirook ka nga xam ne misaalam mooy dafa nekk cig
lëndëm gu mu dul génn ? Noonu la yéefar yi di rafetloo la ñu doon def.
123. Naka noonu, Lanu defe ci bépp dëkk ay kilifa ca ña dàq a tooñ ngir ñu fay nas ay pexe.
Te pexe ya, dara duleen ca moy te yëguñu ko.
124. Te ñoom, saa su leen laaya dikkalee, ñuy wax naan : “Nun dunu gëm ba mbete nu indil
nu lu mel ni la ñu joxoon Yonent Yàlla ya”. Yàllaa gën a xam fa Muy wàcce la Muy yónnee.
Bàkkaarkat yi, toroxte dal na leen tukke fa Yàlla ak mbugal mu tar ngir pexe [yu bon ya ñu
daan nas].
125. Ku Yàlla bëgg a jubal, dafay ubbi xolam ci Lislaam. Ku Mu bëgg a bàyyi cig réeram,
day bàyyi xolam nekk cig xat gu tar ba mel ni day yéeg jëm kaw asamaan. Noonu la Yàlla di
tege mbugal ña gëmul.
126. Lile mooy sa yoonu Boroom wu jub xocc wa. Leeralal Nanu Sunuy tegtal nit ñuy
fàttaliku [seen Boroom].
|
coran-wolof.pdf
|
page_97
|
97
127. Am nañu kërug jàmm fa seen Boroom. Moom moo di Seen soppe ngir la ñu daan def [ci
lu baax].
128. Bis ba Mu leen di dajale [Yàlla] ñoom ñépp, di leen wax ne : "Éy yéen mboolooy jinne
yi, baril ngeen seeni jëf ci nit ñi”. Nit ña ñu méngool ne : "Sunu Boroom, lenn ci nun,
daanañu sàkku xéewlu ca ñeneen ña, te agsi nañu ca àpp ba Nga nu àppaloon.”. Mu ne leen :
“Safaraay seen dëkkuwaay, te dangeen fay sax dàkk, lu dul la soob Yàlla.”. Sa Boroom dey
Ku xereñ, Ku xam la.
129. Noonu Lanuy feeñale kiliftéefu yenn tooñkat ya ca kaw ñeneen ña ngir la ñu nekkoon di
ko fàggu.
130. [Mu ne leen] Éy yéen mbooloom jinne yi ak nit ñi ndax ay Yonent dafa leen a dikkalul
woon, feeñ ci seen biir, di leen nettali Samay ndigal ci doon leen waar ci ndajem seen Bis bii
? Ñu toontu ne : “Seede nanu loolu mu nekk ci sunu kaw.”. Dundug àddina wor na leen ;
seeni seede dal ci seen kaw, saxal ne ñoom ay yéefar lañu woon.
131. Loolu dafay tegtale ne sa Boroom du alag ab dëkk cig tooñeel ndare dafa yónni ndaw ñu
lànk koo topp.
132. Ñoom ñépp danañu am pey gu méngook la ñu jëfoon. Sa Boroom ñàkkul paal ca la ñuy
jëf.
133. Sa Boroom Ku woomal la, boroom yërmaande la. Bu ko neexoon, mu jële leen fi,
wuutale ci seen ginnaaw la Ko soob, ni Mu leen sose woon ngeen di ay sëti ñeneen.
134. Li ñu leen dig luy ñëw la. Te dungeen mën a raw.
135. Neel : "Yéen samaw nit ! Jëfleen ci seeni mbir ; man dey aji-jëf laa. Dangeen mas a xami
kan moo moom kër gu mujj ga.”. Ak lu mën a xew, tooñkat ya ñoom duñu texe.
136. Dañuy sédd Yàlla li Mu bind ci mbey ak ci jur gi, ab cér daldi wax ne : “Lii mooy wàllu
Yàlla - ci seeni njortu ! - lii mooy wàllu li nu koy bokkaale.”. Te la ñu sédd ñii, du agsi ca
Yàlla, waaye la ñu sédd Yàlla, dana agsi ca ñañu koy bokkaaleel. Na ñuy àttee ñaaw na !
|
coran-wolof.pdf
|
page_98
|
98
137. Noonu la seen xërëm yooyu rafetale, ca ñu bari ca way-bokkaale ya, rey seeni doom,
ngir alag leen, lëntal seen diine. Bu neexoon Yàlla, duñu ko def. Waaye bàyyileen ak la ñuy
duur.
138. Ñu naan : “Jur gi ak mbey mi araam na : kenn du ci lekk ku dul ku Nu neex.”. - ci seeni
njort ! - Ak jur goo xam ne seen ginnaaw araam na, ak yoo xam ne duñu tuddu Yàlla ci ñoom,
lu dul di ko duural, Dana leen fey la ñu nekkoon di ko duur.
139. Ñu naan : “Li nekk ci biir jur gi dagan na ci sunuy góor waaye araam na ci sunuy jabar
[jigéen ñi].”. Waay, bu dee lu médd, góor ak jigéen ñoo ci yem. Dana leen fey seeni duur,
Moom dey [Yàlla] Ku xereñ la, Ku xam la.
140. Ña rey seeni doom cig réer ngir ñàkk a xam, yàqule nañu booleek di araamal la leen
Yàlla wërsëgal, lépp tegu ci kaw duural Yàlla. Ñoom réer nañu ba sànku te dootuñu gindiku.
141. Moom Yàlla Moo sos ay tooli gàncax guy law ci suuf si ak yuy jóg taxaw ; ak garabi
tàndarma ak mbey yu meññeent ya wuute ; ak oliw ak garanaat yu niroo ak yu niroowul.
Lekkleen seeni doom bu ñoree ; te nangeen génne asaka ja bis ba ngeen di watt [ngóob]. Te
buleen yàq ndax Moom [Yàlla] safoowul yàqkat ya.
142. Am na ci jur gi yu mën a sëf, ak yu nekk i gëtt; lekkleen ci li leen Yàlla di wërsëgale, te
buleen topp jeegoy Séytaane, moom Séytaane seenub noon la bu bir.
143. Sàkk na juróom-ñett yu nekk i ñaar-ñaar : ci xar yu góor ak jigéen, ci bëy yi ñaar... Neel :
“Ndax ñaar ñu góor ñi ñoo araam walla ñaar ñu jigéen ñi walla la ëmbe ci biir ñaar yu jigéen
ñi ? Waxleen ma ci xam-xam ndegam aw nit ngeen” ;
144....am na ci gëléem yi ñaar, ak ci nag yi ñaar... Neel : “Ndax ñaar ñu góor ñi ñoo araam
walla ñaar ñu jigéen ñi, walla la ëmbe ca biir ñaar ñu jigéen ña ? Am dangeen a nekkoon di ay
seede ca la leen Yàlla dénku ci yooyu ? ”. Ana kan moo gën a tooñ kuy duural Yàlla ay fen
ngir mën a réeral nit ñi ci lu àndul ak xam-xam ? Yàlla du gindi nit ña di ay tooñkat.
145. Neel : “Man dey gisuma, ci li ñu ma soloo, lu araam ci ñam wu ñuy lekk lu dul mu nekk
médd walla deret yuy tuuru, walla yàppu mbaam-xuux - ndax sobe la - walla la ñu tuddu [ba
ñu koy rey] keneen ku dul Yàlla cig génn topp.”. Waaye koo xam ne dafa loru, te di ku bew,
walla muy ku jéggi dayo ca loola, Sa Boroom Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
|
coran-wolof.pdf
|
page_99
|
99
146. Dogaloon Nanu ca ña nekk Yahuud, ne araam na ci ñoom lépp luy boroom we te it
araam na ca ñoom nebbonu nag ya ak gàtt ya, lu dul bu tegu ci seen ginnaaw, walla bu nekk
ca seen mbàq, walla bu jaxasook yax ya. Noonu Lanu leen feye seen bew ga te Nun ñu dëggu
Lanu.
147. Bu ñu la weddee, neel : “Seen Boroom dey Ku am yërmaande ju yaatu la, waaye
mbugalam ma jëm ca saay-saay sa dara mënukoo feg”.
148. Ñay bokkaale danañu wax ne : “Bu neexoon Yàlla, dunu bokkaale, sunuy baay it kon
duñu bokkaale te dunu araamal dara, wat ci watiit !”. Noonu doŋŋ la ña leen jiitu woon doon
weddee ba Sa mbugal ne xees ci seen kaw. Neel : “Ndax am ngeen xam-xam bu ngeen nu
mën a génneel ? Yéen daal toppuleen lu moy ay njort te nekkuleen ci lu moy di fen”.
149. Neel : “Lii, wommatug Yàlla la, Moo ko moom. Bu ko sooboon, Mu jubal leen yéen
ñépp.
150. Neel : “Indileen seeni seede yu mën a seede ne lii Yàlla dakoo araamal.”. Bu ñu ko
seedee, yaw bu ca ànd ak ñoom, bul topp bànneexi ñay weddi sunuy ndigal ak ña gëmul
àllaaxira, te ñoom dañuy ñaawal seen digganteek seen Boroom.
151. Neel : “Kaayleen ma taril leen li Yàlla araamal ci yéen : mooy buleen ko bokkaaleek
dara ; te nangeen di rafetal jëme ci seeni waajur. Te buleen rey seeni doom ngir ragal ñàkk.
Ndax Nun [Yàlla], Noo leen di wërsërgal yéen, di leen wërsëgal ñoom it. Te buleen jegeñ
njaaloo ca la cay feeñ ak la cay nëbbu. Te buleen rey bakkan bi Yàlla wormaal lu dul ci dëgg.
Loolu la leen ci dénk ; ndax Yàlla ngeen xel-lu.
152. Buleen jegeñ [laal] alali jirim ci lu dul na mu gën a rafete, ba bamuy mën a lijjanti
boppam. Te nangeen di matal natt ak peese cig maandute. Nun [Yàlla] dunu teg bakkan lu dul
lu mu àttan. Bu ngeen di dox [ca la ngeen di àtte], nangeen ko defe ci maandute, doonte la sax
seen mbokk ngeen di àtte. Nangeen matal it kóllereg Yàlla. Loolu la leen ci Yàlla dénk. Ndax
ngeen di fàttaliku.
153. “Te lii nag moo di Sama yoon wu jub xocc wa, toppleen ko ; te buleen topp ñall yi, kon
ñu teqale leen ak samaw yoon.”. Loolu la leen ci Yàlla dénku. Ndax Yàlla ngeen [di fegu]
ragal Yàlla.
154. Ba noppi ñu jox Muusaa Téere ba, ngir matal xéewal ci ku rafetal, ak ug faramfàcce ci
mbir yépp, di njub, di yërmaande. Ndax Yàlla ñoom ñu gëm ne danañu dajeek seen Boroom.
|
coran-wolof.pdf
|
page_100
|
100
155. Te Téere bii wàcce Nanu ko, barkeel ko - toppleen ko, te ngeen ragal (Yàlla) ndax Yàlla
amaana yërëmees leen -
156. ndax it ngeen bañ a wax ne : “Ab Téere wàcceluñu ko kenn ku dul ñaari kurél ya
[Yahuud ya ak Nasraan ya] ca ña nu jiitu, te nun seenug njàngale umpu nanu.
157. Walla ngeen di wax naan : “Bu fekkoon ne ci nun lañu wàcce Téere ba, kon noo leen di
gën a gindiku.”. Ag leeral dikkal na leen, jóge fa seen Boroom, di njub ak yërmaande. Ana
kan moo gën a tooñ kuy dummóoyu kàdduy Yàlla te weddi leen ? Dananu feye, ñay dëddu
Sunuy kàddu, gën jaa suufe [bon] mbugal ngir seenug dëddu.
158. Moo ndax dañuy xaar ba Malaaka ya dikk fa ñoom? Walla sa Boroom agsi ? Walla lenn
ci sa kéemaani Boroom dikk ? Bis ba lenn ci sa kéemaani Boroom dikkee, bàjjo bu gëmul
woon lu jiitu, di door a gëm, du ko jariñ dara de, walla ku sàkkuwul wenn yiw it, ngëmam du
ko jariñ dara. Neel : “Xaarleen ! ”. Nun it Noo ngi xaar.
159. Ña nga xam ne dañoo xàjjale seen diine ba mu nekk ay pàcc-pàcc, bokkulook ñoom dara
: seeni mbir ci Yàlla doŋŋ la nekk. Te Dana leen biral la ñu nekkoon di ko def.
160. Ku def u yiw, am yool bu tollu ni fukki yooni yiw wa ; ku def ñaawtéef am bàkkaar bu
tollu ni ñaawtéef wa. Te kenn duleen tooñ [ci yokkal mbaa wàññil leen ci dara].
161. Neel : “Sama Boroom gindi na ma teg ma ca yoon wu jub wa, di diine ju jub, di diiney
Ibraahiima ma wéetal Boroomam te bokkuloon ca way-bokkaale ña.
162. Neel : “Samag julli, samag jaamu, samag dund ak samag dee, Yàlla Boroom àddina bee
leen moom.
163. Amul bokkaale ! Te loolu lañu ma digal, te nekk naa di ku jiitu ca way-wommatu ña
[jullit ña].”
164. Neel : “Ndax damay sàkku beneen boroom bu dul Yàlla, te Moom Mooy Boroom lépp lu
ne ? Bakkan bu nekk, la mu fàggu ca moom doŋŋ lay delluwaat : kenn du yenul keneen
yenam. Te ca seen Boroom ngeen di dellu Mu biral leen la ngeen nekkoon di ca juuyoo.
|
coran-wolof.pdf
|
page_101
|
101
165. Moom Moo leen def ngeen di ay kuutaay ci suuf si, Mu yékkati lenn ci yéen ci kaw
ñeneen ña, [Dakoy def] ngir nattu leen ca la Mu leen jox. Sa Boroom nag Ku gaaw ci mbugal
la, te it Moom Jéggalaakoon la, Jaglewaakoon la.
Saar 7 : DIG WA
206 laaya - Laata Gàddaay ga
-----------------------------------------------------------------------------
Ci turu Yàlla Yërëmaakoon bi, Jaglewaakoon bi.
1. Alif, Laam, Miim, Saad .
2. Ab Téeree ngi, bu ñu wàcce ci yaw ; ngir nga waare ca, ak mu nekk ag fàttali ci way-gëm
ña ; bu wenn tiis nekk ci sa xol ngir loolu.
3. Toppleen li ñu wàcce ci yéen mu jóge ca seen Boroom. Buleen ko bàyyi di topp ay xërëm.
Néew ngeen xalaat.
4. Bariwaana dëkk bu Nu alag ! Sunu mbugal agsi fa ci guddi walla ci bëccëg.
5. Te seeni njàmbat nekkul, ba leen mbugal ma saddee, lu dul : “Nun ay tooñkat lanu woon”.
6. Fàwwu Dananu laaj ña Nu yónni ca ñoom [nit ña], fàwwu it Dananu laaj ña Nu yónni woon
[Yonent ya].
7. Te Dananu leen nettali ji [ci loolu] ci xam-xam bu wér ndaxte fekke woon Nanu lépp !
8. Booba bis, peese bu dëggu lay doon. Ña seen peese diis ak u yiw... Ñoom ñooy ñu texe ña !
9. Ña seen peese woyof nag ... Ñooy ña yàqal seen bopp ngir ñàkk a faale Sunuy kàddu te
doonoon ñu daan tooñ.
|
coran-wolof.pdf
|
page_102
|
102
10. Defal Nanu leen ag jàppandal ci suuf si, defal leen ca lu ngeen dunde. Te seenug cant
néew na !
11. Bind Nanu leen, jox leen i melo, ba noppi Nu wax Malaaka ya : “Sujjóotal-leen
Aadama.”. Ñoom ñépp a sujjoot, ba mu des Ibliis, moom bokkul ca ña sujjóot.
12. [Yàlla] ne ko : “Lan moo la tee sujjóot ba Ma la ko digalee ? ”. Mu ne : “Maa ko gën :
ndax Danga ma bind ci Safara, moom Nga bind ko ci ban”.
13. [Yàlla] ne ko : “Wàccal jóge fi, yaw waroo fi rëy-rëylu. Génnal, torox nga.”
14. Ibliis ne Ko : “Muñal ma ba bisu dekki ba.”
15. [Yàlla] ne ko : “Bokk nga ca ña Nuy muñandiku.”
16. Ibliis daldi ne : “Giñ naa ne beewloo gi Nga ma teg, danaa leen rékki ci sa yoon wu jub
wi,
17. bu ko defee, ma songe leen ci seen kanam ak ci seen ginnaaw, seen ndeyjoor ak ci seen
càmmoñ ba lu ëpp ci ñoom duñu la sant.”
18. Yàlla ne ko : “Génnal”, di ku ñu detteel, di ku ñu dàq. “Ku la ca toppati ci ñoom... fàwwu
Danaa feesale Safara ci yéen ñépp [yaak ñoom]”.
19. “Te yaw Aadama, dëkkal yaak sa soxna, Àjjana ; lekkleen yéen ñaar fu leen fi neex ;
waaye buleen jegeñ garab gii ; su amee, ngeen tooñ.”
20. Séytaane jax-jaxal leen ngir mu feeñal ca ñoom ñaar la Nu leen nëbboon - ci seen cër - mu
ne leen : “Seen Boroom terewuleen ngeen jegeñ garab gii lu dul ne Dafa bañ ngeen nekk ñaari
Malaaka walla ngeen bokk ca ñay dund fàwwu [duñu dee] ! ”.
21. Mu waatal leen, ne leen : “Man dey damaa bokk rekk ci ñi leen di laabire”.
|
coran-wolof.pdf
|
page_103
|
103
22. Mu tegtal leen cig wor. Ba ñu mosee ñoom ñaar garab ga, la seen pëy daldi feeñ ; ñuy witt
di tafoo ay xob ca Àjjana. Seen Boroom woo leen, ne leen : “Ndax terewuma leen woon garab
gii ? Te it wax leen ne Séytaane seenug noon tigi la ? ”
23. [Aadama ak Awa] daldi ne : "Sunu Boroom, tooñ nanu sunu bopp. Soo nu baalul, yërëm
nu, kon dananu bokk ca ñu yàqule ña”.
24. Mu ne leen : “Wàccleen, ku ci nekk di noonu ka ca des. Suuf si, am ngeen fay dëkkuwaay
ak i xéewal ab diir.”
25. “Fa ngeen di dunde, fa ngeen di faatoo, fa lañu leen di génnee [ngeen dekkiwaat].”
26. Yéen doomi-aadama ! Wàcceel Nanu leen koddaay lu ngeen di muure seeni pëy ak i
takkaay. -Waaye koddaayul ragal Yàlla moo gën de. - Loolu bokk na ci kéemaani Yàlla yi.
Ndax Yàlla ñuy fàttaliku [seen Boroom].
27. Yéen doomi-aadama ! Buleen Séytaane sànke ni mu génne woon seen ñaari maam ya
Àjjana, muri seeni koddaay ngir won leen seeni pëy. Moom mi ngi leen di gis, moom ak
njabootam, te yéen mënuleen a gis fa ñu nekk. Nun def Nanu Séytaane ya ñu lëkkaloo ak ñi
gëmul,
28. bu ñu defee ñaawtéef, dañuy wax ne : “Danoo fekk sunuy maam di ko def, te Yàllaa nu ko
digal.” Neel : “Yàlla du digle ñaawtéef. Moo ndax dangeen di waxal Yàlla lu ngeen xamul ? ”
29. Neel : “Yàlla Dafa digle maandute. Nangeen di jublu ci jàkka yépp te nangeen ko jaamu,
di sellal ngir Moom [Yàlla]. Dangeen dellu ca Moom, na Mu leen sose woon cag njalbéen”.
30. Am na kurél bu gindiku, waaye am na ab kurél bu ab réer wàkk na leen, ñoom dañoo
féeteek Séytaane bàyyi Yàlla te defe ne cig njub lañu nekk !
31. Éy yéen doomi-aadama, [jépp jàkka ju ngeen jëmati] nangeen di waaj ba jekk [ak yére yu
rafet]. Te nangeen di lekk di naan ; te buleen di yàq, ndax Yàlla soppul yàqkat yi.
32. Neel : “Ana kan mooy digle ne taari Yàlla, yi Mu génneel ay jaamam, araam nañu, ak
xéewal yu sell yi ? ”. Neel : “Yooyu, ñi gëm ci àddina bi, ñoo koy moom, ñoom doŋŋ te bu
àllaaxiraa.”. Noonu la Nuy leeralee Sunuy tegtal ci nit ñuy xam.
|
coran-wolof.pdf
|
page_104
|
104
33. Neel : “Sama Boroom araamalul lu dul ñaawtéef yi, la ca feeñ ak la ca nëbbu ak bàkkaar,
ak bew guy jalgati dëgg, ak di Ko bokkaaleek loo xam ne wenn lay wàccewu ca, ak ngeen di
wax ci Yàlla lu ngeen xamul. [Yooyu ñoo araam]”.
34. Xeet wu nekk am na àpp. Bu àpp ba agsee, duñu yées senn saa te it duñu ko jiitu.
35. Éy yéen doomi-aadama yi ! Amaana ay Yonent yu bokk ci yéen dikkal leen, di leen nettali
sunuy tegtal, (nangeen xam ne) képp ku ragal na Yàlla tey yéwénal, du am tiitaange te du jàq.
36. Gaa ña nga xam ne dañoo weddi Sunuy tegtal, rëy-rëylu, dëddu ko, ñooñee ñooy waa
Safara, te dañu fay béel.
37. Ana kan moo gën a tooñ kuy duural Yàlla ay fen walla muy weddi ay tegtalam ? Ñoom
dey, danañu jot seen wàll wi Nu dogal ci ñoom ; ba kero bu leen Sunuy ndaw dikkale, naan
len : “Ana ña ngeen daan jaamu bàyyi Yàlla ? ” - Ñu toontu ne : “Réer nañu nu”. Daldi seede
ne ñoom ay yéefar lañu.
38. Mu ne leen : “Dugguleen fekki xeet ya leen jiitu woon, di ay nit ak i jinne ca Safara sa.”.
Xeet wu ca dugg rekk, tàmbalee rëbb moroom ja. Ba ñépp yembee, ña jiitu ak ña mujj ku
nekk naan : “Ñii noo nu sànkkoon : kon nag Yàlla, fulal mbugal ma ci seen kaw.”. Yàlla ne
leen : “Yéen ñépp laay ful seen mbugal, waaye xamuleen”.
39. Ña fa jiitu ñoom di wax ña mujj a agsi, naan leen : “Yéen ñii daal, gënewuleen nu lenn.
Kon mosleen [toqamtiku] mbugal mi ngir la ngeen fàggu woon ciy bàkkaar”.
40. Ña weddi Sunuy tegtal, rëy-rëylu ba dëddu leen, Deefuleen ubbil wunti asamaan si, te
duñu dugg Àjjana li feek gëléem duggul ci bën-bënu puso. Te noonu Lanuy feye saay-saay si.
41. Am nañu laltaayu Safara ak mbalaanum [Safara]. Noonu Lanuy feye tooñkat ya.
42. Ña gëm te jëf u yiw - Te kat Dunu teg bakkan lu dul lu mu àttan - ñooña ñooy waa Àjjana
: te dañu fay béel.
|
coran-wolof.pdf
|
page_105
|
105
43. Te Danuy rocci la nekkoon ca seeni dënn cig noonoo, dex ya dañuy daw-dawaan ca seen
ron, ñuy wax naan : “Sant nanu Yàlla, Moom Mi nu indi ci lii. Te mënunu woon a gindi mukk
sunu bopp, su fekkoon ne Yàlla gindiwunu. Sunu Boroom, ay Yonentam indi woon nañu
dëgg.”. Ñu woo leen, ne leen : “Àjjana jii donolees na leen ko ngir la ngeen daan def [ci lu
baax]”.
44. Waa Àjjana woo waa Safara, ne leen : “Nun dey, gis nanu la nu sunu Boroom digoon muy
dëgg. Moo ndax yéen fekk ngeen li leen seen Boroom digoon muy dëgg ? ”. Ñu toontu ne :
“Waaw”. Mu am wootekat bu daldi woote ne : rëbbum Yàlla dal na ca tooñkat ya,
45. ñoom ñay féewale [nit ñi] ak diiney Yàlla ji, di doxe doxiin wu jeng, te ñoom dañoo
weddi àllaaxira.”
46. Dox na ca seen diggante [waa Àjjana] kiiraay, nekk na ca kaw (dig) wa aw nit ñoo xam ne
danañu leen xàmmee ñoom ñépp ca seen màndarga ya. Ñu woo waa Àjjana, ne leen : “Yal na
jàmm nekk ci yéen ! ”. Ñoom duñu dugg Àjjana te xemmem nañu ko.
47. Saa su seeni gët jubloo ca waa Safara, ñu ne : "Sunu Boroom, Yàlla boo nu boole ak nit
ñu di ay tooñkat”.
48. Ña nekk ca dig wa tuddu [Al-Lahraaf] woo ay nit ñu ñu xàmmee ngir seeni màndarga, ne
leen : “Waa kon alal ja ngeen daan dajale ak la leen taxoon a rëy-rëylu, amaluñuleen benn
njariñ !
49. Moo ndax ñii du ña ngeen giñoon ne Yàlla duleen dugal ci yërmaande... ? - Dugguleen ci
Àjjana ! Te buleen am njàqare, te buleen am naqar.
50. Waa Safara woo waa Àjjana ne leen : “Bëbël-leen ci nun lenn ci ndox mi, walla ci li leen
Yàlla wërsëgale.” Ñu toontu ne : “Yàlla dogal na ne [xéewal yii] araam na ci yéefar yi”.
51. Ña nga xam ne dañoo jàppe seen diine po ak i caaxaan, te dundug àddina nax leen. Tey
Dananu leen fàtte na ñu fàttee woon ndajem tey jii, ak la ñu weddi woon Sunuy kàddu.
52. Te wóor na ne joxoon nanu leen ab Téere, bu Nu faramfàcce mu neex a dégg, muy njub
ak yërmaande ngir nit ñu gëm.
|
coran-wolof.pdf
|
page_106
|
106
53. Moo ndax dañuy xaar ba lu ko firndéel agsi ? Ña ko fàtte woon, la ko jiitu, danañu wax ne
: “Yonenti sunu Boroom indi woon nañu dëgg. Moo ndax dananu amatiy rammukat yu nuy
rammu ? Walla ñu delloo nu [àddina] nu def fa lu gën a rafet la nu fa daan def ? ”. Yàqal nañu
jeeg seen bopp ; te la ñu daan duur réer na leen.
54. Seen Boroom nag mooy ki bind asamaan yeek suuf si ci juróom-benni fan, ba noppi Mu
jublu ca Gàngunaay ga. Dana muure guddi ak bëccëg Mu toftale ko bu gaaw. Te jant bi ak
weer wi ak bindiw, yu ñu tàggat lañu ci ndigalam. Moo ndax du Moo moom bind gi ak dogal
yi? Yàlla Boroom àddina si, Ku barkeel la !
55. Ñaanleen seen Boroom ci toroxlu ak ci yelu. Moom nag soppul ñiy jéggi dayo.
56. Buleen di yàq ci suuf si ginnaaw ba ñu ko yéwénalee. Te nangeen di ñaan ànd ak ragal ak
yaakaar, yërmaandey Yàlla nag lu jegeñ rafetalkat yi la.
57. Moo moom kiy yabal ngelaw yi ñuy tasaaroo lu jiitu. Ba bu ñu yanoo niir yu diis, ñu
nàndal ci réew mu bekkoor, Nu wàccee ca ndox, génne ca bépp xeetu doomu gàncax
[meññent]. Noonu lañuy génnee ñi dee [bu ñu leen di dekkal] ndax xéy-na ngeen fàttaliku.
58. Te dëkk bu [suuf sa baax], gàncaxam dana génn ci coobare Boroomam ; ña [seen suuf]
bon, du génne lu dul lu bon. Noonu Lanuy leerale tegtal yi ngir nit ñuy gërëm [seen Boroom].
59. Yónni woon Nanu [Nooh] ci aw nitam. Mu ne leen : “Yéen samay mbokk, nangeen jaamu
Yàlla. Amuleen jeneen Yàlla ju dul Moom. Man dey, ragal naa ci yéen mbugalum bis bu
màgg”.
60. Mbooloo ma, ca aw nitam [kilifa ya], toontu ko ne : “Gis nanu ne yaa ngi ci réer gu tar”.
61. Mu ne : "Man nekkuma ci ag réer ; Waaye man kat ab Yonentub Yàlla, miy Boroom
àddina si, laa.
62. Dama leen di jottali sama bataaxalub Boroom, te dama leen di laabire, te xam naa ci Yàlla
lu ngeen xamul.
63. Moo ndax dafa leen a jaaxal, ay kàdduy waare dikkal leen tukkee ca seen Boroom, jaare ci
góor gu bokk ci yéen, ngir mu artu leen ngeen ragal Yàlla, ndax xéy-na yërëmeef leen ? ”
|
coran-wolof.pdf
|
page_107
|
107
64. Ñu weddi ko. Nu musal ko, moom ak ña nekkoon ak moom ca gaal ga, Nu labal ña weddi
samay kàddu. Ñooña, aw nitam ñu gumba lañu woon.
65. [Yónni woon Nanu it] ca waa [Haad], seen mbokk [Huud], mu ne leen : "Yéen samay
mbokk, jaamuleen Yàlla. Amuleen jeneen Yàlla ju dul Moom. Moo ndax dangeen dul ragal
Yàlla ? ”
66. Mbooloo ma weddi, ca aw nitam, wax ne : “Nun gis nanu la nga nekk ci ag ndof, te nun
sax far nanu jort ne yaw ci fenkat yi nga bokk”.
67. Mu ne : "Yéen samay mbokk, ag ndof nekkul ci man de ; waaye li wér moo di ne man ab
Yonent laa, [ndaw] lu bawoo fa Yàlla Boroom àddina si.
68. Dama leen di jottali bataaxalub sama Boroom te man dama nekk ci yéen aji-laabir ju
wóor.
69. Moo ndax dafa leen yéem, waare dikkal leen tukke ci seen Boroom, jaare ci góor gu bokk
ci yéen ngir mu artu leen? Fàttalikuleen ginnaaw ba Mu leen defee ngeen di kuutaay ginnaaw
nitu Nooh, te Mu yokk seeni jëmm, dolli seeni kàttan. Fàttalikuleen xéewali Yàlla yi ndax
xéy-na yéen ngeen texe.
70. Ñu wax ne : “Ndax danga noo dikkal ngir nu jaamu Yàlla moom doŋŋ, te bàyyi li sunu
maam ya daan jaamu ? Indil nu li nga nu daan tëkkoo, ndegam ku dëggu nga”.
71. Mu toontu ne : “Nekk na lu leen dëddale tukke ca seen Boroom, mbugal ak mer. Moo
ndax dangeen di dàggasanteek man ciy tur yu ngeen sos yéen ak seeni maam, te Yàlla
wàccewu ca wenn lay ? Man maa ngi nekk ak yéen di bokk ca way-muñandiku ña.
72. Nu musal ko moom ak ña ànd ak moom, ci Sama yërmaande, Nu daldi faagaagal nag ña
jàppe Sunuy laaya ay fen te gëmuñu.
73. Yónni woon Nanu it ca waa Tamuud, seen mbokk Saalihu, mu ne : "Yéen samay mbokk,
nangeen jaamu Yàlla ndax amuleen jeneen yàlla ju dul Moom. Ay lay yu leer nàññ dikkal na
leen, tukke ca seen Boroom : gëléem gu jigéen la, di mbindéefum Yàlla, di kéemaan ci yéen.
|
coran-wolof.pdf
|
page_108
|
108
Bàyyileen ko muy lekk ci kaw suuf si Yàlla moom, te buleen ko def lu bon ; kon mbugal mu
tar dal leen [bu ngeen jëfewut ndigal li].
74. Fàttalikuleen ba Mu leen defee ay kuutaay, ca ginnaaw Haad, mu dëkkal leen ci suuf si.
Ngeen tabax ay kër yu rëy ci dénd yi, di yatt ci doj yi ay kër. Fàttalikuleen xéewali Yàlla te
buleen doon ay yàqkat ci kaw suuf si.
75. Kilifa ya nekkoon di rëy-rëylu ciy nitam wax nañu, ña ñu doyadal, muy ña gëm ca ñoom :
“Moo ndax wóor na leen ne Saalihu Yonentub Yàlla la ? ". Ñu toontu ne : “Nun dey way-gëm
lanu [ci bataaxal] bi ñu ko yónnee”.
76. Ñay rëy-rëylu ne leen : “Nun dey, li ngeen gëm, weddi nanu ko”.
77. Ñu rey giléem ga, jalgati seen ndigalul Boroom, daldi ne : “Yaw Saalihu, indil nu la nga
nu doon tëkkoo, ndegam ci Yonent yi nga bokk”.
78. Ag yëngug suuf rajaxe leen ; ñu xëy ne lànjaŋ ca seen kër ya.
79. Mu dëddu leen, daldi ne : "Yéen samay mbokk, jottali naa leen sama Yonenteb Boroom,
laabire naa leen itam. Waaye yéen dey soppuleen laabirekat yi ! ”
80. Fàttalikuleen itam ba Lóot waxee aw nitam, ne leen : “Moo ndax dangeen di def ñaawtéef
woo xam ne kenn mësu koo def ci àddina sépp ?
81. Ndaxte yéen dangeen di jublu góor ñi, di ca sàkku bànneex, bàyyi fa jigéen ña ! Yéen
daal, aw nit ngeen ñu jéggi dayo.”
82. Toontul aw nitam nekkul lu dulñu ne : “Génneleen leen seenub dëkk. Ndax ñoom aw nit
lañu ñuy laab-laablu” !
83. Nu musal ko (Nun Yàlla) mook waa këram, ba mu des soxnaam, moom dafa des ca
mbugal ma.
84. Nu sotti ca seen kaw ab taw , waay-waay gisal na mujjug saay-saay sa mel !
|
coran-wolof.pdf
|
page_109
|
109
85. (Fàttalikul ba Nu yónnee) fa Madyaana, seen mbokk Chuhaybu, mu ne leen : "Éy yéen
samaw nit, jaamuleen Yàlla. Amuleen jeneen Yàlla ju dul Moom. Te ay lay yu leer dikkal na
leen yu bawoo ca seen Boroom. Kon nangeen di matal natt ak màndaxe te buleen wàññil nit
ña, la ñu moom. Te it buleen yàq ci suuf si ginnaaw ba ñu ko yéwénalee. Loolu dey, moo di li
gën ci yéen, bu fekkee ni gëm ngeen.
86. Te buleen di toog ci wépp yoon, di dëkku ñi gëm Yàlla, di leen wëlbati, di dox seen
digganteek yoonu Yàlla, di ko jéngal. Fàttalikuleen ba ngeen nekkee di ñu néew, Mu baril
leen. Te nangeen settantal naka la mujjug yàqkat ya meloon.
87. Su fekkee am na ci yéen kurél bu gëm li ñu ma yónni, ak kurél bu goreedi, nangeen muñ
ba ba Yàlla di àtte seenu diggante, te Moom (Yàlla) moo di gën jaa mën a àtte.”
88. Kilifa, ya rëy-rëylu ca aw nitam, ne ko : “Dananu la génne, yaw Chuhaybu ak ña gëm ànd
ak yaw, ci sunum réew. Walla nga dellusi ci sunu diine.” - Mu ne leen : “Ba bu fekkee ne sax
dangeen nuy ga [ci seen diine jooju] ? ”.
89. “Bu nu delloo dugg ci seen diine, kon de nu duural Yàlla aw fen gannaaw ba nu Yàlla
musalee ci seen diine jooju. Dunu mën a dellu duggu ci lu dul mu soob Yàlla sunu Boroom.
Xam-xamu sunu Boroom ump na lu nekk. Ci Yàlla lanuy wéeru. Yaw sunu Boroom, àtteel
sunu diggante ak sunuy nit, ci dëgg, ndaxte Yaw [Yàlla], yaa gën a mën àtte àttekat yi.”
90. Kilifa, ya weddi ca aw nitam, ne : “Bu ngeen toppee Chuhaybu, dangeen yàqule”.
91. Yëngug suuf rajaxe leen ; ñu xëy ne lànjaŋ fa seeni kër.
92. Ña weddi woon Chuhaybu, dañoo mujj mel ni masuñu faa dëkk. Ña weddi woon
Chuhaybu yàqule nañu.
93. Mu dëddu leen, ne : "Yéen samay mbokk, jottali naa leen sama Yonentub Boroom, laabire
naa leen itam. Kon naka laay yërëmtaloo ngir aw nit ñu di ay yéefar ? ”
94. Dunu yónni Yonent ci am réew, te tegunu waa réew ma ay tiis ak i njàqare ngir xéy-na ñu
toroxlu.
|
coran-wolof.pdf
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.