url
stringclasses 152
values | text
stringlengths 4
5.13k
|
|---|---|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-6-7-2023/
|
SÀMPIYONAA ESPAAÑ AM NA TUR WU BEES
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-6-7-2023/
|
Soppes na turu sàmpiyonaa Espaañ. Léegi, tuddatul LaLiga. Bés niki tey, dees na ko woowe LaLiga EA Sports. Nde, dañu am esponsoor bu bees, muy defarkatu powum kuppe bii di EA Sports.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-6-7-2023/
|
REAL MADRID SUUFOOTI NA BARCELON CI ARDA GÜLER
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-6-7-2023/
|
Real Madrid defati na ko Barcelon. Fan yii yépp, Barcelon a ngi waxaale ak njuuma Turkii liy futbal Fenerbahçe, Arda Güler. Waaye de, Real Madrid dafa jaar ci suuf, wax ak xale bi, déggoo ak moom ba mu tànn Real ci kow Barcelon. Lu ni mel nag, du guléet. Nde, muy Vinicius Junior, di Rodrigo, ñoom ñépp, Real dafa suufu Barcelon, jënd leen.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-6-7-2023/
|
Barcelon dafa yabaloon ay ndawam fa Turkii ba ñu tàmbali woon waxtaan ak futbalkatu Fenerbahçe bi. Amoon nañ ci yaakaar lool sax. Ca la Real Madrid ñëwee, ràccal boppam, Arda Güler daldi nangul ekibu péeyu Espaañ bi. Ci fan yii di ñëw, dinañ matal li ci war lépp ngir mu ñëw bokk ci ekibu Real Madrid bu mag bi. Bokk na ci li ko yombal nag, mooy magi Real yi daan dégganteek moom, niki ñoom Modric, Kroos ba ci Özil mi fa nekkatul sax.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-6-7-2023/
|
MASON MOUNT DEM NA MANCHESTER UNITED
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-6-7-2023/
|
Manchester United amati na limatu 7 bu bees. Mason Mount mi nekkoon Chelsea lañu jënd. Ndax dina dox ci tànki Cantona, Beckham, Ronaldo, ñi siggil 7 bi ; walla dafay mel ni ci ko mujjee sol te lajj : Owen, Valencia, Di Maria, Depay ak Cavani ? Seetaan a dàq cim ndaje.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-6-7-2023/
|
FRANK LAMPARD AK STEVEN GERARD DEM NAÑ ARAABI SAWDIT
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-6-7-2023/
|
Frank Lampard amati na këlëb bu bees. Wii yoon, ca naar ya la dem, Araabi Sawdit. Këlëb bii Al-Ittihag lay yori. Dafa topp ci tànki Steven Gerard miy yori tamit Al Etiffaq.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
XIBAARI TÀGGAT-YARAM (3/12/2023)
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
COOWAL CAN LI
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
Afrig moom, dafa mel ni ndeyam liggéeyul. Saa bu CAN bi jubsee, coow li jib, ñuy ŋëwti-ŋëwti joŋante bi. Te, bu “Euro” bi jotee, kenn du dégg coow ñeel ko. Waaye bu Joŋantey Afrig teroo rekk nga dégg lu nekk. Li ko waral nag mooy ni këlëbi tugal yi ame ay futbalkati ñuule dañuy jàpp ne loolee daf leen di yàqal seen i mbir.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
Looloo waral njiital Bayer Leverkusen li, Fernando Carro de Prada àddu ci kàddu yii : “Jaaduwul kuppeg Afrig bi di am ci diggu atum futbal mi (saison). Ngir soppi loolu, dinaa jokku waa FIFA. Noo ngi xool itam ndax amul yoon wu jaadu wees mën a aw ba bañ a bàyyi sunuy kuppekat ñu dem.”
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
Yile kàddu boo ko déggee dafay wane ni Afrig joxuñu ko cër, muy lees war a taxaw temm ak fulla dox ci, wax ci ba Afrig jël lum yellool.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
PAAP GÉY A NGI WAAJAL ÑËWAATAM
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
Gannaaw ba ko FIFA daanee woon, aj ko lu tollu ci ñeenti weer ndax coow li amoon ci demam ca Marseille, doomu Senegaal dina dikkaat ci weeru desàmbar wii. Jàppees na ni dina bokk ci seen Joŋante ak Lorient bu Bàmba Jeŋ bu 10i fan ci weer wii.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
BUUNA SAAR GAAÑU NA
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
Xalam demoon na bay neex, buum ga dog ! Ci fan yii weesu, gisees na ni gaynde gi doon na tàmbali di bokku ci ndawi Bayern yiy tàmbali Joŋante yi, bay def sax génn yu baax. Waaye gaañu-gaañu bu mettee ko dab, “ligaments croisés”. Mu war a toog li dess ci atum futbal mi.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
SOFIYAAN JÓOB IT GAAÑU NA.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
Futbalkatu Nice bi dafa ame damm-damm ci “3e métatarse” bi. Loolu jural ko 6i ayi-bés yum war a toog te du laal bal. Xel di teey ci ndax dina bokk ci CAN bi am deet.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
ILIMAAN NJAAY NEEXLEEGUL CA MARSEILLE
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
Ci seen Joŋante bii weesu gisees na coow li amoon ci digante Ilimaan ak tàggatkatam bi Gattuso. Li ko waral nag mooy ni Njaayeen bi dafa xawoon a yeex ci soloom bi gannaaw bañ ko woowee ngir mu dugg.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-3-12-2023/
|
Gannaaw loolu, Gattuso andi na ay leeral ci mbir mi di wax ni : ” Weccente naa ak moom bi Joŋante bi jeexee (…). Ekib bi daf ko soxla. Bu nekkee dëgg, bokk na ci ni gën a xereñ ci sàmpiyonaa bi, looloo waral may taral ak moom. Mer naa ci, waaye jéggalunaa itam. “
|
https://www.defuwaxu.com/sigaret-baaxul-waaye-afrig-la-yeese/
|
SIGARET BAAXUL… WAAYE AFRIG LA YÉESE !
|
https://www.defuwaxu.com/sigaret-baaxul-waaye-afrig-la-yeese/
|
Fan yii weesu, Marie Maurisse, ab taskatu xibaar bu fekk baax Siwis, bind na bataaxal bu jar a bàyyi xel. La muy ciy nettali mooy ñaawtéef yu këri-liggéeyukaay yu mag yiy jaay sigaret ci réewi Afrig yiy def, te sunuy gornamaa ne yàcc di leen seetan.
|
https://www.defuwaxu.com/sigaret-baaxul-waaye-afrig-la-yeese/
|
Tóx baaxul, loolu dëgg gu wer péŋŋ la, kenn sañu koo werante. Képp ku koy def, sa bakkan a ngi ci xott, dina la feebarloo, gàttal say fan. Teewul bitig boo dugg Senegaal mu ngay jaay sigaret ; li am ba am moo di ne nguur gee ko daganal, di ci jël moyaal. Li ñu Marie Maurisse di xamal nag, teg ko ci ay firnde yu leer nàññ, moo di ne xeetu sigaret yi ñuy jaay Afrig, ñoo yées fopp yi ñiy jaay Ërob, ca réewi Tubaab ya. Mën nan koo metitlu waaye warunoo bett ndax Afrig yàgg naa doon ‘’Mbëbësu” Ërob. Kolobaan gii, boo fa doxantoo, dinga fa fekk ay jali jali fëgg-jaay, maanaam ay yëre yuñ sol Ërob ba sànni leen ci mbalit mi. Yàggul dara, daaw-jéeg rekk, lanu dégg ni esãs ak gasuwaal bi ñuy jaay fii ci Senegaal ak ci yeneeni réewu Afrig, kenn sañu leen a jaay Fràs walla Almaañ ak ñoom seen. Lu ko waral ? Xanaa seen mbon ci wér-gi-yaramu doom-aadama.
|
https://www.defuwaxu.com/sigaret-baaxul-waaye-afrig-la-yeese/
|
Bi ñu siiwalee li Marie Maurisse bind, Philip Morris, këru liggéeyukaay gu mag gi ubbi fii Senegal ab isinu sigaret, daldi nay tontu. Ñaari mbir a jar a fësal ci li mu wax : bu jëkk bi moo di ne Philip Morris weddiwul ni sigaret yi muy jaay Senegaal ñoo yées yi ñuy jaay Ërob ; ñaareel bi, nag, mooy, sunu wér-gi-yaram gi ñuy fowe, nee na ci li ko nguuru Senegaal may la ko teg. Waa OMS, kurél gi ñu dénk lépp lu jëm ci wér-gi-yaram ci àddina si, firndeel nañ ni fileek 2030, limu tóxkati Afrig yi dina ful ñaari yoon. Ërob moom, tàmbalee naa xeex ak doole sigaret, ngir aar ay ndawam, fexe ba ñu bàyyee tóx. Looloo tax defarkati sigaret yu mel ni Philip Morris jàpp ne liggéey ak Afrig moo fi sës, sunu réew yi amal leen lool solo. Ci gàttal, nun nooy seeni nooy-neex, seen yoon newul ci sunu wér-gi-yaram. Bu sunuy njiit amoon fullaak faayda, yittewoo seen bànneexu askan, neneen la mbir miy deme.
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
ÑÀKK KAYITU-JUDDU GI NAG, BA KAÑ?
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Ayu-bés yii weesu, yéenekaay yu bare dañoo xéy fésal ci seen xët bu njëkk xibaar bu kéemaane. Waaw, li nu ko dugge woon mooy xamal askan week Nguur gi ne lu mat junniy ndongo ak lu teg amaguñu kayitu-juddu. Déggal ma lii rekk ! Te lees war a xam moo di ne ndongo yooyu, looloo leen di tee bokk ci joŋante yi leen di may lijaasa biy firndeel seen njeexitalu njàngum daara ji féete suuf. Te moonte ñoom matale nañu seen njàng.
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Lu waral loolu ?
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Xanaa càggan. Càggan doŋŋ.
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Nee ñu Pikin gii rekk, limu gone yooyu ëpp na junni. Ndeysaan, njàqare ak tiis dikkal na leen te ñoom de, doonu ci dara ba dara booloo jeex. Xamalees na nu itamne ci lekooli Pikin yi ba tey, téeméeri xale yoo jël, ci xayma, ñaar-fukk ak juróom yi binduwuñu. Ndaw lu yéeme, cim réew moo xam ne nee na yokkute lay diir ! Moo, ndax am réew dina am yokkute su fekkee ni njàng mi sooy na ?
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Déedéet.
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Dafa di, yokkute walla naataange, ci liggéeyu doomi réew mi rekk la mën a aju. Te bala liggéey boobuy sotti, fàww nu yar gone yi, yiir leen, yokk seen xam-xam, def ci ñoom yëg-yëg ak mën-mën yiy tax ñu bëgg seen réew, fas yéene koo jëme kanam. Kon, réew mu am fulla, farlu te xam jëmuwaayam, du sàggane ay doomam. Waaye Senegaal gii, kenn du ko raw ci wàllu càggan, dafa mel ni sax aada la fi.
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Te li gënatee doy waar ci mbir mi, mooy ne du guléet ! Daanaka at mu Yàlla sàkk njàqare gu ni mel, diiwaani Senegaal yépp dañu koy jooytu. Bu ko defee, mënees na wax ne, ci fànn googu, ‘’Pikin yi’’ dañuy gën di baree ka law ci sunu biir gaal gi !
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Xanaa lii mooy jur doom sànni ! Ndax càggan mën naa weesu lii ? Waaw, lii nag ba kañ ?
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Waaye lu jiin Njaag a te way-jur yi ñooy Njaag. Naka la nit di jure doom, di ko dundal, di ko toppatoo, di ko yar muy màgg, nga ameel ko àqi teyam ak ëllëgam, ba noppi nga ne doo ko wutali këyit yi koy màndargaal ci biir nit ñi, fépp fu mu mën a dem ? Rawatina ci jamono yii nu tollu, di jamonoy mbind, jokkoo ak xamtéef ? Yenn yi kat, xel mënatu koo nangu ndax ñépp a xam, daanaka, ni Dunyaay doxe léegi. Ci dëgg-dëgg, lii du dara lu dul xamadi, xayadi ak càggan gu jéggi dayo !
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Waaye am na leneen lu mat a laaj te nu war koo joxoñ yitam : naka la sëriñi daara yi, njiiti lekool yeek espektëer yi àttanee seetaan lu ni mel booba ba léegi ? Moone de, ndongo yi dinañu toog di jàng 6 at laata ñuy àgg ci kalaasu eksame bi. Ci diggante ba ñuy dugg lekool ak léegi, at mu nekk dinañ bindu. Waaw. Ndax sëriñ daara yi, njiiti lekool yeek espektëer yi def nañu seen liggéey ni mu ware ? Lan lañu doon xoole ba lii di am ? Lu taxoon ñu ñàkkal solo jéyya jii ba xëy bés musiba mii ni këtt-ni-jonn ci seen kanam, ñu mel ne ñu ci am mbetteel ? Fii de, mel na ni mëneesu fee lay ñàkk xam, xanaa ! Càggan taxawati, ne nu : naam !
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Gaa ñi ŋànknguur gi tamit, kenn du ñoom.
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Jawriñ bi yor wàllu njàng meek njàngale mi moo waron a jël ay matuwaayam ba lii bañ a am. Jawriñu biir réew mi tamit waroon naa def dara. Warees na duut baaraamu tuuma tamit meer yi, ñoom ñi gën a jege askan wi tey defar këyiti-juddu yi. Mbir mii daal, kenn setu ci.
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Ma laajati : lu tee way-jur yi defarlu seen këyitu-juddu doom bés bi mu juddoo ? Ndax Nguur gi manuta fexee lëkkale loppitaan yeek meeri dëkk bu ne, ba nga xam ne lépp lu xew ci béréb bu njëkk bi, bi ci des jot xibaar bi ci saa si ? Dëgg la, Senegaal dum réew mu naat noonu, waaye nag, ñàkkul ay nit ak i jumtuwaay yiy tax mu tëral pexe moomu. Bépp lay bu ñu fi indi, ay caaxaan kese la !
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Lu ci mënti am, ci sunu gis-gis, xel mënuta nangu ñàkk kayitu-juddu doŋŋ xañjunniy ndongo lijaasa bi mën a tax ñu tekkiji ëllëg !
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Lu tee sax ñu may leen ñu def eksame bi ba noppi, kilifa yi séq mbir mi booloo, taxaw nekk jenn jëmm, taxawu ndongo yiy jànkoonteek yii jafe-jafe ?
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Te, su loolu lépp weesoo, luy tee Nguur gi jóg ci lu ñaaw lii, seet nu mu koy saafaraa ba abadan ?
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Ndax kat, këyitu-juddu, ak lu mu am am solo, manul a gën a am maana ëllëgu gune yiy war a amali seen bopp njariñ, amali njariñseeni way-jur ak tamit seen réew ak seen askan.
|
https://www.defuwaxu.com/nakk-kayitu-juddu-gi-nag-ba-kan/
|
Wolof Njaay nag, dëgg la, nee nañ lu mu léebu ñaare noonu la, waaye Tubaab yi tamit, léeg-léeg, kenn du dem ñu des ; ñooy wax ne : kuy sang liir bay tuur desitu ndox maŋ ko doon sange, na nga moytoo sànniwaale liir bi ! Su boobaa dinga réccu li nga def ndax càggan lu mu jur, réccu am ci wàll.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
KAN MOOY… IDIRIISA SEKK ?
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Maaraa la ko ay jegeñaaleem di woowe, doomi-réew mi naan ko Idi. Taskati xibaar yi ñoom, Ndaamal-Kajoor lañu koy dàkkentale. Idiriisa Sekk — mooy turam dëggëntaan — dib pólitiseŋ bu ñu ràññee ci Senegaal, Cees la fekk baax. Te sax, nekkoon na fa Meer ci diirub fukki at ak ñaar. Ci ginnaaw gi la doon njiitu Ndajem diiwaanu Cees ba nëgëni-sii.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Ci atum 1988 la Idiriisa Sekk ganesi làngu pólitig gi, waa Senegaal tàmbalee xàmmee xar-kanamam. Boobu, aw waxambaane la woon, amoon ñaar-fukki at ak juróom-ñeent doŋŋ. Mu xawoon a jaaxal nit ñi ndaxte, ci jamono yooyu, ay màgget rekk lees daan faral di gis ci làng gi. Foo fekkaan ngóor su gàtt soosu te ñuul, mi ngi topp ci ginnaaw Ablaay Wàdd. Dëkkoo- dëkk wër nañu ko, ñoom ñaar, di sàkku baatu askan wi ngir góor gi Wàdd toog ci jal bi. Laata ñu doon noppee laaj « Kii ku mu ? », mu yéem ñépp ndax xam-xamam ak xereñam. Jamono jooju la biddéewam feq, foo dem ci réew mi walla sax bitim-réew dégg turam.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Ci màrs 1990 la jëkk a doon jawriñ cig nguuru Senegaal. Mooy jamono ja Abdu Juuf yaatalee gornmaam, xajal ci kujje gi. Ñaari at yi jiitu woon loolu, nag, ay yëngu-yëngu yu metti amoon nañu Senegaal. Niñ koy waxe rekk : ginnaaw ay, jàmm. Idi la Juuf dénkoon njula mi.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Àddinay dox ba Ablaay Wàdd duma Abdu Juuf ci atum 2000, wuutu ko ci jal bi. Ci la tànne Idi, def ko bëkk-néegam. Ci weeru nowàmbar, atum 2002, nag, la ko “Góor-gi” tabb Njiitu jawriñ ji. Rax-ci-dolli, moo toppoon ci Ablaay Wàdd ci kilifteefu PDS.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Jaar-jaar boobu, nag, dug tandale. Ndax kat, bu dee wax dëgg rekk, fu mu mas a jaar, Idi def na fay jaloore yees koy màndargale. Bunu fàtte ni ngóor sii ganesi àddina ci atum 1959, ca Cees, dafa mas di raw ci kalaas yim jaar yépp, ba muy tuut-tànk ba ba muy am « bakaloryaa », ñu daan koy faral di ràññee yit ci « Concours général ». Noonu la ko jàppe woon itam, ci njàngum daara yu kawe yim defoon ca Pari ak ca Iniwérsite Princeton bu Amerig. Waaye mbirum Princeton moomu, lu mat a seetaat la ndax indi na fiy werante : gëstukat yu bare nee ñu lekool boobu, deful lu-dul jaar fa ni melax, bokk ciy lël yu ñakk solo te jëliwu fa benn lijaasa bu tax ñuy wax. Ci gàttal, ñoom jàpp nañ ni masul a jànge Princeton. Lu ci mënti am, warees na cee yokk ne xelam mu neex moomu, ay ustaasam a ko njëkk a seetlu ndax ba muy gone, ndongo-daara lu mënoon a jàng la. Foofu la jële dàkkentalu Maaraa biñ koy faral di woowe. Am na sax ñu jàpp ne ni muy def, di tariy aaya suy wax waxu pólitig, tiitar doŋŋ a ko ci duggal. Leneen lu ma seetlu ci jaar-jaaram moo di ne, ak li muy teel a dugg ci làngu pólitig gi yépp — fukki at ak juróom rekk la amoon — Idi jot naa liggéey ci Pirwe bi laata muy bokk ci nguur gi.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Mook i àndandoom am nañ lu ñu bàkkoo ndax nee ñu ba mu jiite jawriñ yi, yokkute dellusi woon na ci koom-koomu réew mi ba tax Club de Paris gën a wóolu Senegaal, abal ko xaalis bu baree-bari ; defaratoon nañu tamit lu xaw a tollook 1500 ci dëkk-dëkkaan yi, jaare ko cib naal bu Idy tudde woon Grappes de Convergence. Bu loolu weesoo, am na ñuy wax ne moom Idiriisa Sekk moo fekki woon Yaaya Jaame Gàmbi, fexe ba mu nangu ni jot na ñu lëkkale Senegaal ak Gàmbi : ci lañ tàmbalee liggéey ci pomu Farafeñe bi Maki Sàll ubbi keroog…
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Ni ko ñépp xame, baayu Maki Sàll wattukat la woon waaye teewu koo jiite tey Senegaal. Baayu Idirisaa Sekk moom, da daan jaay fëgg-jaay màrse Cees waaye teewu ko fee nekk kilifa gu mag ci réew mi. Kon ñoom ñaar ñépp ay doomi baadoolo lañu te mënees na leen jàppe niy jàmbaar yu ñu war a naw ci wàll woowu ndax dañoo ñefe, fas-jom, ba génn ci.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Waaye nag, mu nel ni ndombog-tànk googu di Njiitu jawriñ ji du woon njiglaayu Idi. Tuuti rekk la toog, ay jiixi-jaaxa tàmbali ci digganteem ak Ablaay Wàdd mi mu jàppe woon ni baayam. La ko ca fekk neexul, ndax ba ñu tekkee ndombog-tànkam ci awril 2004, teg nañu koy tuuma, nëbb ko jant bi lu tolloog juróom-benni weer. Jiiñ nañ ko sàcc, ne dafa randal àlalu réew mi. Dem na ñu sax ba ne daa bëggoon a nasaxal kaaraange réew mi. Moom nag, masul a nangu tuuma yooyu ñu tegoon ci ndoddam te mujje gi àttekat bi setal na deram. Loolu am na, waaye ñu bare tey bëggoon nañoo xam fan la ngóor si masuta liggéey, daanaka, jële alalam ju dul jeex ji ! Su nit ñiy gise Idiriisa Sekk ni pólitiseŋ buy loxoom setul, looloo tax.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Ba mu jógee ci tolof-tolof yooyu la Idi féete ci kujje gi, taxawal pàrti bi mu duppe « Rewmi » (ñu waroon ko binde : Réew mi ) ngir jàmmaarlook nguuru Ablaay Wàdd. Fii, xel yépp dem ci Séex Aliyu Ndaw, bindkat bu mag bi jagleel ab kilib xareb ‘’Guy-Njulli’’ : Makoddu Faal ak Sàmba Lawbe Faal, Baay ak Doom, jàkkaarloo ca Kawóon… Wàdd ak Idi naka noonu. Pólitig moo mel noonu, gënatee gudd i tànk àddina ! Ca njeexitalu wote 2007 bi, naam Idiriisa Sekk rawul woon, waaye mëneesul a wax ne amu ca woon ndam. Ndax kat, ñi ko sànniloon kàrt tollu woon nañ ci limu 15%. Ku fàttaliku dooley Ablaay Wàdd ci jamono jooju, doonte sax amoon na lu bare lu ci wàññeeku woon, dinga gën a xam ne Idi defoon na jaloore. Ndege, fexe woon na ba raw pólitiseŋ yépp ba mu des Wàdd te ñu bare ci ñooñu yàggoon nañ lool ci géew bi.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Waaye Wolof Njaay nee na ku sa xel wër ñaari yoon gaañ la : muus ba mu ëpp baaxul. Mu mel ni looloo daloon Idi ba muy jaabante diggante këram ak Màkkaanu Wàdd, ku ci nekk di jéem a nax sa moroom, mu réere mbir xanaa ne ku la mag ëpp lay sagar. Ci lañ ko tàmbalee weddi, ñenn ñi sax mere ko lool mbaa ñu jéppi ko. Daan nañ faral di wax yit ne dafa beew te gaaw a xeebaate. Noonu la ñàkkee soppeem yu bare, ay farandoom dëddu ko, dooleem daldi wàññiku bu baax-a-baax. Li koy firndeel mooy wote yees amaloon ci atum 2012, te amu ca lu-dul limu 8% gën caa bare. Ki mébétam doon nekk ñeenteelu Njiitu Réewum Senegaal, waratee muñ ay at laata xelam di sañ a dem ci jal bi ko mas a tee nelaw…
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Bi Maki Sàll faloo, Idiriisa Sekk àndoon naak moom ca njëlbéen ga, ay ñoñam bokkoon nañ ci gornmaa bi Maki Sàll njëkk a taxawal. Waaye yàggul dara ñu tàggoo, mu daldi dellu ci kujje gi. Mënees na ni kon amoon na nu mu jàngate jaar-jaaru boppam, gis ni war naa doxale neneen, maanaam jàpp njaamburam, dal-lu, maandu, dem fekki nit ñi ci dëkk-dëkkaan yi, waxtaan ak ñoom ci yar ak teggin. Ci gàttal, daa gënoon a fullaal aajoom, jox ko àqam yépp. Noonu la def ba askan wi xaw koo wóoluwaat, di ko may nopp. Wànte xawoon naa yàqule as lëf bi mu xéyee bés di méngale “Màkka” ak “Bàkka”, indi fiy werante yu mënoon a ëpp loxo.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Léegi nag, Idiriisa Sekk bokk na ci juróomi wutaakon yiy laaj boppu réew mi, ginnaaw bi mu amee ndam ci joŋante “parenaas” yi Maki Sàll sooke te ñu bare jàpp ne pexe la woon rekk ngir wàññi dooley kujje gi. Ci jamono yii nag, Idi neexut a dékku, ndax yaakaar gi mu dekkal ci xolu askan wi. Looloo waral ñenn ci kàngami kujje gi fekksi ko, ñu taxawal ag lëkkaloog làng ci wote 24 féewaryee biy dégmal. Li ñu ko dugge, nag, mooy jële fi Maki Sàll ; te jàpp nañu ne Idi daal a fi sës.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Loolu dina àntoom ? Bi mu jógee bërki-démb Tugal, Ablaay Wàdd nee na du jàppale Maki, du jàppale Idi te yit dina def kem-kàttanam ba kenn du fi wote. Askanu Senegaal a ci des : kan la nar a fal feek i fan ? Ndax Ndaamal-Kajoordina gàddu ndam li bii yoon ?
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Looloo ko tax a samp ndëndam ci géew bi… Kon nanu xaar, li ci kanam rawul i gët.
|
https://www.defuwaxu.com/kan-mooy-idiriisa-sekk/
|
Uséynu Béey
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
LU ÑUY XAAR CI JÀNGALE LÀMMIÑI RÉEW MI ?
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Bi Senegaal moomee boppam ba tey, bare na ay nguur yu fi jaar ak seen i dige ñeel làmmiñi réew mi. Am na ci sax ñu fi jot a taxawal ay naal, amal i gëstu ak ay jax yu dul jeex, ngir xool naka lees mën a def ba boole sóninkeek wolof ci njàng mi. Waaye, li ko dale ci Lewópóol Sedaar Seŋoor ba ci Maki Sàll, jaare ko ci Abdu Juuf ak Abdulaay Wàdd, kenn jëmmëlu ci naal yooyu, doonte sax yéene baa ngi fi woon. Ba nëgëni-sii, làkki doxandéem yi lañuy jàng, di leen jàngale ci sunu daara yi.
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Moone de, bare na ay xeltukat yu ñu ràññee yu biral ne, am réew su bëggee jëm kanam fàww mu yar askanam ca ba muy tuut-tànk, fexe ba njàngam mucc ayib. Rax-ci-dolli, njàng moomu, dees ko war a def ci làmmiñu walla ci làmmiñi askan woowu. Boroom xam-xam yi ma tudd, indi nañu ay firnde yu bare yuy wone ni xale bi, ci li mu nàmp lay gën a gaaw a mokkale li ñu koy jàngal, mu amal ko yit njariñ cig dundam. Ci misaal, ci lay gën a gaaw a mën dawal ak xayma. Te, nag, dawal ak xayma yi nga xam ni ñooy cëslaayu njàng, gone yi dañu ciy faral di lajj. Loolu rekk waroon naa tax nu jël i matuwaay ngir dugal sunuy làmmiñ ci lekkool bi.
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Ay gëstukat wone nañu ci seen i ngirtey liggéey ni, 100 ndongo yoo jël ci ñetti ati lekkool yu jëkk yi, 75 yi mënuñoo dawal walla bind bu baax. Yemul foofu, ndax nee nañu ci 230 alfunniy (milyoŋi) xale yiy dal ci daara yi, du kenn ku ciy mën a dawal walla bind ci at yu njëkk yi. Kon, pexe mi mooy ku nekk di jàng ci làmmiñ wi nga nàmp. Warees na jëmmal naal yi te bañ a yem ci wax ji kese.
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Li jaaxal ñépp, nag, mooy ngirte yu am solo yu tukkee ci daaray-jax yi (classes télévisuelles, testes du bilinguisme). Bir na ne ndongo yiy tàmbalee jàng ci seen làmmiñ laata ñuy jàng weneen làkk, ñooy gën a aay fuuf ñeneen ñiy tàmbalee jàng ci tubaab. Moo, kon lu nguur giy xaar ci yoonal njàngum làmmiñi réew mi ci daara yi ? Ana ban walla yan téq-téq ñoo nu tee jàngale sunuy làmmiñ ? Ndax bëgg-bëgg beek pastéef bee fi nekkul ? Walla dafa am ay réew walla ay kurél yuy gàntal naal yi ?
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Mu mel ni nguur gi dese naa am pastéef ñeel njàngum làmmiñi réew mi ; waaye tamit, nootkat ba woon, Frãs, ak yenn ci kurél yiy lebal réew mi xaalis, bokk nañu ci ñiy tee naal yi àntu. Waaw. Wolof dafa ne, ku la abal i bët, fu ko neex ngay xool. Li mbir mi di tekki moo di ne ba léegi moomagunu sunu bopp. Ndaxte, bu dee amunu sax sañ-sañu taxawal xeetu njàng mi gën ci nun, méngook sunuy aada ak sunu cosaan te di nu jural yokkute, dafa fekk mënagunoo dogalal sunu bopp ci ñaari fànn yii di politig ak koom-koom. Bu fa yemoon sax mu tane, waaye doomi-réew mi ci seen bopp, ñu ci bare dañoo jàpp ni joolaa, pulaar, séeréer, wolof añs, dañ nuy delloo ginnaaw. Te, nag, ku xeeb sa cosaan ñu xeeble la ko.
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Leeg-leeg danga naan Tubaab bi dafa noo jam naani ndax ni nootaangeem di wéye ba tey jii ci xel yi. Moo nu gëmloo woon ne sunuy aadaa nu tee nite te feek sànniwuñ leen ca xaj, dunu leen dab mukk, ñoom Tubaab yi. Dañu doon wax lu leen neex rekk ndax mën a kàcc weesuwul naan sunuy làmmiñ mëneesu cee sàkku xam-xam ba ciy séentu naataange !
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Boroom xam-xam bu mel ni Séex Anta Jóob weddi na wax jooju ba noppi indi ay firnde yuy wone ni làkki doxandéem yi gënuñu benn yoon sunuy làmmiñ. Ci ginnaaw gi, am na ay gëstukat yu topp ciy tànkam, di liggéey ci nëwum làmmiñi réew mi. Ràññees na ci Aram Faal, Saŋ-Léwópóol Juuf, Mamadu Siise ak Cerno Siise.
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Waaye ba tey njaw des naw xambin.
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Fi mu ne nii, amatunu jawriñ bu féetewoo lépp lu aju ci làmmiñi réew mi. Amul genn kurél guy saytu ak a yoonal nees leen war a binde. Lu neex waay mu bind ! Moo tax ñu bariy jaawatle ba léegi joŋeak « jongue », muy lu reelu lool, sax.
|
https://www.defuwaxu.com/lu-nuy-xaar-ci-jangale-lammini-reew-mi/
|
Misaal yi bare nañu, mëneesu fee lim lépp. Li mat a xam ba tey rekk mooy ni xamagunu sunu bopp, nattagunu sunu dayo. Looloo tax amunu benn jubluwaay. Lu nu teree dellu ci sunu cosaan, gën a fonk li nu fi Maam bàyyil ? Waaw. Soo xamatul foo jëm, tee ngaa dellu fa nga jóge ! Warees na xam ni, toppandoo duñ tax a jëm kanam ndax ni ko wolof Njaay di waxe : “Ku wacc sa and, and boo dem fekk ca boroom”. Ma jox Séex Anta Jóob mu daaneel : “làkku jaambur, lu mu neex neex, mëneesu koo macc ba ciy tàqamtiku.” Waay-waay, nanu jàngale làmmiñi Senegaal yi, muy neex gone yi ba ñuy tàqamtiku, gënatee sawar ci sàkku xam-xam, ñuy joow, jëmale gaal gi kanam !
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-2/
|
XIBAARI TÀGGAT-YARAM
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-2/
|
LIGUE DES CHAMPIONS 2024-2025
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-2/
|
Waa UEFA amal nañu ay coppite yoy, dañuy yokk limatu ekib yiy bokk ci joŋante Ligue des champions bu déwénee, atum 2024-2025 mi. Ci loolu, Araabi Sawdid mi nga xam ni, daanaka futbalkat yu xareñ yu bari ñoo ngi jóge Tugal di leen fekki ci seen sàmpiyonaa ba, ñu ci mel ni Ronaldo, Neymar, Benzema, Saajo Maane, Kulibali añs. Njiiti mbootay gi ëmb seen sàmpiyonaa ba fésal nañu seen bëgg-bëggu, maanaam fee ba këlëb biy jël sàmpiyonaa ba daldi di bokk ci Ligue des champions bi.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-2/
|
SAAJO MAANE AK RONALDO AM NAÑU SEEN KUB BU NJËKK CA NAAR YA
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-2/
|
Keroog, ci gaawu gii weesu, lañu doon amal finaalu kuppeg buuru Araabi Sawdid bi. Joŋante baa ngi doxoon ci diggante Al Nasr mu Ronaldo ak Saajo Maane ak Al Hilal bu Kaliidu Kulibali. Ñoom Saajo Maane ñoo mujje gañe ñaari bii ci benn, Ronaldo daldi ci dugal ñaari bii, benn bi saajoo ko ko paas. Mu nekk seen kub bu njëkk ca Al Nasr.
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-2/
|
REAL MADRID WUT NA GÓOL
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-2/
|
Gannaaw gaañu-gaañu bu metti bi Thibault Courtois ame, Real Madrid daldi nay àbb jàppkatu Chelsea bi, Kepa. Àbb bi nag, ci diirub menn at kese la. Waaye, Kepa moom dafa bëgg toog benn yoon Real Madrid. Ca kaajaram ga la Kepa wax kàddu yii : “Dinaa góorgóorlu ba sama xareñte tax ma toog lu ëpp at fii ci Real Madrid. “
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-2/
|
LIGUE DES CHAMPIONS AFRIG
|
https://www.defuwaxu.com/xibaari-taggat-yaram-2/
|
Ci njëlbeenug joŋante yi, këlëbu senegaal bii di Generation Foot mi jël sàmpiyonaa daaw bi dina ci daje ak Hafia Fc bu Gine. Ci dibéer jii, 20 ut 2023, lañuy futbal.
|
https://www.defuwaxu.com/afrobasket-kigali-2023-xalam-demoon-na-bay-neex/
|
AFROBASKET-KIGALI 2023 : XALAM DEMOON NA BAY NEEX !
|
https://www.defuwaxu.com/afrobasket-kigali-2023-xalam-demoon-na-bay-neex/
|
Démb la woon finaalu Afrobasket bi doon am ren ca Ruwàndaa, doxoon ci diggante Senegaal ak Niseriyaa. Niseriyaa nag moo ko mujje gañe, daldi jël kub bi.
|
https://www.defuwaxu.com/afrobasket-kigali-2023-xalam-demoon-na-bay-neex/
|
Senegaal, ca njëlbeen ga, ku la waxoon ni dana finaalu nga weddi ko. Nde, dafa lajj ñaari yoon ca ndoorteelu xëccoo bi (tournoi). Gannaaw ba ko Ugàndaa dóoree 85 ci 83, Mali tamit daf ko dóoroon 72 ci 49. Ca la gaynde yu jigéen yi fippoo, jàpp Esipt mi nga xam ni ci ñaaari at yii bojo-bojoom la ko def, gañe ko 71 ci 60. Mu jóge foofu, ba tay, gañewaat kii di Kamerun 80 ci 77 jàll ci dëmi-finaal yi. Noonu, mu dajewaat ak Mali mi ko dóoroon ca ñaareelu joŋanteem ba, daldi fayu, gañe ko 75 ci 65. Ndax, wolof dafa ni, dóor, fayu. Démb nag, ci gaawu gi la doon daje ak Niseriyaa ci finaal bi. Waaye, Niseriyaa a ko mujje gañe 84i poñ ci 74, muy fukki poñ yi dox seen diggante.
|
https://www.defuwaxu.com/afrobasket-kigali-2023-xalam-demoon-na-bay-neex/
|
Kii di Siyeraa Siney Dilaar mi nga xam ni, wii yoon lay door a ñëw ci ekib bi, moo mujje jël raw-gàddu bi ñu tegaloon ki dàq a doxal, muy lu mu jagoo gannaaw lu rëy la mu basket ci diiru xëccoo bi.
|
https://www.defuwaxu.com/afrobasket-kigali-2023-xalam-demoon-na-bay-neex/
|
Kii di seen tàggatkatu bi nag, Mustafaa Gay àggaliwul finaal bi ndax dafa géddoon, dem bàyyi leen fa ba mu xaajee. Loolu nag, nekk na loo xam ni rafetul wenn yoon. Ndax, ñoo xam ni yaa leen war a taxawu bu leen ñépp bàyyi woon, yaa leen war a taxawu, fital leen, ngay dem di leen bàyyeek seen bopp.
|
https://www.defuwaxu.com/afrobasket-kigali-2023-xalam-demoon-na-bay-neex/
|
Ci kow loolu, Siyeraa Siney Dilaar yékkati nay kàddu di ŋàññ doxalinu Mustafaa Gay mi leen doon tàggat : ” Liy wutaley ekib ci sàmpiyonaa, mooy tàggakat. Guleet may gis ab tàggatkat buy bàyyi ak a gédd ekibam ci xaaju joŋanteb sàmpiyonaa.”
|
https://www.defuwaxu.com/afrobasket-kigali-2023-xalam-demoon-na-bay-neex/
|
Mustafaa Gay sax xamle na ni dafa daldi bàyyi, nekkatul tàggatkatu ekib bi.
|
https://www.defuwaxu.com/barsaa-am-barsaq-lu-xew-ci-miim-reew/
|
BARSAA WALLA… BARSÀQ !… LU XEW CI MIIM RÉEW?
|
https://www.defuwaxu.com/barsaa-am-barsaq-lu-xew-ci-miim-reew/
|
Géej gaa ngiy wann sunu doom yi. Mbete jasig juy warax béy bu lab. Ay fukki, ay téeméeriy, ay junniy waxambaane ak, léeg-léeg sax, ay janq walla ay jeeg ñooy song géej gi, wuti Barsaa walla… Barsàq ! Ñi ëpp ci ñoom, dañuy des ci ndox mi, ñuy mag di ndaw, di góor di jigéen, liir yi sax, ci lañu. Te musiba bii, du tey, du démb la fi xewe : lu ëpp fukki at a ngi nii, Senegaal di dund lu ni mel ! Waaye, jamono jii, mbir mi daa takkarnaase, mel ni tuq su bënn, saañ ba réer. Ci weeru oktoobar wii nu génn lu tollook 480i doomi-aadama ñoo des ci géej gi (ñii dee, ñeneen ñi réer) ci diir bu gàtt, ci genn ayu-bés ! Woññiy néew de, neexut. Waaye, fàww nu def ko : ci bésub 24eelu oktoobar, 100i nit dee nañ mbaa ñu réer, ginnaaw ba soldaari Espaañ yi wallo 50i nit, fexe ba muccal leen. Ca bés boobu sax, fii ci géeji Senegaal yi, 140i doomi-Senegaal des nañu ci ndox mi ci sababug lakk gi xewoon ca gaal ga xale yi duggoon. Ci bésub 27eelu oktoobar mu amoon genn gaal gu bàyyikoo woon Sumbajun te yeboon 80i doomi-aadama, faf benn bato bu làrme Senegaal mbëkk ko, 41i nit dee ca mbaa ñu réer. Ñaari fan lañ ci teg, ci bésub 29eel oktoobar, genn gaal gu yaboon 77i nit suux, yóbbaale 50 doomi-Senegaal. Ca ëllëg sa, 30eelu fan ci oktoobar, 150i doomi-aadama ñoo des ci géej gi, boori Ndar. Boobaak léegi, nag, amul ayu-bés buy jàll te yéenekaay yi dun nu yëgal suuxug gaal, tàggewaaley xale yoo xam ne ñoo nara a dundali gaynde géej yi.
|
https://www.defuwaxu.com/barsaa-am-barsaq-lu-xew-ci-miim-reew/
|
Rax-ci-dolli, li xew ci géej gi warunoo tax a fàtte liy xew ci mandiŋ mi. Ndax kat, ñu bare ci xale yiy gàddaay, ñu ngi koy jaare ci yay wi : di jël daamar yi, di dox, di fanaan ci àll bi, dëkko-dëkk ñu taxaw fa. Ñoom ñooñu, li ñuy daj ci yoon wi, tanewul la ca biir géej ga. Seen jafe-jafe yi dul jéex, dañ ciy boole xeetal gi ñuy jànkoonteel ci dëkki Naar yi ñuy jaar. Naar yu bëggul a gis Nit ku ñuul, di leen teg ñaawteef yi gën a ñaaw, lu xel mënut a nangu. Lii moom, du jàmm ! Waaye am na leneen lu-dul jàmm te doy waar. Ndaxte, laaj wi sampu mooy : naka lam réew di daj lii ciw njaqare ak tiis, te di wéy di def niki dara xewul ! Ay téeméeriy nit yu deewandoo, te loolu daanaka yëngalul kenn ! Doo dégg walla nga gis njiitu-réew mi fullaal dëgg mbir mi, am ci taxawaay bi ñépp doon xaar ci ñoom : naqarlu ko, woote ci dëju askan wi, uti pexe yuy dakkal jii jéyya ! Waaw, ana tamit ñi ci kujje gi ? Ana sàmmkati àq ak yelleefi doomu-aadama yi ? Ana waa way-moomeel yi? Ana kàngami iniwérsite yi ? Kenn wooteewul ci lenn luy tax askan wi naqarlu musiba mu ni mel ! Woote taxaw-seetlu ba xam lu xew ? Xam lu waral bile balaa ? Ak lu ciy pexe ? Dëgg la, Njiitu-réew mi jël na xalimaam metitlu ko, waaye fa la yem ba léegi nii. Ndax waa Sàrli Ebdoo gën gone yiy des ci géej gi ? Seriñ Muntaqa it, ci fan yii rekk, ci baatu jawriñam, naqarlu na li xew, waar te yedd it askan wi, laata muy ñaan muslaay Sunu Boroom. Wànte, saafaras jéyya jii de, feeñagul ! Moone waa Senegaal dañuy faral a bàkkoo ne ay nit ñu nite lañu… Am déet ? Lu waral nu tekkaaral nii, ni muut ci mbir mi ? Ana bokk diine ji ne ci nun, muy jullit yi di kercen yi ? Ba noppi nag di bariy coow ci yeneen wàll yi mel ni politig bi ! Di seetaan jën yeek gaynde géej yiy xëccook a jiiroo, di yàpp sunuy doom yi lab ca géej gi. Amunu lu nuy def lu dul ne fii di lijjanti ay palaas yi politiseŋ yiy awante ci seen i biir, ngir rekk duufal seen i poos! Waaye nag, lu kenn mënul a dégg, mooy way-jur yii di yabal seen i doom yu amagul sax 20i at, dugal leen ci gaal yi wuti… Barsàq ! Noonu, ndeysaan, la ci xale bii di Duudu Fay mi amul lu dul 14i at ñàkke bakkanam, ginnaaw ba ko baay bi, Mamadu Lamin Fay, dugale cib gaalu musiba… Ngir lan ? Ciy yoxoy moroomam bu amagul 17i at la newoon ba muy nelaw ba fàww. Yeneeni way-jur yi àndoon ak seen i doom ñoom it, niki Lamin Fay, yoon a ngi leen di topp. Li xew ci réew mii, dëgg-dëgg, du jàmm ! Nu ñuy def ba delloosi xel yi ? Moone su nu xooloon ci ni réewi Tubaab yiy doxale, doon nanu am royukaay ci wàll wii. Ndax ñoom kat, kenn rekk ci ñoom, su waññeekoo, àddina sépp yëg ko. Lu waral nag, nun ñii jàpp ne, noo fi gën, nuy doxale nikiy bàyyima ? Xana du fii la bato «Joola» suuxe woon (1861i nit dee ci) mu doonoon jéyya ju ame géej ji yées ci àddina si. Te booba sax, askan wépp amoon na ci lu mu yëg, naqarlu woon ko bu baax, amoon ci tiitaange ju réy ; muy lu nuy jooy ba sunu jonni-tey jii ! Yëg-yëg boobu, fu mu nu jaar tey ?
|
https://www.defuwaxu.com/barsaa-am-barsaq-lu-xew-ci-miim-reew/
|
Li xew ci réew mii, du jàmm !
Moone am nay ndaw yu ni du ñu toog di seetaan luxóor bu ni mel. Ndegam xam nañu ni, mënuñoo am jenn yaakaar ci Nguur gi, walla sax ci njiiti diine yi, dañu jóg, xar seen tànki-tubay, taxaw jàmmaarlook jafe-jafe yi. Dañoo jaar ci xaraley jokkookaay yu bees yi, ba jàpp seen bés bu ñu jagleel seen i moroom yi réer ci géej gi. Noonu lañ taxawalee seen mbooloo, jàpp ni kenn mënu leen a tee dëjal seen i mbokk, seen i xarit, seen i dëkkandoo, seen i moroom yi fi jóge ci anam yu ñaaw yooyule. Noonu lañu nasale seen bopp dëju askan wi. Te ñi dem barsàq kat, kenn mënu leen a jàppal lenn lu dul bëgg a tekki, maanaam, mënal seen bopp, mënal seen i way-jur, am dund gu dàq dund gi ñuy dund tey. «Ñépp xam nañu ne Ërob moo dàq Senegaal !» (ci li kenn ci waxambaane yi mucc ci gàddaay gi wax). Doonte, xale yi yaakaar ne seen wërsëg a nga feneen fu dul seen réew, xamuñu li leen di xaar fañ jëm. Ñu ci bari ci ñiy dàqi seen wërsëg, ña ciy egg, yaakaar ju tas lañ nar a taseel. Àjjana ja ñu yaakaaroon, naxee-mbaay lay mujjee doon.
|
https://www.defuwaxu.com/barsaa-am-barsaq-lu-xew-ci-miim-reew/
|
Kuy wuti dëkk booy mën a tekki, daa fekk bunt yépp tëju sa kanam ca fa nga fekk baax ! Te, naka-jekk, xëy moom, daa tumurànke ci Senegaal gii ! Bu yàggul rekk la benn bànqaasu ONU (Kurelu mbooleem réew yi ci àdduna si) di xamal ne Senegaal bokk na ci réew yi gën a néewle xéy, doonte Gornmaa bi weddi na ko ba mu set. Waaye, su jafe-jafe yi yemoon foofu rekk, coow li du woon baree noonu. Li ci yéeme mooy ne, Gornmaa bii waroon a fexe ba xale yi am liggéey, moo leen koy far xañ ! Ndax kenn umplewul ne, ñi ëpp ci xale yiy songi géej gi ak boroom pexe yi leen di jàllale ci seen i gaal yi, ay mool lañu. Li ko waral mooy ne, mool yooyu, dañoo amatul fu ñu nappe ndax cër bu ngand bi Nguur gi yakkal bato yiy jóge bitim-réew. Ñooñu di ñëw ba ci wetu waax bi di raasaatu as tuut ci li sunuy nappkat yi dese woon. Ba tax na, li mool yi daan fortaatu, ci jën yu sew yi, dara lañ ci dul gisati ! Li ëpp ci bato yooyule, ñu ngiy jóge Portigaal, Espaañ, Farãs, Riisi walla Siin. Sunu mool yi, lu ñu foraatu, amatuñu ko. Ñàkk pexe nag, pexe la. Ku amul ndey nàmp maam. Ñoom ñi miin géej gi ba noppi, ñoo takk seen fit, uti Barsaa… mbaa Barsàq ! Ñu ñëw nag ci « mbëkk » mi, yokku ci gune yi amul woon xéy, xamatuñu woon fu ñuy jublu ; yokku it ci ubëryee yi ñàkkoon seen i liggéey, doon wër ba toqi ; ak tamit baykat yi gisatul woon tool yuy naat ba tax ñu wutsi péey bi, dàqsi seen
wërsëg…
|
https://www.defuwaxu.com/barsaa-am-barsaq-lu-xew-ci-miim-reew/
|
Te, su desul lu dul sunu njiit yi, mel na ni yëf yi du fi yem. Ndax kat, ci fan yii rekk, Senegaal mayati na waa UE (réewi Tugal yi) ñuy wéy di fi indi seen i bato yi, di napp ni mu leen neexe. Ci lañu déggoo wéyal lu ni mel ci diiru yeneen juróomi at, ginnaaw ba ñu matalee juróom yu njëkk ya. Ci li ñu xaatim ci kayit, juróomi at yii, mënees na koo yeesal. Maanaam daal, tey la Waalo gën a aay ! Lu ëpp nag, tuuru. Waa Espaañ ya ubbi woon seen i digaloo yi, yombal dëkkin bi ci seen réew ndax mbas mi ak i balaam, dellu nañ ci ginnaaw, tëjaat ràpp seen bunt yépp. Yemuñu foofu, ñu ngiy waaj a yabal seen jawriñ bi yore mbiri bitim-réew, mu ñëw waxtaansi ak njiiti Senegaal yi, ba xam lu ciy pexe. Ndegam yor nañu ay pexe !
|
https://www.defuwaxu.com/barsaa-am-barsaq-lu-xew-ci-miim-reew/
|
Waaw, luy pexe ci jéyya jile ?
Nun waa Senegaal, nanu nite njëkk ! Ku wàññeeku (muy mbokk walla muy koo xamul), nanu ko metitlu ba fu metit yem ! Xam ne nit kuy dem ak i noppam, amul njëg, ak ku mu mën a doon, ak fu mu mën a jóge, ak nu mu mën a mel ! Nanu fonk doom-aadama, te naw sunu bopp ! Su loolu weesoo, ci wàllu politig bi, nanuy fal i njiit yu gëm seen bopp, bëgg seen réew, xareñ ci li ñiy def, te maandu ci alalu askan wi. Loolu rekk mooy tax ñoom ñooñuy falu, bokk yëg-yëg ak askan wi, di farlu ci faj seen i soxla. Lu ñuy nas, ñu nasandoo ko, lu ñuy liggéey, ñu liggéeyandoo ko, ngir rekk jëmale réew mi kanam, ba askan wi ci boppam, di gis boppam ci lépp luñ koy fexeel.
|
https://www.defuwaxu.com/barsaa-am-barsaq-lu-xew-ci-miim-reew/
|
Uséynu Béey
|
https://www.defuwaxu.com/serin-seeka-bari-doole-ci-langu-politig-bi/
|
SËRIÑ SEEKA BARI DOOLE CI LÀNGU PÓLITIG GI !
|
https://www.defuwaxu.com/serin-seeka-bari-doole-ci-langu-politig-bi/
|
Ni waa Senegaal gëmee Yàlla te fonk diine, umpul kenn ci àddina si.
|
https://www.defuwaxu.com/serin-seeka-bari-doole-ci-langu-politig-bi/
|
Nde, askanuw Senegaal, ñi ci ëpp ay jullit lañu. Nee ñu, cig xayma, 100 yoo jël ci doomi réew mi, 95 yi jullit lañuy wootewoo. Diiney Lislaam, nag, biir Senegaal, dafa làmboo ay màndarga yi koy wutale ak i réew yu bare. Ndaxte, amees na fiy këri diine yu mag, maanaam ay tarixa, askan wi xër ci lool, sax. Tarixa yooyu, ay sëriñ a leen jiite, ñu leen di woowe xalifa, taalibe yi fonk leen lool, weg leen. Dafa di, dayo bu réy a réy la kilifa yooyee am ci taalibe yiy déglu ak a jëfe seen i ndigal saa su nekk. Àq, dayo ak gëdd bi taalibe yi jox sëriñ si moo tax, ñoom sëriñ si, ñu am kàddu ak sañ-sañ bu bir ci mbiri réew mi, rawatina pólitig. Te, lu ni mel, ndajem njiitu réew mi, Maki Sàll, ak Idiriisa Sekk mi lëmbe réew mi doy na ci firnde. Waaye, bala tey, démb la woon.
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.